Christeliicken waerseggher

[p. 90]

Cap. XXXIII.

VVat vvercken aldermeest Godt tot ghenade spoen?

Vasten: Bidden met gheest: en oock Almoessen doen.

⁺GHelijck de sonden Gode mishagen, ende hem tot toorne en straffen verwecken: alsoo oock alle deughden ende goede wercken behaghen hem, ende stremmen sijn gramschap: want gheen beter middel om Godt te versoenen, dan ons te bekeeren van sonden tot een beter leuen. Onder alle goede wercken zijnder nochtans drij die besundere uytghelesen zijn, daer den Christenen mensche sijn toe-vlught ghemeynelijck aen nemt in tijden van tribulatie, ende straffinghe der sonden deur eenighe plaghen: het zij deur hongher oft dieren tijdt: het zij deur peste ende andere sieckten, oft oock deur orloghe ende beroerte der landen. Met drij dinghen namentlijck pleeghtmen in sulcken noodt, Godt tot bermhertigheydt ende ghenade te verwecken: te weten, met Vasten, Bidden, ende Almoessen doen.

⁺Dese heeft den engel Raphael seer prijselijck vercondight aen Tobias, als hy seyde: Seer goedt is t'ghebedt, met vasten, ende aelmoessen. [A] Want deurt ghebedt heftmen sijn herte tot Godt: ende men nemt[B] daer mede sijnen toe-vlucht totten Heere, als deurt ghereedtste ende [C] crachtighste in allen noodt. Maer op dattet te vromer zij, ende te beter op gheraecke, soo wordt het bidden als van beyde sijden opgehouden ende onder-stelt, met het vasten, ende aelmoessen. Ende op dattet te snelder [D] op vlieghe, soo dienen hem oock dese twee goede wercken tot sijne behoeuelijcke vleughelen: sonder welcke het ghebedt qualijck vander aerde op soude gheraecken, oft lichtelijck wederom ter neder vallen soude. In dese drij, Vasten, Bidden, ende Aelmoessen, besluyt S. Augustijn de gheheel Christelijcke rechtveerdigheydt.

Onder t'vasten is het principaelste het gheestelijck vasten: te weten, af houden van sonden, daert lichamelijck vasten om gheschiedt. Ende int gebedt, t'beste is dat innigh is, soo de antwoorde seght: bidden met gheest. Onder d'aelmoessen houden oock de beste plaetse, de seuen geestelijcke wercken der bermhertigheydt. De lichamelijcke zijn bekent:

Dies noodt heeft, cleeden, spijsen, en lauen:

Verlossen, besoecken, herberghen, begrauen.

⁺De gheestelijcke zijn dese:

Straffen, onder-wijsen, Godt bidden, gheuen raedt:

Vertroosten, verdraghen, vergheuen de misdaedt.

In dit leuen ist tijdt hem in die veur-noemde wercken te oeffenen, want diet versuymt, hem werden namaels handen en voeten ghe-

+ Drij crachtighe versoeninghen

+ Tobias.12.

+ Wercken van ontfermhertigheydt.

[p. t.o.90]

Tria Devm ad misericordiam flectentia. 33.

ORATIO TEIVNIVM ELEEMOSINA

Quid Superûm pacem aethereâ cito deuocat Arce?
Dextera larga inopi: Ieiunia: Vota precantùm.

Wat wercken aldermeest Godt tot ghenade spoen?
Vasten: Bidden met gheest: ende ooc Aelmoessen doen.

Qu'est qui plus presse, Le Seigneur, quil laisse, Sa iuste fureur?
La priere bonne, La Ieune, en l'Aumonne, Faits d'un tendre coeur.

[p. 91]

bonden: ende alsoo alle bequaemigheydt benomen, van goede verdienstighe wercken te doen, ende sal gheworpen worden in de uyterste duysternisse. Als-dan die hier niet en heeft willen tijdelijck vasten, sal daer moeten eeuwelijck vasten, van troost, gratie, slakinghe der pijnen, ende van al dat hem goedt ware: ende ter contrarien, ghespijst worden, met sulpher, en peck, slangen en padden, ende alle sulcke onsprekelijcke walgelijckheydt. Die hier niet en heeft willen bidden: die sal dan daer roepen en tieren, verwijten, blasphemeren, ende sy seluen, met al die hy oyt kende, vermaledijen. Die hier gheen charitate, oft aelmoessen ghedaen en sal hebben noch gheestelijcke, noch lichamelijcke wercken van bermhertigheydt: die sal als-dan een ordeel ontfanghen⁺ oock sonder bermhertigheydt: ende eeuwelijck roepen met den rijcken vrecken om een droppel waters: ende het en sal hem niet gheschieden. want hy den armen de brijselinghen sijns tafels ontseyt heeft. Nu van elcks van drijen, een exempel oft twee.

Deur vasten heeft Moyses de Wet ontfanghen. Sampson is⁺ deurt vasten aenghegeuen. Achab heeft met vasten Gods toorn ghesust. De Israeliten, ende namentlijck Iudith, hebben met vasten Holefernem ende den legher der dronckaerden verwonnen. Hester heeft doen vasten, ende sy is met haer volck ouer Aman victorieus gheworden. Anna de Prophetesse is deurt vasten weerdigh gheweest Christum te sien inde tempel. Christus heeft deurt vasten den tenteerder verwonnen, ende ons gheleert. Daniel heeft den Coninck Nabuchodonosor⁺ soo gheraeden, sijn sonden met aelmoessen te lossen en versoenen, als het uyterste remedie. S. Gregorius heeft deur sijn mildtheydt totten armen, weerdigh gheweest, oock de engelen, ende den Heere der engelen in gedaente van armen, te gaste t'ontfanghen. Petrus Telonarius heeft met een broodt uyt gramschap naer eenen armen gheworpen, de lastighe bedraghinghe des vyandts, ende de sententie des rechters Christi houden staende, ende gratie vercreghen, van al dat hy hadde ende sy seluen mede om den naem Christi wegh te gheuen.

Het ghebedt heeft den hemel ghesloten, ende open ghedaen, ende dickmael⁺ de handt Godts weder-houden. Hier af hebt ghy wonder in onse Bie-corf, int achtste stuck int iiij. Capittel.

+ Iac.2.

+ Vasten.

+ Aelmoessen doen.

+ Bidden. Iac.5.

Ghebedt om Godts tooren te versoenen.

Want wy, o Heere, v soo dickmael deur onse sonden vertoornen, dat ghy nauws roeden ghenoegh en vindt om ons te castijden: leert ons oock de beste middelen om v te versoenen: op dat sy ons soo in vasten, bidden, en wercken van charitaten oeffenen, dat wy hier v gramschap blusschen, ende hiernamaels bermhertigheydt vinden moghen. Amen.