Algemeen letterkundig lexicon

Meertens Instituut

Het Meertens Instituut is ontstaan in 1930 en in 1952 onderdeel geworden van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Het is een onderzoeksinstituut dat zich bezighoudt met de bestudering en documentatie van Nederlandse taal en cultuur. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven. De rol van taal en cultuur bij de ontwikkeling van sociale identiteiten en groepsculturen wordt door het Meertens Instituut in kaart gebracht en in onderlinge samenhang onderzocht. Op het gebied van de Nederlandse taal bestudeert het Meertens Instituut zowel geografische als sociale variatie, een specifiek terrein dat binnen de taalkunde wordt aangeduid met variatielinguïstiek. Het onderzoek naar de culturele factoren die bepalend zijn voor groepsvormende processen ligt op het terrein van de Nederlandse etnologie.

Kenmerkend voor het Meertens Instituut is de multidisciplinaire samenstelling van de onderzoekersgroep, waarin onder meer disciplines als taalkunde, sociolinguïstiek, neerlandistiek, geschiedwetenschap, antropologie, sociologie, muziekwetenschap en cultuurwetenschappen zijn vertegenwoordigd. Op deze vakgebieden heeft het instituut decennialang materiaal verzameld, geconserveerd, gedocumenteerd, inhoudelijk ontsloten en onderzocht. Met omvangrijke collecties en documentatiesystemen kan het worden beschouwd als een centrum van kennis op het gebied van taalvariatie en volkscultuur. Ook grootschalige databanken ondersteunen het onderzoek, zoals Dutch Songs Online, de Etymologiebank en de Nederlandse Volksverhalenbank.

Als instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) heeft het Meertens Instituut in eerste instantie een wetenschappelijke doelstelling op het gebied van volkscultuur en taalvariatie. Het werkt daartoe ook samen met andere kennisinstellingen, zoals universiteiten en musea, en participeert in diverse internationale samenwerkingsverbanden. Mede vanwege de globalisering en Europeanisering is er ook vanuit het publiek een toenemende belangstelling voor de rol van taal en cultuur in identiteitsvormende processen. Door samenwerking met instellingen zoals musea en media kan het instituut een bijdrage leveren aan publieksvoorlichting op dit gebied. Met uit onderzoek verkregen inzichten hoopt het Meertens Instituut behalve het wetenschappelijke debat ook het maatschappelijke en het politieke debat te kunnen ondersteunen.

De resultaten van het onderzoek worden openbaar gemaakt in publicaties en worden bekend gemaakt in lezingen op congressen en symposia.

De documentatie aan het Meertens Instituut is van essentieel belang voor wetenschappelijk onderzoek. De afdeling Algemene Zaken draagt o.a. zorg voor verzameling, conservering, digitalisering en ontsluiting van gegevens in databanken voor toekomstig onderzoek. Ook het inhoudelijke ontsluiten van vakliteratuur en het maken van bibliografische databestanden maakt deel uit van onderzoeksgebonden documentatie.

Als onderzoeksinstituut heeft het Meertens Instituut niet in eerste instantie een publieksfunctie. Het richt zich vooral op wetenschappers en belangstellenden die werkzaam zijn op het terrein van taalvariatie of volkscultuur. Ook instellingen die op dit gebied kennis doorgeven aan, of vormgeven voor een breder publiek (musea, media, kennisinstellingen) kunnen de bibliotheek, de collecties en de documentatie raadplegen.

Lit: Zie de website van het Meertens Instituut.

meertaligheid

meervoudig perspectief