Oranje en Alva's tyranniek bewind

[II]

Margaretha van Parma, landvoogdes van de Nederlanden, zag de komst van den hertog van Alva met zorg en niet zonder een gevoel van verbittering tegemoet. Bijna acht jaren lang had zij aan het hoofd van het bestuur dezer landen gestaan en in weerwil van de groote moeilijkheden, waarmede zij te kampen had gehad, was het haar gelukt, het gezag van kroon en kerk te handhaven. Zij had stand weten te houden tegenover de intrigeerende adel, die zonder met de staatsbelangen rekening te houden, voor zijn stand opkwam, zij had de muitende troepen, die onvoldoende soldij uit Spanje ontvingen, gehoorzaamheid weten op te leggen, het was haar gelukt, de opstandige beweging der ketters te breidelen en de rust in het land te herstellen. En thans, nu men na de bestraffing der beeldenstormers een betere toekomst verwachten mocht, nu talloozen weder tot het oude geloof terugkeerden en de gevaarlijkste onruststokers het land verlaten hadden, zond Flips den hertog van Alva, om het militair gezag in deze landen over te nemen en de schuldigen te tuchtigen. Zij weigerde te gelooven, dat juist Alva's komst de oorzaak geweest zou zijn van het vertrek van mannen als Oranje, Hooghstraten en Brederode. Zij waren heengegaan, omdat zij inzagen, dat het, nu de kettersche bewegingen onderdrukt waren, voor hen

[p. 17]

niet meer mogelijk zou zijn het volk voor hun zaak te winnen. Als het de vrees voor Alva was, die deze mannen had doen vluchten, waarom waren dan Egmont en Horne en zooveel anderen, die vrienden van Oranje waren, in het land gebleven? Waren de op hun post gebleven stadhouders, die toch ook aan het verbond hadden deelgenomen en in wier gewesten tallooze kerken geschonden waren, dan zooveel minder schuldig, dan degenen die gevlucht waren? Niemand van haar raadslieden had de moed het haar te zeggen en haar trots belette haar er met anderen over te spreken, maar voor zichzelf was Margaretha er van overtuigd, dat haar broeder Alva naar de Nederlanden gezonden had om haar te vervangen. Zoo bewees Filips haar dus zijn dank voor acht jaren trouwe, harde en moeitevolle dienst. Granvelle, haar bekwaamste raadsman, was enkele jaren geleden, mede door haar toedoen, gevallen. Thans had Filips, ongetwijfeld gevolg gevend aan de influisteringen van haar vijanden, besloten dat zij heengaan moest.

De hertogin zette haar handteekening onder het stuk, dat Berlaymont haar had voorgelegd, legde de pen neer en keek den baron aan. Was deze slaafsche dienaar wellicht ook een werktuig in Ferdinand's hand? Er was immers niemand van haar omgeving te vertrouwen!

- Men zal dienen te zorgen voor een zending naar de grens, om den hertog te ontvangen, zei zij.

- Alle voorbereidselen zijn getroffen, Mevrouw. Bovendien heeft de graaf van Egmont de wensch te kennen gegeven, dat hij den hertog in Tienen wil gaan begroeten.

- Gewetensknaging?

Berlaymont glimlachte.

- Het zal Don Ferdinand ongetwijfeld genoegen doen, hier verwelkomd te worden door den overwinnaar van Sint Quentin en Grevelingen.

- Stellig Mevrouw. De hertog behoort tot de naturen, die gaarne en overvloedig van hun dankbaarheid blijk

[p. 18]

geven. Het moet hem bovendien voldoening schenken als hij ziet, dat niet alle edelen zoo wantrouwig en voorzichtig als Oranje zijn.

- Er zijn er, die Oranje's vertrek een domheid noemen.

- Ik weet het. Maar Oranje deed meer schijnbare domheden, die later daden van verstand en juist overleg bleken te zijn.

De landvoogdes schoof het onderteekende staatsstuk langzaam terzijde. Berlaymont's woorden hadden haar herinnering aan den prins van Oranje weder wakker gemaakt. Merkwaardig, maar nu hij gevlucht was, kwam het haar voor, dat zij met meer sympathie aan hem dacht dan vroeger, toen hij stadhouder was en haar als raadsman terzijde stond. Het schonk haar zelfs eenige voldoening, dat Oranje thans buiten Alva's bereik gekomen was.

- Ge kunt den graaf van Egmont mededeelen, dat hij hier verwacht wordt, zoodra de koerier van den hertog aangekomen is.

De baron boog.