Verzameld werk. Deel 3. Verhalen

[p. 210]

De tweesprong
Een dialoog op Curaçao

18 maart, daags na de verkiezingen, tegen vier uur 's middags. Plaats: het kruispunt waar een deel van de Santa Rosa weg met een flauwe helling afzwenkt naar Santa Catarina en het andere deel overgaat in de weg naar Montaña. Van de wagens die af en toe voorbij komen, hebben sommige de vlag van de Nationale Volkspartij, sommige die van de Democratische Partij. In de lucht hangt reeds een droefheid, dor, meedogenloos, zonder tranen. Links een café, Hieromheen ziet men enkele cactussen, een wabi-boom en andere kleine planten, alle zonder bloemen. Er zijn haast geen wolken en die er zijn, bewegen zich nauwelijks. Perul die wil oversteken om de weg naar Santa Catarina in te slaan, blijft stilstaan. Hij ziet dat Pascual uit het café komt.

perul

Hoe maak je het, kerel? Wat voor de duivel zoek je in dat café? Daar krijg je niet eens een borrel.

pascual

Vergeet die borrel nou maar. Jullie verliezen altijd het hoofd, is het niet door de borrel dan is het door doktool,* zo niet door doktool dan door pastool en als het niet door pastool is dan door een kruik rum.

perul

(kijkt een poos nadenkend voor zich uit)

Ach, ach, Pascual, hoe heb ik het nou met je? Waarom wind je je zo op? Het is slecht voor het hart. Hier sta ik nu voor je. Je weet best, dat ik die alpino-pet op je kop niet kan uitstaan. Ik vind 'm uitermate belachelijk.

pascual

Natuurlijk, dat hebben jullie van Baardmans geleerd.

perul

(gaat niet in op de flauwe opmerking)

Maar wat heb ik je een hele tijd niet gezien. Welnu, zodra je uit het café

[p. 211]

kwam, dacht ik, kom, laten we eens kijken hoe onze landgenoot Pascual het maakt.

pascual

(raakt ineens in een betere stemming)

Jezus, je hebt gelijk, kerel, al ben je wel een smeerlap eersteklas. Wat hebben we vroeger toch een jofele tijd gehad.

perul

Ach ja, weet je nog toen we bij de Motet-werf werkten?

pascual

Onder kapitein Newton.*

perul

Dat was pas een kerel uit één stuk.

pascual

Zijn zoon lijkt niets op hem, die is lid van een afschuwelijke partij.

perul

(gaat goedmoedig weer niet in op de opmerking en klopt zijn oude vriend op de rug)

Herinner je je knsm nog?

pascual

En de werf van Scharloo en de Shell. Ja, dat waren nog eens tijden, die goede oude tijd.

perul

Ik weet nog dat jij ons leerde hoe we twee dagen in de week moesten werken, daarna net doen of we ziek waren om niet te hoeven werken en dubbel verdienden door voor anderen te werken.

pascual

(omhoog kijkend)

Ik ben ongetwijfeld de meest uitgeslapen man van Curaçao.

perul

(nadenkend)

En toch, kerel, weet je... als ik jou zo bekijk en zoals ik je heel mijn leven al ken, geloof ik niet, dat je je gedachten altijd behoorlijk onder woorden brengt.

pascual

(zichtbaar ontstemd)

Luister eens, schooier, schei uit! Als je wat op je lever hebt, kom ermee voor de draad. Wat bedoel je?

perul

Erger je niet, landgenoot, praat rustig. Kun je je herinneren dat er vier jaar geleden een staking was bij de knsm?

pascual

Natuurlijk herinner ik me dat en nog meer ook.

perul

Laat dat meer nou maar rusten.

pascual

O.K.

perul

Weet je nog dat men ons op zeker ogenblik opslag wilde geven? We gingen er allen mee akkoord maar jij wilde doorgaan met staken.

pascual

Omdat ik gelijk had.

[p. 212]

perul

Niet omdat je gelijk had maar omdat je een echte extremist bent.

pascual

Nee, je snapt er niets van. Absoluut niets. Ik ben geen extremist. Ik zoek waarheid en oprechtheid. En dan ga ik voluit, full!

perul

Luister eens, Pascual, weet je wat dat woord full in het Engels betekent? Fool betekent gek.

pascual

Bedoel je soms dat ik gek ben?

perul

Ja, zoals jij denkt, denken alleen maar gekken.

pascual

Luister goed naar me. Gekken zijn geen mensen van oprechtheid en waarheid, ze zijn niet eens extremist. Gekken zijn mensen die aan idolatrie lijden.

perul

Tjonge, tjonge nog an toe. Ik heb je door. Wij zijn het die lijden aan idolatrie. Idolatrie van de doktool met in ons knoopsgat een foto van onze Baardmans.

pascual

Ja juist, jullie opschepper, jullie sul, want dat is hij ook, wis en waarachtig.

perul

Maar luister nou eens even, onnozele hals. Heb je in het leven weleens iemand gezien zonder een god, zonder een vrouw of zonder een ideaal om te vereren?

pascual

Ik heb in het leven zeker veel mensen gezien die aan idolatrie lijden en er zijn maar weinig mensen die wat uit hun eigen hart komt vereren.

perul

Waar het om gaat is dat jij doktool niet begrijpt.

pascual

(wat zuur)

Leg me dan uit, kerel, leg me uit.

perul

Wat hij wil is dat op ons eiland iedereen gelijk is. Maar veel van die mensen zijn nog wat stom, zij dromen nog van de koloniale tijd. Daarom moet doktool een beetje dikdoen. Hij houdt zelf niet van die flauwekul, hij is een man met een opleiding.

pascual

(beter gestemd)

Je bedoelt zeker met een neerleiding.

perul

Ach, Pascualito, laten we de strijdbijl begraven en laten we, al is het maar voor een ogenblikje, aangenaam met elkaar praten.

pascual

Nou ja, in het leven is alles mogelijk. Laat me je een verhaal vertellen waarvan jij ook zult genieten. Ik ken twee

[p. 213]

dames die in dienst zijn bij Sjon Carlos en Sjon Maria. Deze ‘sjons’ hebben ook een klein beetje een ‘droeve kleur’* maar omdat zij in Scharloo kennissen hebben en omdat zij bevriend waren met een hoge Piet,* die hier was, zullen we maar zeggen dat zij blanken zijn. Op zekere dag zegt Sjon Carlos tegen die twee dames: ‘Luister eens, meisjes, als jullie naar een politieke bijeenkomst willen gaan, denk erom, ik hou jullie niet tegen.’ De dames antwoordden: ‘Ja meneer, vanavond zouden we dolgraag naar zo'n bijeenkomst willen gaan.’ Welnu, op een avond zijn ze naar een bijeenkomst gegaan van de ene politieke partij en op een andere avond naar de bijeenkomst van de andere partij. Na enige tijd vroeg de reeds genoemde Sjon aan de dames: ‘Meisjes, jullie hebben hen horen spreken. Op wie gaan jullie nou stemmen?’ En weet je, Perul, wat die dames geantwoord hebben?

perul

Nee, wat?

pascual

Met een uitgestreken smoel zeiden ze: ‘We stemmen op Sjon Carlos en Sjon Maria.’

perul

Nee toch, je maakt een grap.

pascual

(in lachen uitbarstend)

Ze hebben die sjons goed te grazen genomen.

(Hij slaat Perul op de rug)

Wat het grappigst is, meneer en mevrouw dachten dat ze dat meenden. Ze lopen aan al hun vrienden en kennissen te vertellen hoe dom de mensen uit de koenoekoe zijn.

perul

Ga nou, hoe is 't mogelijk?

(De omstanders die uit de koenoekoe komen, barsten in lachen uit en slaan elkaar op de rug. Maar plotseling slaat de stemming van Pascual om, zijn bloed begint te koken.)

pascual

Luister eens, kerel. Als puntje bij paaltje komt zijn jullie net zulke smeerlappen als die sjons en erger nog.

perul

Wat bezielt je, man, wat bedoel je?

pascual

Schooier, je hebt zo net nog gezegd dat doktool ook zegt dat de mensen uit de koenoekoe dom zijn en oerstom?

perul

Hoe kom je daar nou aan?

pascual

De schooier is vergeten wat hij net nog heeft gezegd.

[p. 214]

perul

Het is je ongeluk dat je een extremist zult blijven, wat er ook gebeurt.

pascual

Wel, ik blijf bij mijn vrijheid, oprechtheid en waarheid.

perul

Voor mensen zoals jij is er geen plaats in deze wereld.

pascual

‘Deze wereld’ is een woord van de pastool.

perul

Mensen zoals jij zullen zeer diep begraven moeten worden.

pascual

Dan zit er voor mij niets anders op dan te sterven.

perul

Hoe het ook ga, je kunt als vriend op mij rekenen. Als je geen uitweg meer weet, kun je altijd bij mij aankloppen.

pascual

Ja, kwal, als ik kinds ben geworden.

(De twee mannen gaan weer huns weegs. De heuvels verduisteren in de naderende avond. De wind steekt op en waait koelte aan. Men krijgt de indruk van een land waar men onder gunstige omstandigheden gelukkig zou kunnen warden.)

chandi lagun

(Vertaling Jules de Palm)