Algemeen letterkundig lexicon

bibliomantie

Etym: Gr. biblion = boek; manteia = het waarzeggen.

Onder bibliomantie werd het voorspellen en waarzeggen verstaan waarbij de Bijbel, of afzonderlijke boeken daarvan, het medium waren. Vooral de Psalmen en de Openbaring van Johannes waren geliefde teksten voor bijbelorakels. De methode bestaat uit het formuleren van een vraag, het boek op een willekeurige pagina openslaan, en de eerste zin van de pagina lezen die het gezochte antwoord moet bevatten. Doordat het verband tussen vraag en antwoord vaak heel vaag is, zal de uitspraak in het algemeen sterk lijken op een orakelspreuk.

Eeuwenlang is deze ‘witte magie’ getolereerd door de Katholieke Kerk met betrekking tot geloofszaken, vooral doordat kerkvader Augustinus aan bibliomantie zijn bekering tot het christendom te danken had. Zie daarvoor zijn Belijdenissen, boek 8, hoofdstuk 12,29: ‘Tolle, lege’ (neem en lees).

De wereldse auteurs wier werk bevoegd werd geacht als orakel, beperken zich tot Homerus en Vergilius: de ‘Homeromantie’ resp. ‘Sortes Vergilianae’. Het werpen met dobbelstenen, of andere handelingen waaruit een getal ontstond, leidde naar een versregel in het boek.

Lit: E. Schilders, Bibliomantie (online)  • J. Van Herreweghe, Zot van boeken (2009²) • T. Deleu, De hamvraag: Wie is ook zot van boeken? Even gek of gekker?” (2008).

bibliomanie

bibliometrie