Algemeen letterkundig lexicon

ideeëndrama

Term uit de toneel- of literaire kritiek voor een drama waarin een bepaalde idee, meestal van wereldbeschouwelijke aard, centraal staat. Die idee beheerst de persoonlijke lotgevallen van de dramatis personae. Sommigen zijn van mening dat het klassiek drama altijd tevens ideeëndrama is. In dat geval zijn J. van den Vondels Joseph in Dothan (1640) en Lucifer (1654) goede voorbeelden. De begrenzing van het begrip ten opzichte van geëngageerd toneel of didactisch drama als bijv. Elckerlijc (15^de eeuw), is niet altijd duidelijk. Meestal overheerst de mening dat de idee zo overheersend is, dat de personages die haar dragen, gereduceerd worden tot bloedeloze papieren figuren. Om die reden zou men Henriëtte Roland Holsts De opstandelingen (1910) een ideeëndrama kunnen noemen. Veel ideeëndrama's worden daarom ook gepresenteerd of opgevat als leesdrama's. Frederik van Eedens De broeders (1894) en Lioba (1897) worden eveneens  als ideeëndrama’s gekarakteriseerd.

Lit: M. Baeck, Omtrent de sociale ideeëndrama’s van Frederik van Eeden (1982).

idee	ideeënliteratuur