|
| |
Schema XII.
Captae neglectaeque Occasionis dispares exitus.
Beatorum chorus. Diaboli. Tres animae damnatae.
O Pietas suprema, & inenarrabile donum
Laetitiae! Deus alme, tuo quot fonte redundant.
Gaudia! Felices, qvibvs est Occasio cordi!
Felices, quos magna olim respexit ab alto
Numinis immensi bonitas; atque vbere largo
Fontis inexhausti sitientia pectora fouit!
Queîs dedit, innocuo salebrosa pericula vitae
Mortalis superare gradu, atque euadere ad auras
Aethereas! Sit lavs svmmo gratesqve Tonanti.
| |
| |
Vaeh infernales furiae! Plutonia regna!
Vt ringor! quàm me horrisonus furor occupat intus!
Me rabies atque insatiabilis enecat ira.
Emorerer; pudor, & dolor, inuidiaeque venenum
Tolleret; aeternos nisi pascere cogerer ignes.
Non fero, non patior. Phy, quàm pudet & piget! excors
Belua, in oblatam (vah!) quàm malè prouida praedam!
Quid facimus? nostris elapsa est illa catenis.
Sum ratus esse meam; sed spes delusit hiantem.
Angele; vaeh, generis nostri implacabilis osor!
Jnuide, sic nostras eludes vsque labores?
Non satis est nos vnâ eademque ex stirpe creatos
Exturbasse polo, et caecis mersisse tenebris?
Non satis est, vos caelestis spatia ampla palatI
Jncolere vt dominos, pulsis consortibus; ingens
Jnuidia in nostram cudat nisi praelia gentem?
Aethereas habitate domos: sint tartara nobis
Et nostris saltem inuiolata clientibus. Ecquur
Tantus amor, nostris arcere procaciter oris,
Quos vel sponte iuuat se subdere Ditis Auerni
Jmperio? quos castra sequi, quos legibus vti
Occidui oblectat regni, patriaeque nigrantis,
Teque tuosque omnes turbam diuûmque perosos?
O quàm nunc tentasse dolet! quàm poenitet, illis
Jnsidias posuisse, & frustrà fortia facta
Tot patrasse! modò imprudens ceruicibus istis
Arte meâ duo damna & atrocia flagra paraui.
Deinceps tentati sapient: quin, tu ta timebunt.
| |
| |
Sicque oculis coram nequidquam retia tendam.
Nunc maiora ferent inuicti praemia, quàm si
Nunquam impugnassem, vel tela hamata vibrassem.
Sic in Christiadas vis nostra retunditur; artes
Dum nostras contra armantur puerilibus annis.
Hem, scio quid faciam: nondum hinc mea castra mouebo.
Peruigil incumbam praedae, me siqua manet sors.
Intereà, vacuas dum fraudant fercula fauces,
Nec pacata fames, neque sic benè pasta voluptas;
Mens tamen est, aliquâ nunc me oblectare placentâ,
Amissamque nouâ sic laudem laude tueri.
Produc imbelles animas, queis fraude doloque
Persuasi pridem, vt, dum florida curreret aetas,
Et Tempvs tererent, et quà se Occasio ferret,
Respuerent; nihil aut recti aut sequerentur honesti:
At nunc, aeternas pendunt ob crimina poenas.
Produc imbelles animas: furor haud sinit vltrà.
His pascar dapibus. Nam poena nocentum
Et tormenta, meo sunt esca optata palato.
Huc, huc, egregiae mentes: dissoluite nostra
Volup' est, renouare dolores.
Jamnunc quaeque suam percenseat ordine sortem;
Vt mea fraus, veteresque doli, vestraeque ruinae
Auribus acceptae, pariant noua gaudia plausu.
Jncipe spurca lues: quae sis ante omnia narra.
Profer maledicta Charybdis.
O me infelicem, factis condigna ferentem!
| |
| |
Heu, quantis crucior flammis! quàm me mala torquent
Innumera! infandi colubri! feralia spectra!
Nulla quies, mora nulla, eheu! solatia nulla.
Nulla futurorum spes alleuat; omnia turbant.
Heu! quò oculos vertam? dolor vndique et vndique terror.
Quis ferat hos morsus? quis viuat in igne vorante?
Eheu! quin morior? tantos tolerare dolores,
Tot tormenta, cruces, angues, pestemque, necemque,
Nec scio, nec didici; tamen est tolerare necesse.
Quid faciam? Vaeh! cur viuum profudit ab aluo
Infelix genitrix? cur non exstinxit in ortu?
Quò raperis malesana? tui ne oblita, furentes
Quin quae sis iussa profaris?
Dic age, quae fueris quondam.
Fare, aut candenti terebrabere guttura ferro.
Heu pudor! heu probrum! quanta heu infamia, gentem
Et mores aperire meos! Fas iure silentûm
Esto frui saltem. Sileam, et geminate dolores.
Non faciam: crescit nostri nam gloria facti,
Non modò captiuâ praedâ, sed fraude malignâ
Jllectâ; crescit generoso stemmate auorum.
Tolle moras: tamen intereà haud minuetur amaror.
Stirpe fui quondam clarisque parentibus ortus,
Jndole praestanti iuuenis; spes vna meorum.
Jngenuus, pulchro cui gratia sedit in ore.
Quem multi generis columen patriaeque futurum,
Fixurumque Deo, caeso hoste, tropaea canebant.
Huc ortus, spes omnis, & omnis cura parentum,
| |
| |
Et praeceptorum labor improbus, intendebant.
Heu pulchris quàm malè coeptis
Consului, dum virtuti tam commoda spreui
Tempora; dum studiis ludumque iocosque praeopto!
Semper iners inimicitias & proelia moui.
Nec patris monitus, lacrymaeque per ora volutae
Materna, his animum potuere auertere coeptis.
Jntereà Tempvsqve & foeta Occasio rebus
Praeterit; & vitiis vires creuere fouendo.
Praedo latronumque caput, pro milite Christi,
Grassabar; multosque neci, ius fasque refringens,
Crudelis mea dextra dedit; foedusque cruore
Jnnocuo perij, desperans Numen amicum.
Nunc meritas pendo poenas Phlegetonte sub imo.
Nam te tua praua voluntas
Quanta haec sunt gaudia nobis!
Haec tu eadem narrando crea; omni ambage remotâ.
Stemmate non equidem illustri, tamen ortus honestâ
Progenie, laudandus eram: nutritus in omni
Et fidei & morum studio, Musisque sacratus.
Spes erat, & rerum series, & vota meorum
Huc incumbebant, Medicâ vt famosus in arte
Conspicerer; vel Jura sciens, patronus haberer,
Eloquio doctus populi compescere motus;
Audiremque, Pater patriae, Astraeaeque sacerdos.
Cuncta rei tantae primordia respondebant.
Ast, dum Tempvs iners perdo: dum nil nisi vana
| |
| |
(Vt fert ingenium iuuenum) consulta capesso;
Heu dolor! è manibus nostris Occasio fugit.
Deseruit deserta priùs: neque paruit vltrà.
Stultitiae puduit, puduit resipiscere: tandem
Quas callebam artes fraudi patuêre. Nocentes
Eripui poenis auro corruptus; ijsque
Damnaui insontes; foedè periurus, iniquus,
Mendax, versutus, vecors, infamis, & effrons.
Fas, iura, & leges, quod mens sibi conscia dictat,
Sacra, profana, fidem, atque aras, & Numina spernens.
Sic foedam eructans animam, raptabar ad Orcum.
Heu! quanti constas Occasio perdita! quanti!
Serò sapis: duplicant semper lamenta dolores.
Attamen his nostrae mulcentur cantibus aures.
Ergo age, faex barathri: tua fata, venefica, narra.
Nostin' quare abnuat? olim
Quò reliquis magis enituit, iam turpior error
Maiorem culpam parit, et pudor ampliùs vrit.
Perge, nihil refert: pudeat licet, attamen ora
Pandere opust; & te propriâ suffundere voce.
Ni bucam reseras; obices postesque reuellam.
O miseram! ô foedam! ô maledictam, & dira luentem!
O morientem animam semper, sed morte carentem!
Heu! quis erit lacrymis modus? Ah, quae meta dolorum?
Hei miserae! O vtinam poenis euicta morirer!
Mors fugit, & morior: nequeo tolerare tot ignes,
Tot tormenta; tamen cogor tolerare per aeuum.
O vtinam haec celerem pariant sibi regna ruinam!
Styx, Acheron, vastumque Chaos, quin tartara tota,
| |
| |
Mole suâ dêhiscant; tali condarque sepulchro!
Haec nihil ad rhombum: memora citò perfida causas,
Cur Ditis dignata domo, dignata cubili.
Me satis obscuri atque inopes genuere parentes.
Nulla mihi generis, Fortunae nulla facultas.
Pauper eram: sed praeclaris Natura bearat
Dotibus. Jngenium solers, praecelsa mihi mens:
Vis memorandi ingens, effandique ore diserto:
Lumina ridebant, & eram spectabilis ore:
Flauaque formoso per candida colla fluebat
Caesaries; et eram praestanti corpore totus:
Natus ad egregias, vt res praesagijt, artes.
Educor in studiis ope praesidioque potentum
Certatim; quos ingenij huius et indolis altae
Huc rapuit specimen, spesque indubitata futuri.
Aggredior: coeptis promittunt cuncta fauorem.
Collegas extemplò omnes praeuerto palaestrae.
Mirantur cuncti; nec me capio ipse: videbar
Ingenitas aut caelo affusas farier artes.
Quid multa? (Ah! memini, licet haec meminisse recusem)
Fatidico vnanimes de me cuncti ore canebant,
Praesul erit quondam, sacrâ dominabitur aulâ.
Pastorale pedum manibus, capitique tiaram,
Omine ponebant laeto; & sublime tonantem
Fingebant coetu medio, vel ritè litantem.
Jamque adeò rata vota fuêre, adeoque fauebant
Numina; vt & veris fierent quàm proxima rebus.
Quid moror? Ah! numquam sat deploranda supinae
Orgia stultitiae! Dum Res, Occasio, Tempvs,
Me Diuúmque hominumque fauor super astra locarent;
| |
| |
Solus ego aduersis me contra calcibus iui.
Protriui Tempvs: siquando Occasio molles
Pertentans aditus, mihi se & secum omnia ferret;
Jndignabundus repuli, moestamque fugaui.
Me miserum! quantas dedit haec amentia clades!
Nam dum forte meâ dedignor strenuus vti;
Omnia me aduersum consurrexere sinistrè.
Pro pastore, lupus truculentus, ouile cruore
Foedaui, saeuè lanians pecus; astraque contra,
Contemtor Superûm, demens arma impia sumsi.
Proptereà aeternùm horribilis me incendia flammae
Torrent. Hei quantum hei crucior! quàm magna malorum
Agmina me cingunt, atque incursantia mactant
Singula mille modis! Heu quòd mors nulla sequatur!
Hem, satis est: sic fas inuitas cogere, culpam
Dicere, quantumcumque pudor vel poena retardet.
Si vobis Metanoea olim captata fuisset;
Crimina confessis fuerat sperare salutem.
Nunc Tempvs, nunc apta Occasio, et omnis ijt spes.
Serò Phryges sapiunt: Post est Occasio calva.
Nunc dignâ cumulare decet mercede laborem.
Quid cessas latro? fla, suffla; pix atra liquescat:
Bulliat, aestuet, ardeat, excandescat, adurat.
Lepida hoc capita vnguine inunge.
Non sit parca manus: liquor omnes perfluat artus.
Taedia, desidia, & torpor, tali illita nardo
Curantur. Vigilem, solertem, alacremque supinis
| |
| |
Et queîs nulla sui cura est, Acheronte fouentur.
Ite genus miserum, ad veteres remeate dolores.
Hev, hev! aeternvm miseras! dvre hev dolor! ehev!
|
|
Auteursrechtvrij