Christeliicken waerseggher

[p. 36]

Cap. XII.

VVien laet hem, op het punct, van ketters lichst bedrieghen?

Eylaes, die niet en dunckt, dat ketters altijdt lieghen.

⁺NIemandt en is gheeren bedroghen, oock de ghene die wel ander somtijdts souden soecken te bedrieghen. Daerom, alsoo seere als hem iemandt van sulcks wacht van te voor, alsoo seere spijttet hem daer naer, als hy hem dies niet teghenstaende bedroghen vindt. Wt sulcks spruyt het ghemeyn spreeckwoordt van sulcke: Hy en sal my maer eens bedrieghen. dat is: Ick ben gheleert. Piscator ictus sapit: Eenen visscher meynende den visch te verschalcken, ende binnen middelen tijde, aen de verssenen, van een serpent ghebeten oft ghesteken zijnde, daer hy gheen acht op en sloegh, denckt soo by sy seluen: Ick sal voortaen beter toesien. Ist niet te verwonderen, waer by [A] dattet dan comt, dat de menschen hun soo laten van ketteren bedrieghen ende verleyden? want dat is d'aldermeeste ende schadelijckste bedrogh. De antwoorde seght, dat het sulcke menschen zijn, die niet [B] en duncken dat ketters altijdts lieghen. Want, dat iemandt dachte, dat hy met eenen loghenaer oft valschaert te doen heeft, hy en soude [C] hem niet betrouwen: wel wetende, dat niemandt meer bedroghen en werdt, dan die te vele betrouwt.

Maer, moght iemandt segghen, de ketteren brenghen vele saecken uyt de H. Schrift voort: ende sy spreken oock vele andere dinghen, die waer zijn: hoe lieghen sy dan altijdts? Sy segghen vele ware saecken, dat kenn' ick v: maer nochtans seght de antwoorde oock seer wel, dat sy altijdts lieghen: want haer meyninghe is, te bedrieghen, ende de menschen vande waerheydt te trecken. Soomen oock wel seght, dat den duyuel een loghenaer is, oock als hy waer seght: want hy doet met de waerheydt, t'selfde dat de loghenaers mette loghen doen, ⁺ dats lieghen en bedrieghen. Ende daerom, hy is en loghenaer, ende een vader der loghen: ende de ketteren zijn kinderen des duyuels: want sy de wercken haers vaders doen en volbrenghen.

Nu, aenghesien dat sy in de waerheydt niet en zijn blijuen staende, maer uytghescheyden: wat connen sy anders dan loghen spreken, oock niet de woorden des waerheydts, daer sy haer bedrogh ende leughen mede bedecken? Ende hier mede werdt den slechten mensch gheinfecteert, ende verdoruen, als hyt deur de oore vaet, ghelijck regal oft ander verghef, alst deur den mondt inghenomen werdt.

⁺Daerom den Wijseman seght wijselijck en wel tot desen proposte: Qui citò credit, leuis est corde: Die haest en licht ghelooft, die is seer

+ Schadelick bedrogh der ketteren.

+ Ioan.8.

+ Eccli.19.

[p. t.o.36]

Nimivm credvli ab Haereticis sedvcvntvr. 12.

Nolite credere. Matt. 24; Qui cito credit, leuis est corde. Eccli. 19.

Quis sese in laqueos facile induit haereticorum?
Immemor, hos semper dare verba; et vendere fumos.

Wie laet hem op het punct, van ketters lichst bedrieghen?
Eilaes, die niet en dunckt, dat ketters altyt lieghen.

A qui plus damnable, Sont les sottes fables, De ces Hughenots?
A ceux, qui d'aduisent, Qu'en tout se qu'ils disent, Mensonge est enclos.

[p. 37]

licht van herten. Daer by comt het, datter vele licht bedroghen worden ende verleydt. Want anders, soo den seluen elders seght: Frustra iacitur⁺ rete ante oculos pennatorum: Te verghifs worpt men t'net veur de ooghen der voghelen. Wie sagh oyt voghel, oft ander dier, hem soo t'net siens willens en wetens ouer t'hoofdt laeten stroopen, soomen sommighe menschen siet willens inden sack der dolinghen cruypen? Maer wat ist? als t'herte deur quade affectie ende gheneyghtheydt der sonden, tot sulcks te voren bereydt is, dan is goedt vanghen. Want, soo Cesar seyde, de menschen gheloouen⁺ gheern, t'ghene dat sy soecken en begheeren. Alsoo werden sulcke dinghen licht ontsteken, die van haer seluen, oft deur drooghte, oft deur by ghevoeghde materie, tot branden ghereedt zijn: ghelijck oock een keersse haest ontstekt, die noch roockende is.

Wt al t'veurseyde ist claer, datmen vande ketteren segghen magh, t'ghene dat S. Paulus van dien van Candien seyde: Cretenses semper⁺ mendaces, malae bestie: Die van Candien zijn altijdts loghenachtigh, ende quade beesten. En deshaluen niet meer te gheloouen als sy waer segghen, dan als sy lieghen: ghelijckmen dien niet en gheloofde als hy waerlijcks ten wolue riep, om dat hy 'tselue soo dickmael uyt valscheydt en bedrogh gheroepen hadde. Waer van het ghemeyn spreeckwoordt spruyt: Die dickmael lieght, en werdt niet ghelooft,⁺ oock als hy waer seght: ende dat verdient hy met sijn lieghen.

Dit met t'schijn der waerheydt, van ketteren niet en wilt bedroghen⁺ worden, die zij bouen t'veurseyde ghedachtigh, hoe Cambyses den Coninck van Persien, van eenen tooueraer, Smerdes ghenaemt, bedroghen wierdt. Desen Smerdes droegh den naem van s'conincks broeder, ende was hem seer ghelijck. Op desen voet, heeft het Coninckrijck teghen Cambysem aenghegrepen: ende soude het selue vredelijck beseten hebben, hadde het bedrogh niet uytghecomen, deur de dochter van Otthan, die by hem slapende, besief dat ghy gheen ooren en hadde. De valscheydt uytcomende, heeft hem Darius vant Rijck van van sijn leuen ontset. Die niet licht en is van haest te gheloouen, die en werdt oock niet haest bedroghen, van die het nieuwe Euangelie prediken. Ende waert datmense eerst wel besaghe, men soude vinden, dat sy oorloos ende eerlos zijn, de galghe ontslopen.

+ Prouerb. 1.

+ Caesar.

+ Tit.1.

+ Aristot.

+ Fulgosius lib. 9. c. 16.

Ghebedt teghen bedrieghelijckheydt der dolinghen.

Wantmen al dolende ten eeuwighen leuen niet gheraken en can; soo bidd' ick v, o Heere, dat ghy my vanden bedrieghelijcken gheest der dolinghen bewaeren wilt, op dat ick in de waerheydt magh blijuen staende, ende de belofte der waerheydt eens ghenieten. Amen.