Verhalen uit de geschiedenis van België

[p. 107]

XXVII.
De drie damen van Crêve-Coeur.
(1554.)

Trouw en moed.

De geschiedenis der menschheid breidt zich in 't oneindige uit. Wat sterfelyk oog kan ze in haren gansenen omvang overzien? Het gebied dier wetenschap is zoo groot, dat de magtigste geest het nimmer in al zyne bezonderheden zal kennen. Ware ons leven zoo lang als het leven Mathusalems, dan nog moesten wy aen de anders zoo heerlyke zucht verzaken, alle schoone en nierkwaerdige gebeurtenissen, al ware 't ook maer enkel die onzes vaderlands, te onderzoeken en te doorgronden. Het is daerenboven niet noodzakelyk, zelfs niet nuttig, dat men alles hier kenne, alles onderzoeke.

[p. 108]

Hieruit echter make men niet op, dat men zich van 't aenleeren der geschiedenis moet laten afschrikken, of die in sommige byzonderheden verzuimen. Verre van daer! de geschiedenis is de eeuwig springende bron der wysheid; men gevoelt in haer den polsslag des menschdoms. Er zouden waerlyk minder dwaesheden uitgevonden, minder buitensporigheden begaen worden, ging men voller onderwys putten uit die levende en lavende bron.

Daer is geen land op aerde, hoe klein en misacht het ook zy, of het heeft zyn verleden, waerin zyne erfelyke volkswaerde doorstraelt; het heeft zyne geschiedenis, zyne wysheidswelle.

België, ons lief vaderland, biedt ons vooral zoo vele perelen in zyne kronyken ter keure aen, dat wy er als in verdwalen. België bezit erfschatten van volksroem, die het den vreemde mag en moet toonen. De vreemde zal ons achten, ja, hoogachten, als wy voor hem ons heerlyk verleden blootleggen. Als wy hem leeren, wat onze vaderen waren, dan zal hy, even als wy, gevoelen, wat wy uit pligt moeten zyn. De vreemde zal ons verachten, wanneer wy zyne geschiedenis alleen kennen, en de onze verwaerloozen; en wie toch zal hem ongelyk kunnen geven? Of is er een belg, die niet het volgende heldhaftig tafereel, ook voor den uitlander, met fier gevoel, te pronke wil hangen?

Op de weelderige boorden der Maes, digt by Dinant, ligt een stedeken, Bouvignes geheeten, dat

[p. 109]

vóór 300 jaren door de toenmaels in België heerschende oorlogen fel werd getroffen. Zyne inwooners durfden zich aen eenen storm blootstellen van wege Frankryks koning, Hendrik den II.^e De stad werd ingenomen, en yselyk klom er de jammer en nood. De meeste burgers wierpen zich wanhopig in den stroom, om er eenen zachteren dood in te vin den, dan dien, waer zede vyand meê bedreigde; een aental anderen werden zonder genade doorstoken, of opgehangen. Wreedaerdig lot, dat de magtige koning van Frankryk den moedigen burgeren van een anders onbeduidend stedeken voorbehield! Doch dit is geen nieuws voor wie 's lands geschiedenis doorbladert. België kan zich niet vleijen, dat het ooit eene vriendelyke, eene menschelyke behandeling van zynen franschen nabuer, na eene overwinning, heeft ontvangen.

Doch keeren wy tot het ongelukkige Crêve-coebr terug. De verwoesting, zoo wy zeiden, was er algemeen. Eenige dappere krygers hadden zich opgesloten in den stadstoren, om er hun leven tot den laetsten nood toe te verdedigen. Onder hen bevonden zich drie ridders, met hunne jonge vrouwen. Dezen vochten met mannelyke dapperheid naest hunne echtgenooten, of verbonden de wonden hunner medevechteren, al hadden zy, even als dezen, deovertuiging, dat zy eerlang voor den zegepralenden vyand zouden bezwyken. By dezes laetsten aenval sneuvelen hunne drie gemalen. Nu heeft het leven voor haer

[p. 110]

geene waerde meer, en zy vechten even moedig, met het kleine getal, dat haer bystaet, op den toren voort; menig Franschman verliest er het leven. Eindelyk bemerken zy, dat de vyand ze wil sparen om ze levend in zyn geweld te krygen. De gedachte van welligt voor de onbeschoftheid des ruwen vyands te bezwyken, doet ze sidderen. Dat zal niet zyn; zy veinzen een ongelyk gevecht te begeven, ylen ten hoogsten torentrans, staren eenen oogenblik ten hemel, omhelzen zich voor 't laetst, slaen hand in hand vast, omstrengelen elkander als zusters, en, voor het oog der belegeraren in de diepe gracht nederstortend, vinden den heldendood. De verbaesde vyand zelf eerbiedigt de slagtoffers van eerbare trouw en verheven moed. - Groote vrouwen, martelaressen van huwelyks- en vaderlandsliefde!

Nog wordt jaerlyks te Bouvignes een feest gevierd ten aendenken dier onsterfelyke heldinnen.

Wie naer eigen grootheid tracht,
Huldigt die van 't voorgeslacht.