Verhalen uit de geschiedenis van België

[p. 63]

XVI.
Lodewyk van Male te Brugge.
(1382.)

Fortuins ongestadigheid.

De onbestendigheid des geluks op aerde vertoont zich byna nergens treffender, dan in 't volgende verhael.

Philip van Artevelde, aen 't hoofd van vyf duizend Gentenaren, had veertig duizend Bruggelingen, die tegen hem optrokken, in 't veld geslagen, en de stad Brugge ingenomen. Lodewyk van Male, de verfranschte graef van Vlaenderen, in die stad door de opstandelingen vervolgd, vreest in hunne handen te vallen: by den dalenden donkere, bedekt hy zich met het kleed van zynen schildknaep, en vlugt te voet langs de straten weg. Hy sluipt sidderend door de steegjens voort, en weet niet waer verschuilen.

[p. 64]

Tegen middernacht ontdekt hy eene lichtstrael, die uit een arm huizeken schoot. Daer zou hy veilig zyn. Lodewyk treedt binnen, en ziet in een vuil berookt kamerken eene goede vrouw, die haer kind wiegt. Boven dit kamerken was enkel een zolder, waer eene ladder henen leidde.

‘ Vrouw-lief, (zegt de vorst) ik ben dyn Heer en Grave; ik worde van myne vyanden vervolgd; verberg my, en ik zal 't dy wel loonen! ’

De arme vrouw, die vroeger nog wel aelmoezen van hem ontvangen had, sprak: ‘ Klimt, Heere, op den zolder, en verbergt er u onder 't bed, waer myne kinders slapen. ’

Vlaenderens graef sloop in het bed; en tusschen het stroo en de deken, achter de kinderen, daer verborg hy zich. En zie, eenen stond daerna, vlogen de gentsche soldeniers het huizeken binnen: want zy hadden er iemand zien ingaen. De goede vrouw zat nog by den vuerhaerd, en wiegde haer kind op haren schoot voort.

‘ Vrouwken, waer is de man, dien wy hier zagen binnenstappen, en de deur achter zich sluiten? ’ vroegen de krygsliên.

- ‘ Ik alleen, ik zelve ging zoo eyen buiten, om wat water uit te gieten. Hoe zou ik hier iemand kunnen verbergen, gy ziet immers geheel myn arm huizeken, zoo groot als 't is. Hier is myn bed, en daer boven slapen myne kinderkens. ’

Op dit antwoord nam een der soldeniers het licht,

[p. 65]

klom de eerste sporten op, overzag den zolder, en ontdekte er niets, dan het nederige strooijen bed, waerin de kleenen sliepen.

Hierop sprak hy tot zyne medegezellen: ‘ Welaen, laet ons hier niet langer den tyd verkwisten. De arme vrouw spreekt waer; zy is hier alleen met hare kinderen. ’

En zy trokken gezamenlyk verder.

Lodewyk van Male, zoo wel tusschen stroo en deken verscholen, had alles afgehoord, en men kan ligt begrypen, wat er in zyn binnenste omging. Wie kon instaen voor wat er zou gebeurd zyn, indien de ongelukkige graef, te midden van den nacht, in de handen der verbitterde soldaten ware gevallen? Dien zelfden dag had hy des morgens nog kunnen zeggen: ‘ Ik ben de magtigste van Vlaenderen; ’ en in den daerop volgenden nacht mogt hy verzuchten: ‘ Ik ben den minste van Vlaenderen gelyk, ja, nog onder hem neêrgezonken! ’

Eerst 's anderen daegs in den avond gelukte het hem, in visscherskleederen, op een ellendig schuitjen, uit Brugge weg te vlugten. Met vele moeite te Ryssel gekomen, verzamelde hy er eene krygsbende, om weêr tegen Gent op te trekken.

Indien wy met genoegen op de trouw dier arme vrouwe wederzien, bemerken wy nogtans, uit deze en andere verhalen, niet zonder verdriet, de rampzalige verdeeldheid, welke in vroegere tyden tusschen het eene gewest en het andere bestond. Brugge,

[p. 66]

Gent, Antwerpen, Brussel en Luik leefden vroeger op verre na niet altyd zoo eensgezind als tegenwoordig. Plaetselyke jaloersheid bestaet heden nog; zy ploft echter niet meer uit in vuer en vlam, en vermindert dagelyks, of is reeds verdwenen.

In onze dagen is het ook geene zeldzaemheid, dat vorsten hoog verheven worden, om te dieper neder te storten.

Wee hem, die minderen versmaedt!
Soms brengt de kleinste groote baet.