Oranje en Alva's tyranniek bewind

[XXXVI]

Op Emden volgde Dover, dat de Geuzenschepen het verblijf in zijn haven verbood. Koningin Elisabeth, die in het geheim al het mogelijke deed, om Spanje's macht te ondermijnen, vond het nochtans niet gewenscht om haar vijandigheid openlijk te doen blijken en met Alva in moeilijkheden te geraken. Toen de hertog protesteerde tegen het feit, dat de schepen van Spanje's vijanden in Engelsche havens toevlucht vonden, oordeelde zij het dan ook noodzakelijk hem een blijk van haar welgezindheid te geven, door aan deze toestand een eind te maken. De pogingen van haar calvinistisch gezinden staatssecretaris Burleigh, om de Hollandsche vrijbuiters te helpen en een verbod te voorkomen, bleven zonder gevolg en in de maand Maart van het jaar 1572 kregen de Watergeuzen, die te Dover lagen bevel, de haven ten spoedigste te verlaten.

Bij de Allerheiligenvloed was de Zeemeeuw zoo zwaar gehavend geworden, dat het schip, zonder grondig hersteld te zijn, niet meer voor de zeevaart gebruikt kon worden. De schipper, die voor een dergelijk karwei geld noch gelegenheid had, was er toen maar toe overgegaan zijn vaartuig te ontruimen en de bemanning was over de andere schepen van de Geuzenvloot verdeeld geworden. Later, toen hij een ander schip had buit gemaakt, kwamen de meeste mannen bij hem terug, maar eenigen waren op de nieuwe schepen achter gebleven. Ook Jacob en Vincent voeren niet meer onder van Tuin en bevon-

[p. 209]

den zich thans aan boord van het schip, dat onder commando van Marinus Brand stond. Het bevel, om uit Dover te vertrekken, was plotseling afgekomen en men was genoodzaakt geweest het anker te lichten, zonder geld en gelegenheid te hebben gehad, om voldoende voedsel aan boord te nemen. Men had het plan door het Vlie te varen en daar een aanval op de bij Tessel liggende Spaansche vloot te doen, om daarna door te gaan naar Enkhuizen, welke stad nu eindelijk eens in handen van de Geuzen gebracht moest worden. Nu Emden en de Engelsche havens gesloten waren, deed de behoefte aan een veilige ankerplaats zich nog sterker dan vroeger gelden en waar zou men beter een haven kunnen vinden dan in Holland, waar velen op de hand van den prins waren? De Geuzenvloot bestond uit zes en twintig schepen en men was dus sterk genoeg, om een flinke onderneming op touw te kunnen zetten. Op Palmzondag, kort na het vertrek uit Dover, werden op de Noordzee twee Spaansche koopvaarders buit gemaakt. Het voedsel, dat men aan boord van de twee bodems vond, werd verdeeld onder de bemanning van de Geuzenvloot, waaronder zich velen bevonden, die reeds een volle dag niets meer te eten hadden gehad. Toen men de reis naar het noorden wilde voortzetten, draaide de wind en bleek het onmogelijk Tessel te bereiken. Het schip van Brand, op korte afstand door dat van Adam van Haren gevolgd, had zich van de rest van de vloot verwijderd en spoedig was men zoover zuidwaarts afgezakt, dat de mond van de Maas bereikt was. Brand besloot hier de komst van de anderen af te wachten en gaf bevel het anker te laten vallen. Het was toen ongeveer een uur in de namiddag en de bemanning, die de vorige avond de laatste resten van het bij de Spanjaarden gevonden voedsel opgebruikt had, verlangde danig naar een maal eten. Wij zullen tegen de avond ergens moeten landen, om wat leeftocht te halen, had schipper Brand den matrozen geantwoord,

[p. 210]

die hem om eten gevraagd hadden. En nu wachtten de mannen met hongerige magen ongeduldig op het oogenblik, dat het bevel om te landen gegeven zou worden. In ieder geval zou dit zeker niet gebeuren, voordat de admiraal aanwezig was en dit zou waarschijnlijk nog wel een uur duren, want pas zooeven waren de zeilen van de schepen die volgden tegen de horizont zichtbaar geworden. Op het voordek stonden eenige matrozen en lieten hun blikken gaan over de Maas, die zich hier, aan het einde van haar loop, verbreedde en onmerkbaar overging in een diep het land indringende zeearm. Rechts was het eiland Voorne, waarop dicht bij de kust, de stad Den Briel met haar torens, poorten en bolwerken lag. In de verte stond, wazig grijs, de toren van Zwartewaal en links, aan de kant van Delfland, was de toren van Maaslandsluis zichtbaar.

- Een menschenleven schijnt het geleden, sedert wij uit Maaslandsluis vertrokken, zei Jacob.

- Dat is het, antwoordde Vincent, en ik kan u verzekeren, dat ik een gevoel in mijn maag heb, alsof ik in al die tijd niets gegeten heb.

- Bij mij kan de gordel ook verder dan het laatste gat dicht, merkte een Luikerwaal op.

- Het zal wat worden, als wij nergens meer een gat kunnen vinden om in te kruipen. Dat beteekent iedere reis een tocht naar la Rochelle of minstens naar Duinkerken.

- Het zou wat waard zijn, als wij nu Enkhuizen of Hoorn hadden.

- Voor mijn deel zou ik voorloopig al met een brood tevreden zijn, zei Vincent. In Den Briel rooken de schoorsteenen, daar heeft de bakker het brood in de oven en bij den slager hangen dikke worsten in de schoorsteen.

- Kerel, maak mij niet belust. Het water loopt mij om de tanden. Daar in Den Briel is het al spek voor den Spanjool zijn bek.

- Heeft de stad bezetting?

[p. 211]

- Zooals alle steden aan de kust. Op de wallen kunt ge de zon zien blinken op de kurassen van de Spanjaarden, zei de Luikerwaal.

- De honger heeft u zeker aan het malen gebracht, zei Jacob. Ik kan zelfs de duiven zien op de spits van de Noorderpoort, maar Spanjaarden en kurassen zijn nergens te ontdekken.

- 't Ligt bij u aan de oogen, antwoordde de Waal. Op de oude dag wordt het gezicht zwakker.

- Maar het komt meer voor, dat de menschen dan kindsch worden en wartaal gaan spreken, zooals gij doet, merkte Jacob scherp op.

- Genoeg vrienden, viel Vincent de anderen in de rede. Honger zonder twist is al vervelend genoeg. Ik zal den schipper gaan vragen, of er hier of daar in een verborgen hoek nog niet wat mondkost te vinden is.

- Een goede inval. De ouwe zal allicht nog wat blauwe boonen in voorraad hebben.

Vincent hoorde de opmerking niet meer. Hij had zich reeds naar het achterdek begeven, waar hij den schipper in gesprek met den bootsman vond. Eten? Marinus Brand lachte en maakte een handbeweging in de richting van de kust. Daar was voldoende eten te vinden, maar aan boord vielen de ratten dood van de honger. En bij Adam van Haren aan boord, vroeg Vincent. Brand meende, dat het daar zeker niet beter gesteld zou zijn, maar als Vincent er de reis voor over had, kon hij er heen varen en het vragen.

- 't Valt te probeeren, zei de verver. Het kan nog wel een half uur duren, voordat de anderen hier zijn en Lumey heeft toch ook geen gebraden varkens aan boord. Men maakte de jol los en roeide met drie man naar van Haren's schip, dat een paar honderd meter verder zeewaarts lag. Vincent vertelde den schipper, dat de buiken van de mannen bij hem aan boord hol van de honger stonden. Als het nog lang duurde, zou men zeker spoedig

[p. 212]

een plechtige Geuzenbegrafenis in de duinen moeten houden.

- Het zal beter zijn, de krengen over boord te gooien, antwoordde van Haren, want er komen te veel, die recht hebben op een christelijke begrafenis. Hier is het niet veel beter gesteld dan bij u. Een kaas bezit ik nog. Deze zullen wij deelen en voor de rest moeten we maar afwachten of er nog iets bij de anderen aan boord is.

Toen Vincent terug roeide, was de rest van de vloot reeds zoo dicht genaderd, dat de vlag met de tiende penning, die van de steven van Lumey's schip woei, te onderscheiden was.