Logo DBNL
Christeliicken waerseggher (1603)

Christeliicken waerseggher

(1603)–Jan David–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Cap. LXIIII.

 
Hoe? Salmen deur vvel-daedt, sijnen vyandt vervvinnen?
 
Siend' v Liefd' en ghelaet, hy sal v oock beminnen.

+MEt dese vraghe ende antwoorde, werdt geheel de veurgaende questie suyueren ten vollen met goeden bewijse verclaert. De veur-gaende antwoorde seyde, datmen hem best van sijnen vyandt soude wreken, met vierighe colen op sijn hoofdt t'ontsteken: ende dan het selue gheschiedt, alsmen hem spijst, laeft, cleedt, oft andere vriendtschap bewijst, die hy meest moght van doen hebben. Ende datmen daer mede oock van sijnen vyant wraeke nemt, te bouen comt, ende hem soo t'eene-mael t'onder brenght ende verwint, al oft ghy hem tot uwen wille in t'vier steldet tot ouer hoofdt, ende voorts hem creeght tot uwen wensche.

Nu vraeght dese vraghe veur de derde werf, noch claerder, hoe [A] ende in wat manieren, datmen daer mede sijnen vyandt soo verde [B] brenght, ende soo als gheseyt is, verwint. De antwoorde seght: Hy sal deur v liefde v oock weder beminnen: Dat is, doende t'ghene dat onse+ Heere seght: Benefacite his qui oderunt vos: Doet hun deughdt, die v behaten ende vervolghen: ende als ghy uwen vyandt bemint, ende v liefde t'hem-waerts metten wercke laet blijcken: als-dan t'vier uwer liefde, sal hem als gloeyende colen, op t'hoofdt, dat is in t'herte, soo [C] ontsteken, dat hy oock sal deur t'vier der liefden beghinnen te verwarmen,[D] ende daer mede t'eene-mael te branden in liefde t'uwaerts.

Dat is de cracht der liefde: ghelijcker staet in de Cantijcken: Lampades+ eius, lampades ignis, atque flammarum: De lampen en lichten der liefde, als lampen viers, ende der vlammen. Ouer sulcks singhtmen daghelijcks inden dienst der H. Kercken, inden Hymnus+ te Tiercen: Flammescat igne charitas: accenat ardor proximos: Dattet vier der liefde soo werde brandende en blaeckende in onse herten, dat oock de warmte en hitte onsen euen naesten ontsteke. Dat is, dat de Christelijcke waerachtighe liefde, soo haer ten ooghen, ten monde, ende in onse sinnen ende wercken uyt-tooghe, dat oock daer deur andere tot liefde verweckt worden.

+Alsoo seyt S. Augustijn: Nulla est maior prouocatie ad amandum, quàm praeuenire amando. Nimis enim durus est animus, qui dilictionem, etsi nolebat impendere nolit rependere: Daer en is gheen meerder beroepen, oft verwecksel om bemint te worden, dan eerst self te beminnen. Want, dat moet al te hardt een herte wesen,

Charitate ignescit Charitas. 64.



illustratie

 
Hisne queam infensum debellare artibus hostem?
 
Crede, amor extinctum tuus inflammabit amorem.
 
 
 
Hoe? salmen door weldaet, synen vyandt verwinnen?
 
Siend' v liefd' en ghelaet, hy sal v ooc beminnen.
 
 
 
Celá peut il faire, Plier l'aduersaire, Qui est endurcy?
 
L'amour de ton ame, Fera, qu'il s'enflamme, A t'aimer aussy.

d'welck, alst emmer niet eerst liefde en bewees, oock selfs niet wederom lief en heeft noch en bemint, alst deur eens anders liefde gheroert en gheweckt wordt. Maer, al hadde een mensche alsoo een wreede nature als een wilt fel ghedierte, soo werdt hy nochtans deur liefde tot liefde beweeght: waer toe men hem anders met gheen quaedtheydt, noch om de doodt niet en soude connen vermorwen, noch toe ghebrenghen: soo sterck is de liefde.

[E] Daer van hebben wy een seer schoon exempel in Dauid ende Saul.+ [F] Dauid en dede den Coninck Saul niet dan goeden dienst ende vriendschap, t'huys en buyten s'huys. Saul daer teghen sochte hem ter doodt te brenghen. Als nu Dauid Saul soo schoon hadde ghecregen in een speloncke alleen, dat hy hem hadde moghen wreken met sijns vyandts doodt, soo't hem soude ghelust en belieft hebben, sonder eenighe belet: hy heeft hem nochtans ghespaert, ende alleen een stucksken van sijnen mantel ghesneden, om hem na-maels metten stucke te toonen, hoe nae hy hem gheweest hadde, ende dat hy sijn leuen in sijn handen ghehadt hadde, soo hy hem van vers toonde, ende naer-riep, als hy nu een weynigh vertrocken was uytter speloncke, daer hy in ghegaen was om sijn ghevoegh te doen, niet wetende dat Dauid daer schuylde met sijn volck. Saul wierdt daer deur soo beweeght in t'herte, uyt sulcke clare crachtighe teeckenen van liefde, die Dauid hem alsoo bewees: dat hy als van eenen leeuw een lam werdende, al weenende riep tot Dauid, aldus: Iustior tu es, quàm ego: tu enim tribuisti mihi bona, ego autem reddidi tibi mala: Veur-waer, seyt hy, ghy zijt rechtveerdigher dan ick: want, ghy hebt my alle goede saecken bewesen, ende ick v ter contrarie quade. De Heere wille v loonen en verghelden, de gratie en goedertierentheydt, die ghy my als heden bewesen hebt. Want, wie sal sijnen vyandt, (seyt hy) schoon vinden, ende laten henen gaen? Ende noch vele andere schoone belijdenisse, ende bekensaemheden, die Saul tot Dauid sprak, met weenenden ooghen, ende beweeghder herten, in de teghenwoordigheydt van drij duysent mannen, dat hy soo verre mede te velde ghecomen was, om Dauid totter doodt te vervolghen.

Och, wat een inwendighe crachtighe saecke is op-rechte liefde,+ nae Godt! En wat een lustigh spectakel om sien was dat in't middel des veldts! Soo dan, wie ghy zijt, die iemant als vyandt hebt, en houdt niet op, van hem te verwinnen, ende van v vyandt v vriendt te maecken. Noch en laet v niet duncken dattet onmoghelijck is. En seght niet: Hy is al te verhardt op my ende te versteent. Ick verseker v, datter niet licht eenigh herte soo verbittert en verhardt en is op een ander, als t'herte van Saul was teghen Dauid: noch iemandt licht soo onnoosel ende onbeschuldigh tot een ander, als Dauid tot Saul

was. Saul felder dan eenen leeuw oft beer, Dauid den sachtmoedighsten diemen mocht vinden.

+Ghedenckt, wat een groot werck dattet is, als ghy niet alleen en sult patientigh ende verduldigh gheweest hebben: niet alleen oock sulcke een victorie vercreghen hebben ouer v selfs aerdt en moedt, ende ouer de quaedtheydt uwes vyandts: ende deur dies met alleen grooten onsprekelijcken lof en loon t'uwen deele verwachten: maer als ghy bouen al dit, de siele van uwen broeder, die v vyandt was, ten eeuwighen leuen brenghen sult. D'welck ontwijfelijck een goddelijck werck is, ende t'eene-mael naer d'leuen uyt-ghetrocken, op 't veur-beldt en exempel dat onsen Saligh-maecker Christus, ons uytten hoogen hemel is op deser aerden comen veur-houden ende leeren. D'welck waerlijcks een stuck wercks is, van de meeste perfectie en volmaecktheydt, dat uyt den winckel der H. Kercke moght uyt comen: ende des-haluen oock, metten alderhooghsten lof en prijs der glorie te verghelden staet.

+Een wonderlijck exempel van wonderlijcke versoeninge leestmen, maer niet naer te volghen, om t'perijkel wille. Daer was een treffelijck personage, die van sijnen sone een vermoeden hadde, dat hy op sijn doodt uyt was, ende nochtans hem niet en coste veur seker laten veur staen, dattet moghelijck waer, dat sijn eygen vleesch en bloedt, sijn eyghen kindt, sulcks soude willen peysen: daerom, beduchtende, oft by auonture sijn eyghen kindt niet en waere, heeft hy sijn huysvrouwe bemaent, op al dattet moghelijck was, ende besworen: ende verstaende van haer, op trouwe, dattet sekerlijck haerder beyden wettelijck kindt was: soo heeft hy sijnen sone te velde gheleydt, ende een bloot mes, t'welck hy bedecktelijck mede droegh, sijnen sone in de handt gheuende, heeft hem de kele gheboden, segghende: T'en is gheenen noodt, om my om den hals te brenghen, dat ghy eenighe listen oft laghen leght, oft iemandt daer toe uyt-maeckt: Siet, nu hebt ghy my hier schoon t'uwen wensche, doet met my dat v belieft. Dit soo gheschiedende, den ionghen wierp het mes om verre: Tu verò, inquit, pater, viue: O vader, seyde hy, leeft, en langhe moet ghy leuen. Ende ick biddes v, aenghesien, dat ghy soo bereedt zijt tot mijnen boosen voort-stelle, en weest my niet onghereedder om my in gratie te ontfangen. Ende en wilt dese mijne nieuwe liefde en affectie t'uwaerts niet te minder rekenen, al ist dat sy soo spaede, ende van leedtschap is beghinnende. Dit's, soo ick segghe, een exempel tot verwonderen, maer niet naer te volghen. Want, alle saecken en willen soo niet naeghedaen worden: midts het niet altijdts euen wel en soude comen. + Maer wy sullen hier in de plaets van t'veur-gaende een ander stellen.

+Amos een Heremijt in Egypten, siende dat eenighe quaedt-willi-

ghe menschen dieftelijck sijn broodt stalen: soo stelde hy twee serpenten veur sijne celle, om die te bewaren, ende de dieuen emmers met die vreese te beletten. Ende soo sy't daerom niet en lieten, sy zijn met den fenijnighen blaes der serpenten ter neder veur doodt ghevallen, ende ghevonden. De Heremijt heeftse byder handt ghenomen, ende die op-lichtende, vermaent ende te drincken presenterende: soo dat hy deur sijn liefde hunne herten soo ontsteken heeft, dat hy, van dieuen, heylighe moniken ende heremijten ghemaeckt heeft. dat is de cracht vande liefde. Sulcke effecten en victorien soude-men dickmael becomen, en meer sien volghen, waert datmen soodanighen handel der liefde meer te wercke stelde.

Men leest by-nae des-ghelijcks van S. Christine, in liefde met+ liefde te verwecken, ende oock deur serpenten, maer op een ander maniere. Als sy onder ontallijcke andere tormenten, oock met fenijnighe serpenten vande boose menschen ghequolen was, ende dat de serpenten haer niet bijten en wilden: soo zijn de selue ghedierten hem op-ghegaen, diese selue ghesocht hadde, en op haer socht te stueren: ende sy hebben dien tooueraer verbeten, ende ter doodt ghebraght. Sinte Christina dit aensiende, heeft terstondt, uyt liefde en medelijden sijnder sielen, Godt almaghtigh ghebeden: ende de serpenten verdrijuende, heeft hem vander doodt verweckt, die haer doodt ghesocht hadde. Ende siet, hy heeft deur haer liefde, soo tot liefde beweeght gheweest, dat hy hem in sijn dolinghen verwonnen heeft ghegeuen, ende Christen gheworden is: hem voorts schikkende om den salighen wegh des eeuwighs leuens te wandelen.

Ghebedt veur sijnen vyandt.

GHeeft my, o Heere, uwen gheest, die in Sint Iacob, ende in Sinte Steuen ghebleken heeft, naer v exempel, veur hare vyanden biddende: Ende ick bidd' v, dat al de ghene die my quaedt willen, benijden, oft vervolghen, deur uwe liefde ghestraelt wesende, met my in v rijcke eeuwelijck moghen verblijden. Amen.


Vorige Volgende