Verhalen uit de geschiedenis van België

[p. 127]

XXXII.
Drie Belgische muziekanten.

Wie de namen aller belgische muziekopstellers zou willen vereenigen, rangschikken en waerdeeren, moest wel, gelyk Ed. Fétis, twee boekdeelen schryven, en dan nog zou hy een aental merkwaerdige mannen voorbygaen.

Reeds vóór vier honderd jaren waren de Belgen geheel Europa door als groote meesters in de Toonkunst bekend. Om hieromtrent niet onze eigene loftuiters te zyn, zullen wy Guicciardino in zyner beschryving der Nederlanden zelf laten spreken: ‘De Belgen (zegt hy) zyn de meesters en herstellers der Toonkunst. Zy hebben ze verhoogd en volmaekt, die kunst is hun aengeboren, zoodat mannen en vrouwen er, om zoo te zeggen, natuerlyk op maet zingen, en dit wel zeer bevallig en zoetluidend. Daerna hebben zydie aengeborenheid met de kunst gepaerd. Dit bewyzen zy zoowel met der stem als met veelvuldige speeltuigen. Een ieder

[p. 128]

weet, dat er in de christenwereld geen vorstenhof zonder eenig belgischen toonkunstenaer bestaet.’ Guicciardino haelt vervolgens, om dit te staven, eene reeks levende en doode Belgen aen, en zegt, dat de Belgen ‘alom vermaerde en luisterryke geesten zyn.’

Dat inderdaed talryke Belgen, gedurende de XIV.^e en XV.^e eeuw, in Italië de eerste zang- en muziekscholen geopend hebben, is eene eer, die ons niemand betwist; maer niet minder streelend is 't voor ons volksgevoel, dat onze voorouders die kunst ook in Duitschland onderwezen hebben.

Willaert, in 1490 te Brugge geboren, verliet te Parys de regtsstudie, om aldaer tot de school van Jean Mouton, kapelmeester van Frans den I.^en, over te gaen. Wanneer hy der kunst magtig was, lokte hem de roem, dien zyne landgenooten in Italië verwierven, naer dit land. In Bome hoorde hy by zyner aenkomst een kerkgezang van hem zelven uitvoeren: hy was er over verwonderd, maer was het nog meer, als hy vernam, dal dit kerklied eenen anderen vermaerden Belge, Josquin Deprés, werd toegeschreven. Nadat de jonge Willaert er zich opsteller van had verklaerd, werd het wonderstuk misprezen, en niet meer uitgevoerd. Misnoegd trok Willaert Rome uit, en bekwam van Lodewyk den II.^en, koning van Hongaryen en Bohemen, den titel van kapelmeester. Die koning op den slagvelde gesneuveld zynde, keerde Willaert naer Italië

[p. 129]

terug, maer niet naer Rome. Venetië maekte hem kapelmeester in S. Marco. Hy stichtte in die stad de zoo vermaerde school, welke in de XVI.^e en XVII.^e eeuw hoogst vruchtbaer is geweest in groote meesteren. De plaets ontbreekt ons om hier al de eerbewyzen uit een te zetten, die men Willaert van allen kanten toewydde. De beroemde man stierf in 1563.

Orlandus Lassus werd in 1520 geboren te Bergen in Henegouwen, waer men hem onlangs een standbeeld heeft opgerigt. Hy was de grootste toonkundige zyner eeuw, en kan slechts met den wereldberoemden Palestrina vergeleken worden. Lassus was in de Toon-, wat Rubens in de Schilderkunst was. Nadat hy binnen Napels en Rome tot groote eere was opgeklommen, doortrok hy Engeland en Frankryk, en vestigde zich eindelyk, als kapelmeester, aen 't hof van Albert den Grootmoedige, hertog van Beijeren, die toenmaels het schoonste zangkoor had in Europa. Binnen München bestuerde Lassus eene kapelle van 92 zangeren en speleren. Hy heet met regt de vorst der toonkunstenaren. Vruchtbaer als Rubens, schreef hy niet minder dan 765 verschillende muziekstukken, die nog alle in de boekery te München bewaerd worden.

In 1741 ontving te Luik een ander vermaerde loonkunstenaer, met name Grétry, het licht. Zyn vader was zelf muziekmeester. Als koorknaep zong de jonge Grétry met eene wonderlieve stem. Achttien jaer oud zynde, trok hy naer Italië, om er de Mu-

[p. 130]

ziekkunst in haren ganschen omvang aen te leeren. Later kwam hy naer Parys, waer hy, gedurende lange jaren, een aental operas voor den schouwburg schreef. Nooit werd in Parys aen eenigen kunstenaer meer hulde bewezen, dan aen Grétry; echter vergat de vereerde Luikenaer nimmer zyne vaderstad. Volgens zynen laetsten wil, werd zyn hart naerzyne geboorteplaets overgebragt, waervoor het levenslang geklopt had.

Telkens dat gy het lied zingt: ‘Waer kan men beter zyn, als by zyn trouwe vrienden?’ herinnert u dan den onsterfelyken Grétry, die het in muziek stelde.

Wie kunst en kennis niet bemint,
Is zonder hart, is doof of blind.