Algemeen letterkundig lexicon

anacrusis

Etym: Gr. ana-krouein = terugtrekken, in de snaren grijpen; vandaar: het aanslaan van een snaarinstrument.

Deze term uit de prosodie heeft betrekking op de eerste syllabe van een vers voorzover deze beschouwd kan worden als niet behorend tot het metrum van het vers (zie ook alcaïsche versmaat). De anacrusis is vergelijkbaar met de opmaat van de muziek. De betrokken syllabe is onbeklemtoond (daling). Zo kan men de jambische regel 

Mĭjn ēen/zăam lē/věn wān/dělt dōor/ dĕ strā/těn
(M. Nijhoff, VG, 1963², p. 9) 

lezen als een trocheïsche (trochee) regel met anacrusis, aldus:

Mĭjn/ēenzăam/lēvěn/wāndělt/dōor dě/strātěn. 

Vanuit dit gezichtspunt kan men ook een bestaande regel door toevoeging van een onbeklemtoond eensyllabig beginwoord van een anacrusis voorzien. De trocheïsche regel van De Schoolmeester 

Wāndlăar/mēt ěen lēegě/zāk
(Gedichten, ed. Van Deel & Mathijsen-Verkooijen, 1975, p. 301)

 wordt dan: 

ŏ/wānd-lăar/mēt ěen/lēegě/zāk.

anacreontisch-2

anadiplosis