Algemeen letterkundig lexicon

rugtitel

Term uit de bibliografie voor de titel, zoals die – vaak in ingekorte vorm – op de rug van een boek wordt afgedrukt. De bestanddelen van een rugtitel zijn gewoonlijk de auteursnaam, de (ingekorte) titel en de uitgeversnaam. Vooral bij wat minder dikke boeken, waar men moet woekeren met de ruimte, wordt de titel in verkorte vorm gegeven, soms gelijkluidend aan de franse titel. De rugtitel bijv. van Betje Wolff en Aagje Deken: De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart wordt meestal Sara Burgerhart. Multatuli's Max Havelaar is vrijwel alleen bekend bij deze rug- en franse titel en niet bij de volledige titel Max Havelaar of De koffieveilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij. Er zijn ook boeken waarbij de rugtitel afwijkt van zowel franse titel als van de volledige titel, bijv. Jacob Smits biografie van Huygens heeft als volledige titel De grootmeester van woord- en snarenspel. Het leven van Constantijn Huygens 1596-1687, als franse titel De grootmeester van woord- en snarenspel Constantijn Huygens en als rugtitel Het leven van Constantijn Huygens.

Wanneer de rugtitel niet in horizontale regels aangebracht kan worden omdat het boek daarvoor niet dik genoeg is, wordt bij verticale betiteling van boven naar beneden gedrukt opdat de rugtitel leesbaar blijft als het boek op tafel ligt. In Duitsland wordt vrij consequent van beneden naar boven gewerkt en ook in Frankrijk volgt men nog wel die methode.

In de periode dat de boekband nog niet door de drukker-uitgever geleverd werd, kan de door diverse binders of eigenaars met de hand aangebrachte rugtitel van exemplaar tot exemplaar verschillen. Voorts moet men erop bedacht zijn dat bij een convoluut een rugtitel niet de gehele inhoud dekt. In plaats van een rugtitel treft men ook wel een met de hand geschreven titel aan op de snede van een boek wanneer dat met de rug naar achter in de kast geplaatst werd, zoals vaak gebeurde tot in de 16^de eeuw.

Rugtitels voor de uitgaven van De Zilverdistel. [bron: P. van Capelleveen & Cl. Wolf (red.), Het ideale boek (2010), p. 63].

Lit: K.F. Treebus, Tekstwijzer (1983²), p. 186.

rubriek-2 zie rubricatie

rugwit