Algemeen letterkundig lexicon

psychodrama

Drama waarvan de handeling wordt bepaald door het psychisch conflict waarin één of meer personages zich bevinden. Een belangrijk dramatisch middel om deze innerlijke conflicten op het toneel te tonen is de monoloog. August Strindbergs eenakter Den Starkare (1890) wordt vaak genoemd als voorbeeld van een psychodrama. In het Nederlandse taalgebied heeft Lodewijk de Boers De pornograaf (1978), waarin de hoofdpersoon zijn gespletenheid in lange monologen toont, duidelijk trekken van een psychodrama.

De term wordt ook gebruikt voor het semi-improviserend toneel dat wordt gebruikt in de psychotherapie, waarbij conflictstof uit de persoonlijke problematiek wordt aangewend of waarbij men zich richt op emotionele spanningen die ermee kunnen worden afgereageerd. Ook wordt dergelijk toneel gebruikt om sociale vaardigheden aan te leren. Daarbij kunnen monologen (monoloog), rollenspel, poppenspel of marionettentheater worden ingezet als middelen.

Lit: J.L. Moreno, Psychodrama, 3 dln (1946-1969) • S. Melchinger, Drama & toneel van Shaw tot Brecht (1959), p. 142-143 • M. van Loggem, De psychologie van het drama (1960) • D. Ancelin-Schützenberger, Précis de psychodrame. Introduction aux aspects techniques (1970²) • Franchette, Psychodrame et théâtre moderne (1971; reprint 1977) • B. Robinson, Psychodrame et psychanalyse: jeux et théâtres de l’âme (1998).

psychoanalytische literatuurstudie zie literatuurpsychologie

psychokritiek