Algemeen letterkundig lexicon

dictée intérieure

Etym: Fr. inwendig dictaat.

Middeleeuwse kopiisten – later ook zetters in drukkerijen – lazen een gedeelte van de te kopiëren tekst en dicteerden zichzelf deze tekst tijdens het kopiëren. Dit dictée intérieure is de oorzaak van een aantal psychische contaminaties, dicteerfouten of hoorfouten en op het oog onzuivere rijmen als bijv.

Ic weets u danc ende lof mede
Al dat ghi mi hebt vertelt
Maer uwer dochter ghine sult
U verbelgen [...]
(Flandrijs, ed. De Graaf, 1980, vs. 289-292)

waar de kopiist niet de door het rijm vereiste vorm ‘selt’ schreef, maar als gevolg van dictée intérieure de hem vertrouwde(re) vorm ‘sult’.

Nu nog is dictée intérieure de oorzaak van vele typografische en orthografische onvolkomenheden.

Lit: A. Dain, Les manuscrits (1975³), p. 15-55 • A.M. Duinhoven, Bijdragen tot reconstructie van de Karel ende Elegast, dl. 1 (1975), p. 230-253.

dictaat

dicteerfout