Verzameld werk. Deel 4. Bewolkt bestaan

[p. 240]

20

Ireguí bracht zijn gezicht dicht bij de spiegel; hij strekte zijn hals lang uit en zocht naar haren, vette en rode pukkeltjes. Het ging evenwel, nu hij ditmaal in lachen uitbarstte, niet voornamelijk om zijn eigen gezicht, dat inderdaad vaak genoeg op zijn lachspieren werkte. Het ging om de levensgeschiedenis die naar aanleiding van zijn eigen facie zich aan hem opdrong. Het was een heel gewone levensgeschiedenis, maar telkens kwam er iets uiterst amusants om de hoek gluren.

Van zijn vroegste jeugd af had hij de gewoonte gehad op zijn eentje rond te slenteren in de stad; deze vage wandelingen voltrokken zich in heel nauwe stegen of over wijde pleinen. Hij had lange tijd niet geweten wat hij eigenlijk zocht. Wanneer hij agenten tegenkwam, schoot hij een zijstraat in, hetzelfde was het geval met mensen in priesterkleding of vrouwelijke personen met zware boezems die hem meer of minder strak in de ogen plachten te kijken. Dat was zo al in Puerto Cabello geweest, waaraan hij de herinnering had behouden van een moerassig gebied met een hoger door de zon geschroeid gedeelte, waar de beschaduwde straten zich onwillekeurig tot eenzame pleinen verbreedden, en een lager drassig stuk tenslotte overging in de waterplas van de haven. Over deze hogere en lagere plekken hadden zich zijn eerste slenteringen uitgestrekt, terwijl hij de schaduw zocht van stegen of onder de palmblaren die langs elkaar schuurden. Een enkele keer was het hem of hij een jongen volgde of dat een jongen hem volgde, die later in zijn dromen, meer nog zijn dagdromen dan zijn dromen in de slaap, van vorm wisselde, van blond zwart werd of bruin, van bruine krullen was voorzien of van gouden lokken, of die plotseling stilstond, zich omwendde en hem met ongevoelige kraalogen aanstaarde. Een andere keer was het hem of hij het was die achtervolgd werd, terwijl hij het niet met zichzelf eens kon worden of hij sneller dan wel juist langzamer moest lopen. Aan zijn leven in Puerto

[p. 241]

Cabello was een einde gekomen door een onbegrijpelijke onvoorzichtigheid, overigens niet zijnerzijds maar van de zijde van zijn vader. Zijn vader werkte in de haven als magazijnopzichter en gebruikte zoveel als mogelijk zijn maaltijden aan de toevallig gemeerde schepen; hij gedroeg zich daarbij bijzonder bescheiden behalve wanneer hij zich overdadig aan alcohol had te goed gedaan, een vergif dat bij de aanwezigheid van de geringste hoeveelheid Indiaans bloed de hevigste uitwerking heeft. Hij had met zijn elfde bierglas gezwaaid en uitgeroepen dat de generaal Juan Vicente Gomez een grote pendejo was. Hoewel het vrijwel zeker vaststond dat deze kwetsende uitlating alleen de vreemde officieren van het schip ter ore was gekomen, die haar na een korte luide lach weer onmiddellijk vergeten waren, meende hij de volgende dagen herhaaldelijk dat hij met vorsende blikken werd opgenomen door de leden van de Venezolaanse weermacht en het stedelijk politiekorps. Tenslotte was hij voor de angst bezweken, hij had zijn spaarpenningen van de bank opgenomen, hij had zijn ontslag genomen als magazijnopzichter en was met zijn familie, zijn vrouw, drie bloeiende dochters en zijn zoon Sancho, naar Curaçao vertrokken. Na veel moeite had hij daar een werkkring gevonden als chef de réception van een hotel dat op het randje van het faillissement verkeerde, en na nog meer moeite mocht hij zijn intrek nemen in een groot huis dat door zijn enorme afmetingen en zijn uitgewoondheid zelfs op dit eiland met zijn bekende woningnood, verschillende huurders had afgeschrikt. De familie Ireguí woonde dus in een vrijwel ongemeubileerd huis, waar iedere stap meerdere echo's wekte. De dochters lieten zich het hof maken door de Curaçaose jongelingschap, wat niet alleen voor de nodige intimiteit maar ook voor de nodige kousen en jurken zorgde; thuis stonden zij meestal voor een of andere kapotte spiegel toilet te maken, terwijl de moeder haar met schelle stem wees op het gevaar dat zij liepen door de Curaçaose jongelingschap te grote vrijheid te veroorloven. De moeder had een enkele keer succes, want de dochters keken haar soms met angst in de ogen aan; meestal echter begonnen zij te lachen of te zingen. De vroegere magazijnopzichter had al spoedig van aanvallen van astma te lijden, en bovendien verweet zijn vrouw hem dat hij vanwege een hersenschim zijn hele familie waaronder drie huwbare dochters, in de onzekerheid had gestort. Het salaris dat hij aan het

[p. 242]

faillerende hotel genoot was vrij laag en werd onregelmatig uitbetaald.

Ireguí had gedurende zijn verblijf op Curaçao nauwelijks enige last gehad van zijn neiging tot rondslenteren, van dromen van jongens die hem volgden of die hij volgde. Ergens in hem was er iets als een geweten, of iets dat daarop leek, dat hem waarschuwde vooral in den vreemde de grootste voorzichtigheid in acht te nemen. Hij was aangetast door ijver op de fraterschool, waar hij zoveel als mogelijk zich bekwaamde voor een toekomstige werkkring in Carácas. Nauwelijks had hij de school doorlopen of hij was dan ook naar Venezuela teruggekeerd, zonder zich te bekommeren om de waarschuwing van zijn vader, tijdens een van diens astma-aanvallen, dat hij ongetwijfeld als gijzelaar zou worden gearresteerd; zijn vader gaf hem te verstaan dat hij er niet aan dacht naar Venezuela terug te keren om zijn Sancho te bevrijden. In Carácas had Sancho een baan gekregen in een drogisterij in de Calle Francesa, voornamelijk wel om de prachtige handelsbrieven die hij zowel in het Spaans als Engels vermocht te schrijven, eindigend met que besa sus manos of truly yours. In het begin had hij de grootste moeite gedaan om zijn schoolkennis bij te houden, maar al spoedig had hij begrepen dat zijn verdere promotie niet van de uitgebreidheid van zijn kennis maar van het aantal dienstjaren zou afhangen.

Het was op een van zijn wandelingen, die zich had uitgestrekt tot de Avenida del Paraiso, dat Ireguí werd aangesproken door een lange persoon van het mannelijk geslacht, die hem had herinnerd aan de filmster Valentino. De ander had opgemerkt: ‘Ik zie u bent een jager, u jaagt ook de bronzen Apollo's achterna.’ Zij hadden spoedig vriendschap gesloten, hoewel de andere geen bijzondere aantrekkingskracht voor hem had, daarvoor was hij Ireguí in het begin toch te zakelijk. Maar hij had hem aan zichzelf geopenbaard, hij had hem bewust gemaakt, hij had hem leren begrijpen wat die neiging tot slenteren betekende, gepaard met de voorstelling van jongelingen die hem achtervolgden. Hij had trouwens ook sociaal een gunstige wending in zijn leven gebracht; reeds na een paar ontmoetingen, terwijl zij om strijd jacht pleegden op de bronzen Apollo's, had de ander bij hem aangedrongen om de drogisterij te verlaten en bij hem werkzaam te zijn in de bekendste schoenenzaak van de hoofdstad: Upperten. Mettertijd zou hij, dit werd hem ook

[p. 243]

in het vooruitzicht gesteld, als compagnon worden opgenomen. Hij had het niet gelukkiger kunnen treffen; hij kreeg de gehele bovenetage als woning toegewezen, waarvan hij overigens slechts drie kamers bewoonde en de drie andere op slot hield. De bewoonde kamers deed hij tjokvol snuisterijen: waaiers aan de muren, met voorstellingen van zwaarbeboezemde Spaanse danseressen, bloemvazen met papieren rozen op Chinese laktafels, van elkaar gescheiden door schermen en divans. Valdés zelf woonde in de Avenida del Paraiso, in een kleine villa in de vorm van de tempel in Nîmes, te midden van grootsere huizen met een weelderig barok karakter. In deze tempelachtige villa had Ireguí de grootste orgastische feesten meegemaakt te midden van bronzen Apollo's. Naar aanleiding van zijn promotie tot compagnon, nadat hij eerst een paar jaren als bediende was werkzaam geweest, had Valdés hem het voorstel gedaan samen met hem een reis naar de Europese hoofdsteden te maken. Vooral in Parijs hadden zij een voortreffelijke tijd gehad, maar aan boord terug naar Venezuela was Valdés door zwaarmoedige gedachten overvallen. Ireguí had het eerst geweten aan de vermoeienis van de doorstane uitspattingen, maar was al spoedig tot het inzicht gekomen dat sommige mensen niet bestemd zijn om hun leven lang de blonde of bronzen Apollo's na te jagen. De kennismaking met señorita Campbell had hem blijkbaar tot ernstige gedachten gebracht.

In Carácas was hij zelfs met haar in het huwelijk getreden. Ireguí had haar toen eenmaal nog opgezocht in het huis van haar ouders, waar zij ook na haar huwelijk was blijven wonen. Zij had hem toen door haar manier van doen de vreselijkste angst op het lijf gejaagd. Zij naderde hem terwijl zij hem strak bleef aankijken; met de ogen vrijwel tegen zijn gezicht aan vroeg zij hem of hij Sancho Ireguí was.

Kort daarna was zij naar Miraflores vertrokken. Valdés sprak maar zelden over haar, maar in zijn levensgewoonten was een grote verandering gekomen. Er werden geen feesten meer met bronzen jongens gearrangeerd, die Ireguí nu maar in zijn eentje moest opscharrelen. Op de Avenida del Paraiso werd hij minder vaak gevraagd en dan was het toch alleen maar om diplomaten of generaals te ontmoeten die het voortdurend hadden over de naderende oorlog of over de schoenen die de soldaten dan moesten dragen.

[p. 244]

Ireguí was toen aan zijn eigen familie gaan denken; hij had er bij zijn ouders op aangedrongen dat zij naar Venezuela zouden terugkeren, op deze wijze zou hij aanmerkelijk meer tijd hebben. De ouders lieten zich tenslotte overhalen en verschenen in Carácas met de ene overgebleven dochter; de andere twee waren met Curaçaoënaars in het huwelijk getreden.

Op zekere dag was Valdés bij Ireguí gekomen: ‘Wij gaan naar Curaçao. Mijn vrouw is genezen. Je moet ook zelf oordelen.’

Nu zat hij hier op de boot en keek naar zijn gezicht in de spiegel. Het was een rond gezicht, zoals van sommige boze Romeinse imperators, maar dat ieder ogenblik klaar stond om het uit te proesten van de lach.