Algemeen letterkundig lexicon

blijde inkomst

De plechtige en feestelijke ontvangst van een landsheer of -vrouwe in een stad die zijn feodaal bezit was, waarbij de wederzijdse rechten, plichten, privileges en vrijheden opnieuw bevestigd werden. Bij uitbreiding ook gebruikt voor welkomstgedichten die speciaal voor die gelegenheid – veelal door rederijkers – gecomponeerd werden, zoals Anthonis de Rooveres Blyde incompste van Vrauw Margriete van Yorck, Lucas de Heeres gedicht Beschryvinghe van het ghene dat vertoocht wierdt ter incomste van d'excellentie des princen van Oraengiën binnen der stede van Ghendt (1578) of Justus de Harduwijns dichtwerk bij de blijde inkomst van Ferdinand van Oostenrijk in dezelfde stad in 1635, en als aanduiding voor het charter waarin de nieuwe vorst en zijn onderdanen hun goede wil en wederzijdse hulp uitspraken.

Een van de stedelijke activiteiten waarin de Amsterdamse kamer d'Eglentier een rol heeft gespeeld, is de intocht van Willem van Oranje in Amsterdam (17-19 maart 1580). Hiervan getuigt een pamflet, Incomste van den doorluchtighen Vorst ende Heere mijn Heere den Prince van Oraengien binnen der vermaerde coopstadt van Amsterdam den XVIIen Martij 1580. Veelal werd in dergelijke blijde inkomsten de propaganda rond de prins in overleg met de kring rond Oranje verzorgd. Zo werd in de intochtliederen, in pamfletten en allegorische prenten bij deze inkomst de (religieuze) verdraagzaamheid gepropageerd. Caspar Barlaeus dichtte in 1638 zijn Medicea hospes ter gelegenheid van de grootse intocht van Maria de Medicis in Amsterdam; het werd door Vondel vertaald als Blyde inkomst der allerdoorluchtighste koninginne, Maria de Medicis. Van Govert Bidloo is de Komste van zyne majesteit Willem III. koning van Groot Britanje enz. in Holland (1691). Een bibliografie van blijde-inkomstboeken is van J. Landwehr, Splendid ceremonies. State entries and royal funerals in the Low Countries (1971).

De Blijde Inkomst van Margaretha van York in Brugge (1468). [bron: D. Hogenelst & F. van Oostrom, Handgeschreven wereld (1995), p. 272].

Lit: I. von Roeder-Baumbach & H.G. Evers, Versieringen bij Blijde Inkomsten gebruikt in de Zuidelijke Nederlanden gedurende de 16e en 17e eeuw (1943) • Blijde inkomst. Vier Vlaams-Bourgondische gedichten, ed. G. Degroote (1950) • R. van Bragt, De blijde inkomst van de hertogen van Brabant Johanna en Wenceslas (1956) • D.P. Snoep, Praal en propaganda: triumfalia in de Noordelijke Nederlanden in de 16de en 17de eeuw (1975) • Jochen Becker, [Recensies van Landwehr en Snoep] in Quaerendo 7 (1977), p. 91-101 • P.J. Buijnsters, Het verzamelen van boeken. Een handleiding (1992²), p. 211-213.

blending theory

blijspel