Lof der geldsucht, ofte Vervolg der rym-oeffeningen
(1702)–Jeremias de Decker–
AuteursrechtvrijHerstellinge en Krooninge van Karel den II. Koning van Engeland, Schotland en Ierland.- Rege incolumi mens omnibus una.
HEt Hoog Bestier van volckeren en steden
Wil overal niet gaen op eenen toon;
't Bevoelt sich best hier by de beste Leden,
Daer by het Volk en ginder by de Kroon.
Die Staten pooght op vasten voet te vesten,
Neem ernstig waer der volcken aerd en seên;
En sie waer 't roer vertrout dient aen de Besten,
Waer aen het volck, waer aen de vuyst van Een'.
Had Engeland dit Staet punt recht geweten,
En recht gevat waer in sijn heyl bestaet,
't En hadde niet lichtvaerdelijck versmeten
Den Konings staf om eenen Vryen Staet;
't En hadde niet tot sijnen grooten hoone
En leet geleert, hoe dat het slaverny
En woestheyd moest ontduyken in de Kroone,
En buyten die noch Staet en was noch Vry.
| |
[pagina 28]
| |
Hoe jammerlijck, hoe spottelijcken swierde
De hulck des Rijcks door zee van roof en moord,
Zints dat helaes! de Stierman, diese stierde,
Soo schandelijck geschopt wierd buyten boord!
Een eerloos graeu door eervergete listen
En helsch geweld gestegen aen het stier,
Ruckt haer op 't sand van binnenlandsche twisten,
En tegens banck van uytheemschs oorlogsvier:
Houd seldsaem huys, stelt Parlementen, Staten
Nu aen, nu af, al naer 't hem schiet in 't hoofd;
Scheurt, schend en slind; en laet geen' Ondersaten
Onuytgeput, geen Buuren onberooft:
En niettemin noch word het aengebeden,
Gevleyt, geviert en statelijck begroet
Van gansch Euroop, terwijl (o snoode seden!)
Het Wettig Saed verschopt ligt met den voet.
Den Hemel siet dit spel van uyt den hoogen
Elf jaren lang als door de vingers aen;
Maer endelijdk niet willende gedoogen,
Dat dul geweld sal boven reden staen
Daegt hy geswind, tot stuyting deser blame,
Het heyloos Hoofd der muyters voor't gericht,
Dat moordsiek hoofd, na welkers Krommen Name
Ick niet en wil doen hincken mijn Gedicht;
En blixemt hem, die tegens God en reden
Het Wettig Bloed ontruckt had Kroon en Staf,
En (seldsaem lot!) ten Troon was opgetreden
Door soo veel bloeds, self onbebloed in't graf.
Dat nut verlies ontnevelt ieders oogen,
Die wisseling maekt Brit en Ier bewust,
Hoe 't staet-gebou en all't gedroomt vermogen
Der muyteren op eenen sandgrond rust.
Dies Veldheer Monck en alle vrome vroeden
Na lang beraed en rijpen overslag,
Aensien voor best dat ellef jarig woeden
Te teugelen door't oude Kroon-gesag:
| |
[pagina 29]
| |
En dat Gesag wien kan het toebehoren
Met hooger recht als Stuarts oudsten Soon,
Die tot de Kroon ja met de Kroon geboren
Onwet telijck verschopt wierd van de Kroon?
't Besluyt dan is de Britsche Kroon t'herplanten
Op Karels hoofd, op datse seker sta:
Dies komen flux de Londensche Gesanten
Hem hulde biên in 't Princelijck Breda.
Men voert hem af naer Hollands vette weyen,
't Welck door sijn' vreugd sijn'gunste t'hemwaerts tuygt.
De Meymaend leent tot dese Feest haer' meyen,
En 't hert alom van boer en burger juycht.
Het grof geschut loost uyt metale kaken
Niet als Triomf als juychende geraes,
Daer 't kleen op stemt; dat donderen, dat kraken
Schud d'oeveren van Merwe, Rijn en Maes.
Twijl Mase, Rijn en Merwe dusbrageren,
Verlangt de Teems met duldeloosen dorst
Van nieus t'hersien, te wellekomen, t'eeren
Het aengesicht van sijn verschopten Vorst.
Hy komt, o Teems, hy komt, verlanend Londen,
Dus maeckt uw' pronk en zege-poorten klaer;
Uw' Rijcx-Son komt met heelsalf voor uw' wonden
En (rade ick recht) een' guldane eeuw met haer.
Uw' Tweede Son rijst (seg ick) uwen vesten
Thans op in 't oost soo heuchelijck en soet,
Als d'eerste (laes!) voor ellef jaer ten westen
Bedruckt in zee van tranen sonck en bloed.
Sy rijst en klimt tot welstand uwer vloeden
En ackeren; en wil haer heusch gesicht
Soo vrolijck slaen op quaden als op goeden,
Op vyanden als vrienden van haer licht.
Sy sal den mist en nevelen doen vallen
Van burgertwist, die u soo dapper smert.
Daer isse; op, op, ontfang haer in uw' wallen,
Maer boven al in een eerbiedig hert.
| |
[pagina 30]
| |
Doch Londens vreugd gesteygert tot de wolcken
Vernoegt sich niet aen een gemeen onthael,
't Wil oock sijn Hoofd, Hoofd van dry groote Volken
Omkranssen sien met Konincklijcke prael:
Want kan die prael gesag en aensien baren;
Waer dientse meer, waer eer in 't werck gestelt
Als in een Rijck, waer in nu soo veel jaren
't Oud Rijcxgesag moest duyken voor geweld,
Waer in een rot van snoode boevejachten
's Rijcks Oppermacht met voeten heeft getreên,
Terbijl gedoemt, en alle d'Oppermachten
Schelmachtelijck geschonden in die Een;
't Recht evenwel wil hier eerst gaen sijn' gangen;
En van dat dul, dat muytende gebroed
Een kleen getal sijn' straffe doen ontfangen,
Om 't grootere te maken wijs en vroed:
Maer dat gespuys te machtig ingenomen
Te verr verruckt van Manes malle drift,
Van Munsters geest en Knipperdollings droomen,
Past noch op straf, op reden noch op Schrift;
't Groeyt aen (soo 't schijnt) by bylen en by stroppen;
't Slacht Hydraes hals, daer Hercules sich moe
En mat aen hieu; 't wint by verlies van koppen;
D' een is nau af, of d' ander hapt weer toe.
't Word dan hoog tijd de Kroonfeest voort te spoeyen,
Om 't quaed, daer Schrift noch reden tegens mag,
En 't welck door straf maer aen en schijnt te groeyen,
Te matigen door Staf-en Kroon-gesag.
Van dat de Vorst wierd in sijn Rijck herropen,
Tot dat hy 't hoofd steekt in den Koningshoed,
Heeft Phebus eens den Dwersriem omgeloopen,
En Vrou Diane hem twalefmael ont moet.
De Meymaend dan, die met haer' beste kleeren
't Geley hem heeft tot in sijn Rijck gedaen,
Is oock gesint sijn Kroonfeest te vereeren,
En schiet daer op haer' schoonsten tabberd aen:
| |
[pagina 31]
| |
Een bloemtapijt gord sy om hare leden,
Een' groenen rock om haer' verliefden schoot,
Alom bestickt na d'overoude seden
Des Roosenrijcks me: roosen wit en rood.
Selfs Phebus doet de drift der wolcken wijcken,
En voert ons toe een' held'ren dageraed,
Als had hy lust van uyt den Stier te kijcken,
Hoe Karels vuyst wil passen 't stier van Staet.
Terwijl staen Teems en Londen opgetogen
Om all den drang, die hun op 't Kroongerucht
Is toegevloeyt, en sien hunn' Segebogen
't Voorhoofd vol moeds opbeuren in de lucht:
Sy sien den Vorst naer oud Westmunster draven
('t Welck van verlang na sijne komste bernt)
Omringt van Lords, van Hertogen en Graven,
Gelijck de Son van 't mindere gesternt.
Hy naeckt het Hof, daer kercken, kooren, salen
Gepropt volpracht en juychend feestgebaer
Opgaen, om Hem met Opper-eer t'onthalen,
Eer niet gesien in sesendertig jaer.
Hy treet' er in, en geeft sich tot gebeden
En Hemelkout. 't Voegt dat men alle werck.
Begin met God: maer boven al is 't reden
Tot Kroon en Troon te treden door de Kerck:
Want om naer eysch een' aerdschen God te spelen,
En wisselijck te stieren staet en land
Voornamelijck doodkranck in all' hunn' deelen,
Sulcx eyscht by naer een meer als aerdsch verstand,
En dat en word van d'aerde niet gelesen:
Hier dient iet Hoogs, iet Hemelsch om gemoeyt,
En met den Soon van Jesses Soon geresen
Tot God de bron waer uyt het stroomt en vloeyt.
Na dat Gebed en Godsdienst is beslooten,
Word endelijck den lang verdruckten Held
Eerbiedelijck de Rijcx rock aengeschooten,
De Staf in d'hand, de Kroon op 't hoofd gestelt.
| |
[pagina 32]
| |
Daer op roept elck: lang, lang moet Karel leven,
Lang heerschappen op sijner Vad'ren Troon,
En na sijn' dood noch voeren in sijn' Neven
Veel eeuwen lang de Brittenlandsche Kroon.
Op desen wensch klapt Ierland in sijn' handen,
Juycht Albion met uytgelaten geest,
Verheugen sich de Caledoonsche stranden,
Gaen d'Hebrides en Orcades ter feest.
Nu segt my eens, wat dunckt u, Londenaren?
En heeft de Kroon niet ruym soo schoonen glans
Op Karels hoofd; op Stuards edele hairen,
Als op den kop eens stinckenden tirans;
Die eeuwelijck gelijk een Phocas stincken
En walgen sal in ieders neus en mond,
En in de blaên der Tydgeschriften blincken
Als Judas blinckt in die van 't Nieu Verbond;
Die 't vier van twist, 't welck door all' d'aêren woedde
Van uwen Staet, en all' sijn krachten schier
Heeft afgeteert, in plaets van blusschen, voedde,
Ja niet en was als Oly in dat Vier?
En was 't geen tijd (wat dunckt u?) dat de Krooningen
Die breuken heelde of immers hare pijn
Een luttel stilde, en 't oog van uwen Koning
In uwen wonde als oly viel en wijn?
En ghy, o Vorst, die by dees' wisselingen
Beseft en proeft, hoe verr 't geluck nu daelt,
Nu weder rijst, schijnt niet in velen dingen
Uw lot op 't lot van Josef afgemaelt?
Bey sinckt ghy neêr in d'uyterste gevaren,
Bey klimt ghy weer op 's heyls doorluchtsten trap,
Bey even oud ontkomt ghy 't bang beswaren
Sijns kerckers hy, ghy uwer ballingschap
Dit lotaccoort doet veler hope groeyen,
Dat Josephs deugd oock huyst in uw verstand,
En Engeland eens onder u sal bloeyen,
Als onder hem wel-eer Egyptenland:
| |
[pagina 33]
| |
Want een gemoed van soo veel' ongelucken
Soo dik bestormt, soo selden neergeleyt,
En sal 't geluck niet lichtelijck verrucken
Van 't spoor der deugd in 't slijck der dertelheyd.
Dat Hofgeluck hoe hoog in top verheven
Vervliegt als wind, vervloeyt gelijck een stroom,
Hebt ghy geleert al in uw ballingleven
Ja al daer voor in 't hol van uwen boom.
Dat juychen oock niet verr en woont van klagen,
Hofprael en rou dik treên in een gelid,
En alle roos haer' doornen heeft te dragen,
Sulcx leeren u uw' Roosen rood en wit:
Sulcx leert u selfs de blyde dag van heden,
Van uw Triomf, waer toe gy niet en meugt
Als over 't graf van Broêr en Suster treden,
Bey neergevelt in 't rysen van hunn' vreugd.
Ach! ydelijck sich selven te vergapen
Aen blooten prael van Kroon of Scepter-staf,
Is wichters werck; een dapper Vorst geschapen
Tot hoog bedrijf leert hun iets anders af.
Hy keurt hen eer voor lasten, doornen, pijnen,
Als voor cieraed of prael van hoofd en hand.
Hy leest sijn ampt uyt perlen en robynen,
En schept een' les uyt elken diamant.
Hy vest noch vormt sijn aen sien op geen' poppen;
Hy weet dat raed, dat wijsheyd Troonen bout,
En dat de deugd blinkt in gekroonde Koppen
Als Sonnestrael gevallen in fijn goud.
Ja, machtig Vorst, dat ghy u deser lesse
Verstaet in top, wie slaet'er twyffelaen;
Die onder 't kruys die strenge leermeestresse,
Soo menig jaer ter scholen hebt gegaen;
Die sone zijt des alderwijsten Karels,
Die les by les u naliet in geschrift,
En neef van Hem, die met soo dierbre parelsGa naar margenoot+
Doorweven heeft sijn Konincklijcke Gift,
| |
[pagina 34]
| |
Gift waerdiger gekist en opgesloten
In edel goud als't vechtboeck van Homeer;
Gift waerd bewaert in 't hert van alle Grooten,
Van all wat Kroon te voeren tracht met eer.
God, die u dan op sulcker Oud'ren Troone
Weer heeft herset, de selven groote God
Schenck (wenschen wy) u met uws Vaders Kroone
Uws Vaders deugd, maer niet uws Vaders lot.
Het Schip uws Staets leer hy u soo bestieren,
Soo handelen den toom der Heerschappy,
Soo wijsselijck den Britschen Scepter swieren,
Dat niet alleen uw' Rijcken alle dry
Maer Holland oock gevoelen mag en proeven
De vrucht, die 't sich van uw bestier belooft,
En juychen mag dat na den val der boeven
De Britsche Kroon weer staet op 't Wettig Hoofd.
|
|