Christeliicken waerseggher

[p. 16]

Cap. V.

VVat brenghter metter daedt, den mensche meest ter hellen?

Quaen Raedt: Exempel quaedt: en quade Méghesellen.

⁺AL ist saecke dat niemandt ter hellen en comt, dan deur sijnen vrijen wille, met welcken hy de sonde doet, die hem ter hellen brenght: nochtans zijnder vele oorsaecken ende quade hulpen, die hem tot sonde en tot d'eeuwighe qualijckvaert brenghen. De vraghe dan is, welcke de principaelste oorsaecken zijn, deur welcke de meeste menighte der menschen ter hellen comt. De antwoorde seght [A] ⁺ inden eersten, Quaden raedt: te weten, die den eenen mensche den anderen gheeft. Naer het exempel vande quaden raedt den welcken t'serpent ⁺ eerstmael aen Eua ghaf, haer onghehoorsaemheydt inblaesende, om t'verbodt Godts te breken, deurt eten vande verboden vrucht. Nu, aenghesien dat den mensche soo quaedt is, dat hy oock sonder raedt, sonder exempel, ende sonder quaedt gheselschap te hellen gheraeckt: ghelijck Iudas, selfs goeden raedt, goedt exempel, ende d'alderbeste gheselschap hebbende, met onsen Heere in persoone, ende sijne lieue Apostelen: wat moet het noch meer tot quaedt helpen, als iemanden quaden raedt gegheuen wordt? Want, dat is aldan, als olie int vier ghegoten, om noch meer t'onsteken, inde plaets van te blusschen. Ende daerom, gelijck goeden raedt te gheuen, een werck is van bermhertigheydt, daermen den hemel mede verdient: alsoo is quaden raedt gheuen, een vremde sonde: deur de welcke besmet wordt niet alleen de siele van hem die den raedt en quaedt doet, maer oock van hem die den raedt gegheuen heeft.

⁺Quaedt exempel is noch crachtigher dan raedt: naer dit vers:

Segniùs irritant animos immissa per aurem, &c.

T'is minder van bediet, datmen alleenlijck hoort:

Datmen veur ooghen siet, het hert al meer verstoort.

Want, die metter daedt exempel van quaedt gheeft, die wijst een⁺ ander den wegh ende gaet voren ter hellenwaert. Saul deurstack sy seluen, [B] ende sijnen schildt-knecht dedet hem naer. Den mensch is gheneyght om naedoen, als de simmen; ende daerom, alsoo goedt en crachtigh een saecke alst is goedt exempel gheuen: alsoo quaedt en schadelijck ist, een ander quaedt exempel te bewijsen. Van waer comt het anders, datter soo vele hier veurtijdts een heyligh leuen aen-namen, soo in wildernissen, soo in cloosters, als oock inde weerelt: anders dan deur de cracht vande goede raden ende exempelen, die sy aen andere saghen: deur welcke Godt haerlieder hert roerde om naer te volghen? ghelijck het leuen der Heylighen van sulcks vol is.

+ Vele vveghen ter hellen leydende.

+ Quaeden raedt.

+ Genes. 3.

+ Quaedt exempel. Horat. Art. Poët.

+ 1. Reg.31.

[p. t.o.16]

Tria, ad animae perniciem indvcentia. 5.

Marsupium vnum sit omnium nostrum. Proverb. 1

Quid mage praecipites auido nos inuehit Orco?
Hortatus: Exempla: Duces socijque malorem.

Wat brenghtter, metter daet, den mensche meest ter hellen?
Quaen raedt: Exempel quaet: en quade Meghesellen.

Ques t-ce qui nous meine, Plustost al la geine, Du gouffre infernal?
C'est la Compaignie, Le Conseil, la Vie, De ceux, qui font mal.

[p. 17]

Alsoo en ist niet om segghen, hoe menigh mensche dat tot bederuenis ende qualijck-vaert comt, deur quaedt exempel. Ende dit, niet allen van haers ghelijcke, maer meestendeel, emmers dickmaels, van sulcke, die selue andere behoorden met woorden en wercken te stichten, ende den wegh ten eeuwighen leuen te wijsen, iae met een [C] stichtbaer leuen veur te gaen. Die andere quaedt exempel gheuen, principalijck ouders hare kinderen, ende ouerste hare ondersaten, die legghen den steen daer andere ouer vallen. Dit beseghelt Sinte Gregorius met een grouwelijcke sententie aldus:

Die inde teghenwoordigheydt der ghemeynte quaelijck leeft:⁺

Die doodt hem, wien hy quaedt exempel gheeft.

Te weten, soo veel alst hem aengaet; al en dedet niemandt naer. Hoe vele te meer, alsser ander ouer vallen?

Het derde is: Quade méghesellen. Dits noch het alderarghste van⁺ drijen. Den eersten gheeft het quaedt in, met raedt: den tweeden [D] wijst het metten wercke: ende den derden, leydt en treckt een ander ter hellen, ende sy seluen mede. Sulcke spannen te samen aen int quaedt: segghende soo daer van desghelijcke beschreuen staet: Laet ons te samen een beurse maecken, ende al eens wesen. Laet ons, ons gheluck⁺ te samen legghen, ende maecken soo een verbandt int quaedt.

S. Ian Guldemondt gheeft de cracht vant quaedt gheselschap⁺ wel te kennen, als hy seght: Sulck is den ghemeynen loop der Nature: dat, als de goeden metten quaden by een comen, de quaden niet verbetert en wordt, deur den goeden: maer, den goeden verarghert deur den quaden: ghelijck oock eenen verrotten appel, wel vijftich goede bederuen sal: maer hondert goede appelen, en sullen niet eenen verrotten goedt maecken. Soo dan quaden raedt ende quaedt exempel seer te schouwen zijn, alsoo aldermeest quaedt gheselschap. het en zij, dat den creupelen den blinden leydende, iae den eenen blinden den anderen, beyde samen in den gracht der eeuwigher verdoemenis vallen willen. Siet nu voorts: ende leert kennen, welck van allen het alderschadelijckste gheselschap is, ende desvolghende meest te schouwen. Dit volght nu int naeste Capittel.

+ Gregor. in Pastoral.

+ Quaedt gheselschap.

+ Prouerb. 1.

+ Chrysost. in Matth.

Ghebedt om quaedt gheselschap te schouwen.

WAnt ghy, Christe Iesu, den Wegh, de Waerheydt, ende t'Leuen zijt: leydt my, leert my, ende gheeft my t'leuen: opdat ick quaden raedt, quaedt exempel, ende quaedt gheselschap schouwende, deur den rechten wegh die ghy ons gheleert, ghewesen, ende veur ghewandelt hebt, ter opperste glorie gheraecken magh. Amen.