Algemeen letterkundig lexicon

register-1

Etym: Lat. registrum = lijst, cataloog < re-gerere = terug-dragen, regelen, beheren.

Alfabetisch of systematisch gerangschikte inhoudsopgave van een werk (bijv. naam- of zaakregister); synoniem van index-1. Met betrekking tot literaire werken zijn dergelijke naslagmiddelen veeleer uitzonderlijk. Toch maakten vroegere vertalers en uitgevers er gebruik van om de (haastige) lezer wegwijs te maken in wat het werk hem te bieden had. Zo vindt men niet zelden bij oudere uitgaven achterin een lijst van bondig geformuleerde inhoudsopgaven (cf. argument) van de onderdelen van het werk (boeken, hoofdstukken, e.d.) of een reeks van pregnante uittreksels of treffende uitspraken die uit het werk werden gelicht. De bedoeling is duidelijk het werk daarmee zo aantrekkelijk mogelijk te maken voor de lezer. Zie ook concordantie-1.

Lit: M.A. van Rees, ‘Register’ in Spektator  3(1973-1974) 6, p. 433-446 • J.F. Vanderheyden, Verkenningen in vroegere vertalingen (Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde) (1985), p. 147-200 • F. Willaert, ‘Registraliteit en intertextualiteit in Hadewychs Eerste Strofische Gedicht’ in L. Herman e.a. (red.), Veertien listen voor de literatuur (1993), p. 165-190 (DBNL 2003).

register maken

register-2