Vaderlandsche historie. Deel 4

[p. 319]

Negende hoofdstuk.

vervolg van het voorgaende.

De afwezigheid van vorst en adel was noodlottig voor Vlaenderen, inzonderheid voor dat deel des lands hetwelk aen vrouw Mathilde gehoorzaemde, als behoorende tot haer weduwgoed. Mathilde had veel van doen om te leven, en hof te houden gelyk het eene koningin betaemde, maer wist niet waer het te halen ten zy by hare onderdanen, die deerlyk geperst, ja gekneveld werden, tot zoo verre dat zy op den duer geduld verloren, aen 't klagen vielen en eindelyk de lasten weigerden welke men hun opdrong: doch daer bleef het niet by. De behoeftige weduwe deed geweld gebruiken tegen een volk dat wel rede verstond, maer geenen dwang lyden kon, en aldra Mathildes invorderaers met de knuisten verdreef, of zelfs met de wapens wederstond, en er al meer dan eenen had houden liggen, toen de vorstin, om de opstandelingen schrik aen te jagen, eenigen van de stoutsten deed opscheppen en gevangen zetten in het slot van Veurne, onder an-

[p. 320]

deren zekeren Blaeuvoet⁽¹⁾, een' man van aenzien, ryk begoed en magtige vrienden hebbende. Daermeê was 't er op, en ving de burgerkryg aen⁽²⁾. Herebertus, heer van Wulveringhen⁽³⁾ en schoonbroêr van Blaeuvoet, kwam met manschap naer Veurne, alwaer hy op Sigebert Ingheryck, het hoofd der voorstanders van Mathilde, eene overwinning behaelde, het slot innam en in kolen legde, en zyn' zwager met andere gevangenen verloste. Zulks gebeurde in het najaer van 1201⁽⁴⁾, terwyl graef Boudewyn nog in Vlaenderen was, die het dan ook zynen pligt achtte er tusschen te komen, om het kwaed te beletten van voort te kankeren. Dit kostte, hem juist geen groote moeite: Veuren-Ambacht werd bezet met eenige krygsbenden; weldra waren de voornaemsten der Blaeuvoetsche

(1) Deze naem schynt een ware geslachtsnaem geweest te zyn; want Warnkoenig spreekt van Blaeuvoetswal, een kasteel tusschen Nieupoort en Dixmude. Zie hem, I, bl. 215, in de aenteek.

(2) De strydige partyen zyn bekend in de Geschiedenis onder den naem van Blaeuvoeten en Ingheryckers.

(3) Bezuiden Veurne.

(4) Zie Meyer op dat jaer.

[p. 321]

party in 's graven handen, die ze uit het land dreef en aldus een eind aen de onlusten stelde. Maer nauwelyks had hy Vlaenderen begeven en was hy in optogt naer het Oosten, of het spel begon weêr, erger dan te voren.

De bannelingen kwamen weêr. De Blaeuvoeten nog meer verbitterd, doch vooral moedwilliger omdat zy thans geen grafelyk gezag te duchten hadden, liepen op nieuw geheel het ambacht af, wraek nemende van de wederparty, en in Veurne zelf het huis van Mathilde neêrblakende. Te vergeefs rukte de vrouw al hare magt byeen om de oproerigen te gaen belegeren in het bygelegen Houthem⁽¹⁾; zy kon ze niet meester worden, maer verloor bykans al haer volk, en was blyde haer eigen hoofd te redden met schuilplaets te zoeken in Winox-Berghe⁽²⁾. Zoo duerden de vyandlykheden voort, gepaerd met groote verwoestingen van wederzyde gepleegd, tot dat in 1207 beide partyen het moe werden. Alsdan eerst gelukte het den graef van Guines tusschen Mathilde en de Blaeuvoeten eenen vrede te bewer-

(1) In 't Zuidwesten van Veurne.

(2) Zie Meyer, ad ann. 1204.

[p. 322]

ken, waer alleen de belhamels uitgesloten bleven⁽¹⁾.

Boudewyn en zyne togtgenooten waren te Venetië gelukkig aengekomen. Daer moesten hun schepen⁽²⁾ en levensmiddelen geleverd worden, gelyk het afgesproken was, ja, maer op voorwaerden die van eerst af groote moeijelykheden meêbragten. De Venetianen, behalve de helft der veroveringen welke men in 't Oosten maken zou, waervoor zy met vyftig galeijen deel wilden nemen aen den togt, eischten 85,000 marken zilvers⁽³⁾ vooraf te betalen door de kruisvaerders. Zoo veel geld was niet te vinden. Te vergeefs offerde de vlaemsche vorst alles op wat hy in bezit of kunnen leenen had; te vergeefs werd zyn edelmoedig voorbeeld door den graef van Blois, door dien van Sint-Pol en anderen nagevolgd; daer ontbraken op 't eind nog 34,000 marken, waer zy genoodzaekt waren uitstel

(1) Zie Warnkoenig, I, bl. 215-16.

(2) De Venetianen bezaten toen ter tyd de grootste zeemagt van gansch Europa. Zie Michaud, Histoire des Croisades, Liv. X.

(3) Aen vyftig francs het mark, maekt vier en een kwart millioen francs.

[p. 323]

voor te vragen. Zulks werd hun ten laetste vergund, doch op eene nieuwe voorwaerde, namelyk dat zy onder wege Zara⁽¹⁾ zouden helpen innemen ten voordeele der Venetianen, welke die stad verloren hadden⁽²⁾. Dit voorstel mishaegde Boudewyn ten hoogste, inzonderheid omdat er een geruime tyd zou aen blyven en dat er reeds zoo veel verloren was: intusschen de kruisvaerders konden er niet buiten; zy stemden toe, en kort daerna vertrokken zynde, gingen zy werkelyk Zara belegeren, in weêrwil van den paus die met treurige oogen aenzag dat zy, die de wapens hadden genomen om de ongeloovigen te bevechten, ze thans gebruikten tegen de bezitting van een catholieken vorst, welke op dat oogenblik zelf in Palestienen den kryg voerde voor het christendom⁽³⁾.

(1) Zara is eene oude stad van Dalmatië, gelegen op den boord van het Adriatisch Meir, over hetwelk de kruisvaerders hunnen weg naer het Oosten moesten nemen.

(2) Zara had aen Venetië toebehoord, maer het juk afgeschud, en zich overgegeven aen den koning van Hongaryë.

(3) Zie Michaud, Liv. X.

[p. 324]

Evenwel de stad ging over, zoodat er thans voor de kruisvaerders geen beletsel meer scheen te zyn om hunnen weg naer Syrië yverig voort te zetten, toen ongelukkiglyk een nieuw toeval niet alleen hunnen togt kwam vertragen, maer hem geheel en al van zyn doel afwenden.

Keizer Isaac van Constantinopelen was door zyn' broeder Alexis van den troon gestooten, en zuchtte sedert jaren in de gevangenis niet zynen zoon, insgelyks Alexis genaemd, maer die onlangs uit den kerker ontsnapt zynde den paus was om hulp gaen smeeken tegen den overweldiger van zyns vaders ryk. Te Roomen had de jonge vorst weinig gehoor gevonden, weshalve hy naer Duitschland vertrokken was, hopende daer beter te slagen by keizer Philip van Zwaben, zyn' eigen schoonbroêr⁽¹⁾. Deze had inderdaed wil genoeg om den gevangen te verlossen; maer zelf omringd van vyanden, en moetende gedurig worstelen tegen Otto van Brunswyk die hem de kroon betwistte⁽²⁾, bevond hy zich

(1) Philip van Zwaben was getrouwd met keizer Isaacs dochter Irene.

(2) Otto was Welf, en Philip Gibelien. Wy zullen daer meer van te zeggen hebben in de geschiedenis van Brabant.

[p. 325]

onbekwaem eene hand uit te steken ten voordeele van Isaac of diens zoon, en verzond dezen laetste naer Venetië met een gezantschap tot de kruisgenooten, welke hy met de dringendste redenen deed bidden om zyn' schoonvader op den keizerlyken troon te herstellen, belovende in diens naem dat hy niet alleen het oostersch ryk onder de gehoorzaemheid van den paus terug zou brengen⁽¹⁾, maer op zyne beurt geld en krygsvolk in overhoop leveren tot de herovering van Jerusalem.

De kruisvaerders stonden gereed om naer Zara te trekken, en hadden dus geenen tyd om zich met iets anders op te houden. Doch na de inneming dier stad, raedpleegden zy over het voorstel des duitschen keizers en de bede van den jongen Alexis. Velen waren er tegen om hunne wapens te gebruiken ten behoeve van Isaac die zulks niet verdiende⁽²⁾; anderen zagen er voordeel in dat de kruis-

(1) De Grieken hadden zich, van in de negende eeuw af, aen de gehoorzaemheid van den paus onttrokken en de eenheid der Kerk geschonden.

(2) Keizer Isaac was inderdaed een slecht vorst, vol van ondeugden, eerder Turks dan Christengezind, en alle meêlyden onweerdig.

[p. 326]

vaerders zich eerst meester maekten van het oostersch ryk, om langs daer een veiligen weg te hebben naer Syrië; sommigen ook al, gebeten op de Grieken, zochten maer eene gelegenheid om deze hunne ontrouw eens goed betaeld te zetten: kortom de gevoelens waren zeer gescheiden. In 't eind nogtans toonden de voornaemste hoofden des legers, Boudewyn van Vlaenderen, de graven van Sint-Pol en van Blois, de markgraef van Montferrat, zich genegen om den smeekenden Alexis voldoening te geven; weshalve de beraedslagingen daer op uitliepen, dat men den togt naer Constantinopelen zou ondernemen, om Isaac op zynen troon te herstellen.

De ryksverweldiger had zoo haest geen lucht van hetgeen hem te wachten stond, of hy zond tot den paus om dezen in zyn belang te trekken, radende dat hy vyand moest wezen van eene onderneming welke den geheelen kruistogt kon doen mislukken, en dus gemakkelyk zou over te halen zyn. Inderdaed, de kerkvoogd verzette zich met alle kracht

[p. 327]

tegen het genomen besluit, waer hy geen goeds van voorspelde; doch zonder Alexis in de hand te willen werken of hem zelfs eenige hoop te geven.

Intusschen het opzet, te Zara gemaekt, ging door. Den tweeden paeschdag van 1203, staken de schepen in zee, hunnen weg nemende naer het eiland Corfou⁽¹⁾, alwaer de geheele vloot zich hereenigen moest. Van daer vertrokken zy op Sinxen-avond, en daegs voor Sint Jan wierpen zy 't anker by het Munster van San-Stephano op de Europesche kust, dry mylen bewesten Constantinopelen, welks torens en koepels en paleizen de kruisvaerders van daer in het oog hadden⁽²⁾. Des anderdags, gebruik makende van een gunstigen wind, zeilden zy naer den overkant der Propontis⁽³⁾, tot regt over de stad

(1) Naby den uitloop van het Adriatisch meir.

(2) Constantinopelen was toen de schoonste stad van geheel den aerdbodem, omringd van dubbele muren, beslaende zeven heuvels, verdeeld in veertien kwartieren, voorzien van twee en dertig poorten, bevattende oneindig groote renbanen, vyf honderd kerken, vyf paleizen zoo uitgebreid als steden, ontelbare meesterstukken der oude kunst, en een half miljoen menschen.

(3) Thans het meir van Marmara (dat Europa en Asië scheidt) in gemeenschap met de Zwarte-Zee door den Bosphorus, en met de Egeïsche-Zee door de Dardanellen.

[p. 328]

die zy wilden aenranden. Daer vertoefden zy eenige dagen, in de hoop dat de inwoonders zelf tegen den onwettigen bezitter des ryks zouden opstaen en party nemen voor Alexis, die gedurig langsheen de kust voer om zich te laten zien; maer niemand dorst zynen mond openen uit vrees van den dwingeland: zoo dat men eindelyk besluiten moest om het beleg te doen.

Den 6 July ving het aen. Al de schepen stevenden vooruit naer de oevers van Galata⁽¹⁾, werwaerts keizer Alexis in der haest zyne troepen gezonden en post had doen nemen; maer deze verdwenen als rook voor den degen der kruisgenooten, die op een omzien meester waren van de geheele voorstad. Nu rukten de Venetiaensche schepen de haven in, terwyl de Vlamingen zochten aen land

(1) Het huidige Pera, eene voorstad, gelegen op den oostelyken kant der haven van Constantinopelen. Deze haven bestaet uit eenen Zee-arm die mylen ver landwaerts indringt, en toen ter tyd gesloten werd door eene yzeren keten van ruim 300 vademen lang, welke de Venetianen met een hunner groote schepen deden springen.

[p. 329]

te geraken, niet gewoon zynde op vlotten bodem te vechten. Zy beproefden den dag daerna om de muren der stad te beklimmen, doch werden den eersten keer afgeslagen, omdat zy te weinig in getal waren, en lieten zelfs twee hunner mannen in 's vyands handen: maer in de haven ging het voorspoediger; want de Venetianen van hunne schepen afspringende, stortten zoo verwoed op de belegerden, dat zy die oogenblikkelyk deden deinzen, en in korten tyd dry of vier-en-twintig torens⁽¹⁾ gewonnen hadden.

Zoo ver stond het, toen, den volgenden dag, keizer Alexis met al zyne magt tegen de kruisvaerders opkwam. Maer ziet, de Grieken, ofschoon tienmael zoo sterk in getal als die zy bestryden moesten, hadden geen hart om den aenval te wagen. Te vergeefs wil de keizer hen aenmoedigen en vooruit doen gaen, zy weigeren, en kyken rugwaert, tot dat hy zelf van schaemte den aftogt deed blazen, en allen op eens de vlugt namen. De vorst erkende dat hy verloren was. Den zelfden nacht

(1) Daer waren er nagenoeg vier honderd rondom de stad.

[p. 330]

raepte hy zyne schatten byeen⁽¹⁾, en kroop in een schip, dat hem naer de Asiatische zeekust overvoerde.

Wanneer het dag geworden was, vernamen de inwoonders dat het hoofd van den Staet hen had verlaten. Zy waren radeloos. Maer eenigen, die de omstandigheden beter inzagen, nemen kort besluit: zy haesten zich naer de gevangenis waer de oude Isaac opgesloten was, breken zyn boeijen, slepen hem in triomf naer het paleis der Blachernen⁽²⁾ en roepen hem keizer uit⁽³⁾. Isaac, die blind was⁽⁴⁾, zat reeds op den troon, eer hy zich rekenschap wist te geven van 't geen hem gebeurde. Meteen liepen er hovelingen naer het kamp der kruisvaerders om de blyde tyding aen den jongen Alexis te brengen, hem met vleijende woorden

(1) Tien duizend pond gouds, de kleinooden des ryks, en eene magt van gesteenten en peirlen.

(2) Naer den naem van het kwartier waer het gebouwd was. Het hiet ook de Magnaura, en was buitengemeen prachtig. Zie de Constantinopolis belgica, van D'Outreman, bl. 627.

(3) Dit gebeurde den 18 July, 1203.

(4) Zyn wreede broeder had hem de oogen doen uitsteken.

[p. 331]

te groeten en uit te noodigen om naest zynen vader den rykszetel te komen bekleeden. De franksche vorsten meenden nog dat men hen verschalken wilde, zoo ongeloofelyk scheen hun de verandering der zaken. Nadat zy door vier afgeveerdigden zich van de waerheid verzekerd hadden, sprong de graef van Vlaenderen te peerd en vergezelde Alexis naer het paleis, gevolgd van al de ridders in hun prachtigsten wapendos. De vreugd was algemeen. De herstelde keizer, die veel aen den yver van zynen zoon, en meer nog aen de kruisgenooten verschuldigd was, hernieuwde al de beloften hun voorloopig door Alexis gedaen, maer verzocht de vorsten, om allen twist tusschen Grieken en Latynen voor te komen, hunne legerplaets te kiezen aen genen kant der haven, in de voorstad van Galata, alwaer hy hun alle levensbehoeften zou verschaffen⁽¹⁾.

De Franken vervulden gaerne dezen billyken wensch, en gingen legeren over het water, enkel om zich daer gereed te maken tot hunnen verderen togt; want hun hart trok naer Jerusalem, al-

(1) Zie Michaud, Liv. X.

[p. 332]

waer zy reeds hunne luisterlyke wapenfeiten en hunne aenstaende komst hadden doen boodschappen. Maer daer waren hun schatten toegezeid⁽¹⁾, en Isaac kon die voor het oogenblik niet opbrengen, zonder gevaer van al de gemoederen weêr tegen hem op te hitsen. Hy vroeg dan uitstel tot Paschen, en verkreeg met veel moeite van de kruisvaerders dat zy hun vertrek zoo lang zouden verschuiven. Helaes! noch hy, noch zyn zoon moesten het beleven. Het vorderen van nieuwe belastingen, het zien verkoopen van de kostbaerheden der kerken, de verklaring vooral dat de grieksche natie den Paus tot geestelyk opperhoofd erkende, dit alles verwekte eene algemeene gisting onder het volk, dat steeds vol haet was tegen de Latynen zoo wel als tegen de westersche vorsten voor wie het had moeten onderdoen. Daerby wilde het ongeluk dat er, omtrent dien zelfden tyd, een ysselyke brand voorviel, die de helft der hoofdstad verslond en duizende menschen deed omkomen:

(1) 200,000 marken zilvers, en levensmiddelen voor een jaer, behalve het krygsvolk dat meê naer Syrië moest gaen.

[p. 333]

dit toeval dreef de verbittering ten top; want de vooringenomen menigte lei er de schuld van op de kruisvaerders, en ademde nu niet meer dan wraek tegen die vreemdelingen, zelfs ja tegen hare eigen vorsten, insgelyks verdacht van het vuer te hebben helpen aensteken.

Zulk een akelige toestand deed de deur open voor iederen heerschzuchtige, die stout genoeg was om den volksdrift te mennen en tot uitersten te brengen. Deze verfoeijelyke taek werd aenveerd door zekeren onverlaet uit het keizerlyk huis van Ducas, meest gekend onder zynen bynaem van Murzuffel⁽¹⁾, die 't gepeupel wist aen te stoken, tot oproer te dryven, en geheel den Staet dusdanig te verwarren, dat hy zich tot keizer deed uitroepen: waerop hy aenstonds den jongen Alexis vergif deed zwelgen, en ziende dat deze er niet oogenblikkelyk van borst, hem met eigen handen verwurgde⁽²⁾.

(1) Van het toenmalig grieksch Μουρτζουφλος, omdat, zegt de gelyktydige Nicetas, zyne lange wenkbrauwen ineen liepen, en hem over de oogen hingen. Zie D'Outreman, bl. 621.

(2) Dit gebeurde den 8 February, 1204.

[p. 334]

Zulke gruwelstukken waren toen ter tyd alledaegsch in het grieksche ryk. Te goeder ure stierf Isaac van droefheid en schrik, wanneer hem het einde zyns zoons ter ooren kwam, anders zou de strop of het moordmes hem insgelyks uit den weg geruimd hebben. Maer wat moesten de kruisgenooten nu doen, getuigen van zoo veel schelmery, getuigen van allerhande verraed en meineedigheden, waer het te lang zou zyn verder in te treden? Hun besluit was haest genomen; en dewyl Murzuffel zyn regt op de moord gegrond had; dewyl hy, om zyne bezoedelde kroon op het hoofd te houden, de afgrysselykste middelen beraemde tegen de Latynsche vorsten en geheel hun leger; dewyl eindelyk het grieksche volk den booswicht in de hand werkte en zyne bloeddorstige plannen begunstigde, bleef er niet over dan Constantinopelen andermael in te nemen, den dwingeland van den troon te smyten en een nieuw ryk te stichten.

Zoodra men het daeromtrent eens was, ving men aen toebereidselen te maken. Alles was gereed in het begin van April; den achtsten dag der maend liepen de kruisvaerders storm, en den tienden waren zy meester van de stad, welke dit mael niet

[p. 335]

meer gespaerd, maer volgens het vreesselyk regt des oorlogs behandeld en uitgeplonderd werd, zonder genade of mededoogen. Al het goud, het zilver, de kostbare gesteenten en stoffen zoo van de openbare gebouwen als van de byzondere huizen, werden buit gemaekt door de overwinnaers; de kerken zelf werden verwoest, leeggeroofd, ontheiligd in de eerste brooddronkenheid van het krygsvolk: kortom de stad en hare inwoonders bezuerden jammerlyk hun snood voorleden⁽¹⁾.

Te midden van het gewoel en van de balddadigheden der gewapende menigte, moesten de hoofden bedacht zyn om den onttroonden Murzuffel⁽²⁾ te vervangen, niet door een' man uit het geslacht der vorige keizers, wier ontrouw al te dikwyls gebleken had, maer door een' der Latynsche vorsten, die tevens het oostersch ryk door moed en deugd zou

(1) Zie Michaud, Liv. XI. - Men rekent dat de gemaekte buit beliep tot een weerde van ongeveer zestig miljoenen francs, en dat er bovendien nog ten minste zoo veel vernield of door den brand verslonden werd.

(2) Hy was het door de vlugt ontkomen, maer werd eerlang gevat en verwezen om van eene gedenkzuil, tot sieraed dienende eener markt, neêrgestort te worden.

[p. 336]

vereeren en de zoo lang geschonden eenheid van geloof onder de grieksche natie herstellen. Twaelf Venetiaensche edellieden en een gelyk getal franksche kerkvoogden kregen last om den weerdigste onder de Franken te kiezen, na voorloopigen eed op het Evangelie van alleen de inspraek huns gewetens te zullen gehoor geven. Hadden zy voor den dapperste moeten stemmen, zy zouden geweifeld hebben tusschen velen; maer de weerdigste was Boudewyn graef van Vlaenderen en van Henegau, hy altyd aen 't hoofd zyner ridderschap in de grootste gevaren, hy de voorstander der zwakken, de vriend der armen, de minnaer van regt en waerheid, niet slechts geliefd van al zyne togtgenooten, maer hoog geacht zelfs van de Grieken als de beschermer der kuischheid en der eer, ook in de eerste wanorde der verovering. Op Boudewyn vereenigden zich inderdaed de stemmen der kiezers, en een blyk dat deze uit overtuiging gehandeld hadden was, dat, zoo haest de uitslag bekend werd, al de tegenwoordigen, zonder onderscheid van natie of van beroep, als uit éénen mond den gedanen keus toejuichten. Boudewyn werd op eenen schild geheven en in triomf gedragen naer

[p. 337]

de kerk der H. Sophia, alwaer hy den derden zondag na Paschen, zynde den 16 Mei 1204, plegtiglyk gekroond werd.

Zoo beklom dan de vorst der Vlamingen den keizerlyken troon van Constantinopelen, tot meerderen roem, ja, van den vlaemschen naem; maer noch tot 's lands meerder heil, noch vooral tot Boudewyns eigen geluk. De verovering van het oostersche ryk, misschien met goede inzigten, doch zeker tegen wil en dank van den heiligen Stoel ondernomen, vergezeld en gevolgd van grove misdaden, werd van den Hemel niet gezegend. De eerste ramp die de keizer beproefde, was de dood zyner gemalin. Maria van Champagne, over zee uit Vlaenderen vertrokken, was regt naer Syrië gezeild, in de hoop van weldra haren echtgenoot daer te zullen zien aenkomen; maer had hem vergeefs een geheel jaer te Ptolemaïs afgewacht. Deze langdurige teleurstelling, gevoegd by de vermoeijenis der zeereis en de hitte der luchtstreek, had hare gezondheid gekrenkt, tot zoo verre dat eene hardnekkige koorts hare krachten verteerde, wanneer het heugelyk nieuws van Boudewyns verheffing nog voedsel kwam geven aen de kwael, door eene vreugd

[p. 338]

welke de vorstin niet meer dragen kon: want als kort daerna de schepen, uit Constantinopelen derwaerts gezonden om haer af te halen, de haven van Ptolemaïs bereikten, vonden zy haer niet meer in 't leven en moesten wederkeeren met het lyk van Maria die, naer de keizerlyke stad vervoerd, in stede van eene kroon, haer graf verwierf in de kerk der H. Sophia, bitterlyk beweend van haren gemael die haer uit der harte lief had⁽¹⁾.

Maria's dood was als de voorbode van nieuwe tegenspoeden. Het uitgeven van leenen en waerdigheden aen de edellieden welke het ryk hadden helpen veroveren, opende eene bron van twisten, en had voor tweede kwaed gevolg dat het de magt der Franken verzwakte; want iedere graef, iedere baron nam zyne onderdanen meê naer de stad of het land dat hem te beurt gevallen was, zoodanig dat aldra de kruisvaarders in al de provinciën verspreid waren, maer elk op zich zelven weinig by te zetten had om zyne zaken staende te houden te midden van volkeren die in hun hart vyandig bleven. Het duerde niet lang of hier en daer

(1) Zie D'Outreman, bl. 269-70.

[p. 339]

ontstonden onlusten, waer de inlandsche vorsten, door de overwinnaers weggejaegd of onderworpen, gebruik van maekten om weêr boven te komen, met behulp vooral van woeste naburen. Andrinopelen⁽¹⁾ was een der eerste steden die de oproervaen uitstaken; de inwoonders hadden den koning der Bulgaren⁽²⁾ tot onderstand geroepen, en gezamenderhand de Franken overrompeld, op de straten dood geslagen of op de vlugt gedreven, het teeken gevende aen vele omliggende steden, waer eerlang het zelfde vuer uitbrak.

Op deze tyding riep Boudewyn zyne leenmannen te wapen; maer al te haestig zynde om het kwaed te dempen, wachtte hy niet eens tot dat de baronnen van elders aengekomen waren, en trok aen het hoofd zyner edellieden, met eene magt van nauwelyks acht duizend man, naer de oproerige stad, door honderd duizend Grieken en stevige muren verdedigd. Eenige Venetiaensche benden en vele

(1) De hoofdstad van Thracië, 45 mylen in 't noordwesten van Constantinopelen.

(2) Het ryk der Bulgaren, grootendeels aen de grieksche keizers ontweldigd, paelde noordwaert aen hun grondgebied.

[p. 340]

vlugtelingen kwamen toegesneld; doch meteen liep de maer dat Joannes, de vorst der Bulgaren, met een ontzaggelyk leger naderde. Inderdaed, den 15 April, 1205, terwyl de Franken bezig waren met de eerste werkzaamheden van het beleg, verscheen de vyand op kleinen afstand van het latynsche kamp, den keizer als uitdagende door zyne stoutmoedigheid. Zoo werd het verstaen door Boudewyn, die niet gewoon was den stryd te weigeren. Hy springt te peerd, en met een handvol volk ylt hy onbeschroomd de Bulgaren te gemoet welke, na eenen oogenblik schermutseling, den rug keeren, op den loop gaen en zich twee mylen ver laten achtervolgen. Ei my! dat vlugten was anders niet dan een krygslist. Wanneer zy oordeelen dat de peerden der Franken genoegzaem afgemat zyn, hereenigen zy zich op eens, draeijen weêr om, en beginnen nu zelf den aenval, hunne tegenstanders welhaest geheel omringende. Dit mael was er geene uitkomst mogelyk. De edele ridders verweerden zich als leeuwen, hoopten lyken op lyken links en regts, maer vielen toch een voor een, overmand door de menigte, zoodanig dat in 't eind de keizer zoo goed als alleen vocht tegen gansch een leger.

[p. 341]

Hy werd gevangen, geboeid, meêgesleept; en verdween voor altyd uit de oogen zyner vrienden⁽¹⁾.

Wat werd er van Boudewyn? Dit heeft nooit iemand met zekerheid geweten. Velen hebben beweerd dat hy in de gevangenis gestorven, anderen dat hy op eene onmenschelyke wyze ter dood gebragt is; maer de waerheid bleef immer onbekend, en is het nog.

Het keizerlyk leger brak haestig het beleg van Andrinopelen op, en keerde al vechtende terug naer Constantinopelen, alwaer Boudewyns broeder, Hendrik van Henegau, den titel nam van bestierder des ryks, tot dat hy, zestien maenden later, wanneer men geenen twyfel meer had wegens het overlyden zyns voorgangers, tot de keizerlyke weerdigheid verheven werd, en in zynen eigen naem begon te regeren, den 15 Augustus 1206⁽²⁾.

Van Jerusalem, of van de kruisvaert was geen spraek meer. Het oostersch ryk, met zoo veel moeite

(1) Zie Michaud, Liv. XI.

(2) Zie Michaud, Liv. XI. - Het ryk der Belgen te Constantinopelen duerde slechts tot het jaer 1261. Wy zullen er de voornaemste lotgevallen van aentreffen in de geschiedenis van Namen.

[p. 342]

gesticht, baerde van eerst af zoo veel kommer aen zyne bezitters, dat niemand de handen vry genoeg had om aen Syrië te denken, en het heilige land bleef in de handen zyner vyanden.