Verhalen uit de geschiedenis van België

[p. 79]

XX.
Maria, Hertogin van Burgondië.
(1482.)

De dochter van Karel den Stoute was omtrent twintig jaer oud, toen zy haren vader opvolgde: zy was allenzins gelukkig. Doch bloeit er wel duerzaem heil op aerde? Magt en glans zyn als klatergoud; de deugd alleenig schenkt wat zy niet kunnen geven: vrede en waren roem.

Toen Maria aen 't hoofd des bestuers kwam, had de fransche koning Lodewyk de XI.^e, door zyne helsche inblazingen, onzen landlieden reeds veel onheils op den hals gelrokken: nu stelde de doortrapte vorst alles in 't werk om in de vlaemsche steden het vuer des oproers aen te blazen. Met de Vlamingen tegen hunne wettige, of (zoo men zeide) natuerlyke prinses op te ruijen, waende hy te zekerder het land

[p. 80]

Burgondië in zyn bezit te houden. Hy gelukte er goeddeels in.

Het ryke, het overweelige Vlaenderen wilde liever zelf regeeren, dan het bestuer der gewesten aen den wil eener jeugdige vorstin onderwerpen. Zy zag zich gedwongen den staten des lands al de voorregten weder te geven, die 't volk vroeger wegens opsfand had verbeurd. Vervolgens zonden de Staten zelven afgezanten tot gemelden franschen koning, om met hem, en wel in name hunner vorstin, over den vrede te handelen.

De vorstin had in 't geheim twee groote heeren, namelyk Hugonet, den cancelier van Burgondië, en Imbercourt, met eenen brief aen Lodewyk gelast, om 't gezegde gezantschap der Staten tegen te werken. Die brief behelsde, dat zy enkel vertrouwen stelde in die twee heeren, alsmede in den heer van Ravenstein, en in hare moeder. De koning overhandigde dit schrift aen de afgevaerdigden der Staten, om hun te bewyzen, dat hy met hun niets kon verrigten, noch afdoen. Vliegends keeren de gezanten naer Gent terug, en roepen den Raed te zamen. Maria bevindt er zich; de ongelukkige brief ligt ter tafel. De onvoorzichtige hertogin kon niet gelooven, dat de koning van Frankryk een verklikker, een verrader was, en ging zoo verre, van het bestaen des briefs te loochenen. Hierop wordt dit schriflelyk bewys haer getoond, .en voorgelezen: men stelt Hugonet en Imbercourt te vonnis. Van verraed beticht, worden zy, door eene uiterste gestrengheid, ter dood veroordeeld.

[p. 81]

Men heeft verteld, dat, wanneer zy ter strafplaets geleid werden, de vorstin te hunner redding eenen laetsten stap zou gedaen hebben. In rouwgewaed, met hangend hair en weenende oogen, op den arm eens gryzen priesters leunend, zoude zy door 't gewoel henen gedrongen zyn. Toen zy Hugonet en Imbercourt, op het schavot gezien had, zoude zy het volk om genade voor de slagtoffers gesmeekt hebben. Doch die knieval zal wel eene bloote verdichting wezen: het volk kon immers het vonnis van 't magistraet niet verbreken.

Maria trouwde naderhand met eenen zoon van keizer Frederik den III.^e, den aertshertog Maximiliaen, eenen dapperen vorst, die zyne jeugdige vrouw uit al zyner magt beschermde; hy sloeg de Franschen in verscheidene gevechten, en dwong hunnen hatelyken koning tot den vrede.

Nauwelyks was de rust hersteld, of een ongeval storlte de onderdanen van Burgondiës hertogin in diepen rouw.

Eens dat zy op de jagt te peerd over eenen omgeworpen boom wilde springen, viel zy, en kwetste zich. Uit schaemte, hield zy hare wonde geheim, en zoo werd eene overdrevene deugd de oorzaek van haren dood in den bloei harer lente. Die omstandigheid, gevoegd by hare vorstelyke hoedanigheden en onderstane wederwaerdigheden, deed nog overvloediger de tranen vloeijen, die 't volk harer nagedachtenis toewydde. Zy had nauwelyks vier en twintig jaer bereikt.

[p. 82]

De O.L.V. kerk van Brugge bevat hare grafstede en die haers vaders; twee heerlyke kunstgewrochten, gelyk men er weinige vindt, en die, op't einde der verledene eeuw, gelukkiglyk den klauw der fransche roofbenden ontsnapt zyn.

Burgondies huis en majesteit
Dooft by Marias deugdzaemheid.