Christeliicken waerseggher

[p. 314]

Cap. XCI.

VViens Siel, sonder respijt, vvaerlijcks ter hellen gaet?

Soo vvie, naer desen strijdt, van hier scheydt in quaen staet.

⁺T'Is seker datmen niemandt en soude connen aen-ghepreken, [A] van willens en wetens ter helle-waert in te gaen: maer sy wordender met gheweldt inghetrocken: ghelijck-men een schaep met cracht, byder vacht moet [B] intrecken, daer't van selfs niet ingaen en wilt: Ende nochtans gaet-men den wegh der hellen, dat is, het sondigh leuen, met ghenoeghte en met groote ghewilligheydt in. Welcken wegh, als-men niet en verlaet, eer-men aen de poorte des doodts comt, soo is men versekert, datmen al-soo doende, in de eeuwighe verdoemenisse gheraeckt.

Het is een wonder saecke, dese dinghen soo seker zijnde, ende soo [C] schroomelijck om peysen, ende meest om verwachten, datmen binnen middelen tijde daer niet op en acht. Hoort nochtans hoe de Prophete Isaias hier op ons allen onder-vraeght, ende diep bemaent: ⁺ Quis poterit habitare de vobis, cum igne deuorante? quis habitabit [D] ex vobis cum-ardoribus sempiternis? Wie isser van u-lieden, die met het verslindende vier sal connen woonen? wie sal metten eeuwighen brandt connen huys-houwen ende ghedueren? Al-waer, bouen de onsprekelijcke pijne des helschen viers, oock selfs den gheest, ende s'menschens conscientie, sal als een vier inwendelijck quellende wesen. Dit ghetuyght de selue Prophete aldus: Spiritus vester vt ignis vorabit vos: V-liederen gheeft, niet alleen den brandenden en vlammighen asem, maer oock de knaghende conscientie, sal u-lieden als een vier ⁺ verslinden. Dit seyt den seluen noch claerder, aldus: Vermis eorum non morietur: & ignis eorum non extinguetur: Haer-liederen knaghende worm en sal niet steruen: ende hun vier en sal niet uyt-gaen noch ghebluscht worden.

⁺Och, oft wy het duysenste deel van de wijsheydt in tijds hadden, ende van die kennisse diemen ghemeynelijck heeft, alst te spade is! Als by exempel den rijcken vrecken, die niet alleen veur sy seluen sorghe begost te draghen, als hy nu in de pijne was, maer oock veur sijn vijf ⁺ broeders, die noch in leuen waren, segghende: Rogote, pater Abraham, vt mittas Lazarum in domum patris mei: habeo enim quinque fratres: vt te stetur illis: ne & ipsi veniant in hunc locum tormentorum: Ick bidd'v, o vader Abraham, seyndt doch Lazarum tot mijns vaders huys, want ick hebbe daer noch vijf broeders: op dat hy hen-

+ Droeue doodt.

+ Isa.33.

+ Isa.66.

+ Den rijcken vrecken.

+ Luc.16.

[p. t.o.314]

Cvlpa in letali moriens, debetvr Averno. 91.

Quisnam animam exhalet mox in Barathrum condendam?
Cui scelerum ad summam haeserunt contagia mortem.

Wiens siel, sonder respyt, waerlycks ter hellen gaet?
Soo wie, naer desen strydt, van hier scheydt in quae staet.

Qui vomit son ame, Tout droit al la flame, Du profond Manoir?
Tel qui porte escrite, Sa vie maudite, Au Fin, d'encre noir.

[p. 315]

lieden betuyghe en bemane, dat sy oock hier niet en comen, ter plaetse van des tormenten. Wonderlijcke veranderinghe van aendachtigheydt: daer-men nochtans niet met allen in beroert en is, noch beweeght en wordt, al quamer oock eenen dooden uytten graue, die't ons betuyghde. Dit seyde Abraham: sy hebben Moysem ende de Propheten. Ach, neen, seyde den rijcken verdoemden: maer, ist datter iemandt vander doodt op-staet, ende hun vermane, soo sullen sy penitentie doen, en af-staen van haer-lieder boos leuen. Dan seyde Abraham: Ist dat sy Moysem noch de Propheten niet en hooren, soo en sullen sy oock niet gheloouen, al stonde daer iemandt op vander doodt.

Hoe grouwelijck sal't dan op-comen, datmen hier, noch tijdt van⁺ gratie, noch vermaeninghe, noch exempelen, noch iet dat ons helpen moght, en sal waer-ghenomen hebben, ende soo gheraecken in quaden verdoemelijcken staet van hier te scheyden! In staet van dood-sonde, oft affectie en behaghen der seluer, sonder ten minsten eenigh teecken van leedtschap te gheuen: noch uytwendigh veur de menschen, noch inwendigh veur Godt.

Sulcke zijn namentlijck, die in obstinaetheydt van ketterije, oft andere sonden steruen, sonder eenigh berouw: welcke de merckelijckste onvergheuelijcke sonde is teghen den H. Gheest: in d'Latijne gheheeten, Finalis impoenitentia: Onrouwigheydt ende wan-leedtschap, [E] totten eynde toe. Al-soo oock die in t'ghevecht, uyt beroep, d'welck-men in Latijne Duellum heet, sonder leedschap steruen: ende in d'orloghe, kennelijck quaede cause toe-staende, als namelijck, heresie, [F] rebellie, en sulcke. Ende oock die in den dranck, deur dronckenschap oft ghevecht, oft in eenighen anderen quaden staet haestelijck verscheyden. Die steruende, soo wy segghen, gaen veur seker ter hellen. Al-waer sy hun alsdan onversiens, oft emmers onverwacht, vindende, al-soo seer verwondert ende weer-slaghen zijn van sulck misval, als sy noch leuende alder-minst op sulcks waren denckende.

+ In quaden staet steruen.

Ghebedt teghen de vreese der hellen.

T'En is uwen wille niet, o Heere Godt, dat de sondaer sterue ende verloren gae, maer dat hy bekeere en saligh worde: Dat my uwe vreese al-tijdts soo om-ringhe, dat ick die alder-quaedste doodt der sondaren niet en sterue, noch de helsche gloedt my en verslinde: maer dat ick deur een op recht berouw van sonden, tot een saligh eynde gheraecken magh. Amen.