Christeliicken waerseggher
(1603)–Jan David–
Auteursrechtvrij
[pagina 28]
| |
Cap. IX.
VVats Duyuel, meer noch min? vvat is een helsche beest?
Een argh verdoruen sin: verloochent engels gheest.
OM datter soo naer maeghschap is, tusschen eenen ketter ende den boosen gheest, soo ist datmen niet voorby en can, alsmen van den eenen sprekt, men moet oock vanden anderen ghewaghen, als van twee handtghesellen. Daerom werdt oock dit ende andere saeckenGa naar margenoot+ hier ghevraeght, om het groot bestandt ende ghelijcksaemheydt, die tusschen hun beyden in vele dinghen zijn, te kennen te gheuen, om, soo van d'een als d'ander, hem te wachten. Dat al-voren in de vraghe den vyandt een helsche beest werdt [A]Ga naar margenoot+ ghenaemt, dat en moet niemandt wonder duncken. Want, is den mensche de beesten deur de sonde ghelijck gheworden, waerom en soude den vyandt, die de sonde ghevonden heeft, oock by een beesteGa naar margenoot+ niet gheleken worden? Ende deur sulcks heeft hy oock, inden eersten aenslagh aen Eua hem in de ghedaente van een beeste, te weten van een serpent, vertoont. Ende daer-naer aen verscheyden heylighen, in menigherley manieren van ghedierten, de ghedaente, voys, ende argheydt aen-nemende ende ghebruyckende, tot sijn quaedt op-stel. Daerom oock de H. Schrifture noemt den vyandt in vele plaetsen, [B] soo van nieuw als vant oude Testament, niet alleen met den ghemeynenGa naar margenoot+ naem van beeste, als namentlijck S. Ian in sijn openbaringhen: maer oock heet sy hem eenen leeuw, beer, draeck, serpent, wolf, vos, ende derghelijcke ghedierten, die oft met felheydt, oft met loosheydt, haer quaedt te wercke stellen. Wat willen wy claerder dan dat SinteGa naar margenoot+ Peeter seght: Aduersarius vester diabolus, tanquam leo tugiens, circuit, quaerens quem deuoret: Siet toe: weest sober en waeckt: want u-lieder vyandt den duyuel, loopt rondts-omme, als eenen briesschenden leeuw, soeckende wie hy verslinden sal. Ga naar margenoot+S. Ian Gulde-mondt seght recht uyt met corte woorden, al dat wy hier op moghten begheeren, aldus: Diabolus, mala bestia: Den duyuel is een quade beeste. Om wiens argheydt noch beter te kennen,Ga naar margenoot+ seght S. Gregorius: Diabolus, aliis leo, aliis formica: Den duyuel is veur de sommighe als cen een leeuw, ende veur sommighe maer als een miere. Dit is waer in verscheyden manieren. Eensdeels, om dat hy hem in verscheyden ghedaenten somtijdts sienelijck vertoont. Ten anderen, om dat hy onsienelijck conditien der seluer naer-volght: soot hem best dunckt, om sijne vermetten ende stucken | |
[pagina t.o.28]
| |
Diabolici spiritvs delineatio. 9.  Quid daemon? Erebi quid inadspectabile monstrum?
Angelus, altiuoli corruptus labe tumoris.
Wats duyuel, meer noch min? wat is een helsche beest?
Een arch verdoruen sin: verloochent enghels gheest.
Quest-ce que le diable, Qui tant effroyable, Tousiours nous combat?
C'estoit vn bon Ange, Qui par pauure eschange, Deuint Apostat.
| |
[pagina 29]
| |
uyt te richten. Ende oock, om dat al sijn op-set, veur sommighe menschen, maer als een miere oft siere gheacht en wordt: ende ter contrarie veur andere, als de wreedtheydt eens leeuws werdt gherekent ende ghevreest: naer dat den eenen mensch cloeck is, ende den anderen cleyn-moedigh. Emmers den naem van Beest dient den duyuel seer wel: want al heeft hy al sijn natuerlijcke gauen behouden (ghelijck S. DionysiusGa naar margenoot+ wel seght) ende deur sulcks uytter nature gheen beest en is, noch natuerlijcke beest gheworden: nochtans, midts de onredelijckheydt der sonde ende beestelijcke quaedtheydt, die hy hem aentreckt ende gebruyckt, soo magh hy en moet hy wel een beest gheheeten worden. Te meer, dat S. Ian Chrysostomus seyt: Satan ex hominibus bruta facereGa naar margenoot+ studet; imò verò feras qum potiùs daemonas: Den duyuel soeckt van menschen beesten te maecken: iae wreede dieren: ende dat noch meer is, duyuelen. En soo doet hy waerlijcks. [A] De antwoorde is claer: dat hy een apostaet, verdoruen sin, endeGa naar margenoot+ verloochent engels gheest is. Want hy van Godt, een d'alderschoonste ende edelste engelsche creature gheschapen zijnde, is deur sijn eyghen behaghen, deur ijdel glorie ende hooueerdigheydt, van Godt afgheweken, verkeert, ende afghevallen: in eenen vuylen, boosen en nijdighen gheest ende duyuel veranderende. Ende is soo ter hellen ghevallen, ende sommighe in dese nederste locht bleuen hanghen, die ons tenteren en quellen. Van desen val ende grote veranderinghe, sal int besunder ghehandelt worden int xxv. Capittel. Dit werdt nu dan, als een claer beghinsel, om als met eenen natten vingher te tasten en te toonen, hoe ghelijcksaem dat de ketters met den duyuel zijn, in haeren oorspronck, listigh vervolgh, schadelijck opstel, ende ten laetsten in haerlieder eenvuldigh verdoemelijck eynde, ende laetste gherechte. Laet ons dit bestaen te beduyden, soot best doenelijck sal wesen, ende soo het desen tijdt aldernootelijckst is, soo iammerlijck met dese duyuelsche ende kettersche nestelinghe bewimpelt. | |
Ghebedt teghen tentatie van eyghen behaghen.DEn nijdighen draeck, en engel der duysterheydt, doet my duchten, en tot v vluchten, o Heere Godt der heyr-scharen: maeckt dat ick v soo van v gratien en gauen dancken en louen magh, dat ick my te ootmoedigher draeghe, hoe ick van v meer ontfanghen hebbe: ende my altijdts in v gloriere. Amen. |
|