Verhalen uit de geschiedenis van België

[p. 55]

XIV.
De gouden-sporenslag.
(1302.)

Vryheidsliefde.

Men heeft geschreven: ‘De twee roemrykste veldslagen door de Belgen, sedert hunne worsteling tegen de Romeinen geleverd, zyn ongetwyfeld die van 1302 en 1815, die van den Groeningkouter en van Waterloo. In genen hebben zy den goedendag (eene soort van knods), in dezen de bajonnet doen werken; niet om het staetsbelang van eenigen vorst te staven, of zyn grondgebied uit te breiden, maer om hunne vryheid tegen dwang, om hunne haersteden tegen barbaren, om hun volksbestaen tegen onverzoenlyken haet en verdelgingszucht te beschermen.^(a)

(a) (a) Ziet ons bekroond Volksleesboek, by Muquardt te Brussel verschenen in 1854, bl. 203.

[p. 56]

Wy mogen dus een der glorierykste tydstippen voor Vlaenderen niet stilzwygend voorbygaen, al kunnen wy ook maer weinige regels toewyden aen den vermaerden slag, die in 1302 op gemelden Groeningskouter, by Kortryk, plaets greep.

Gy zult in Vlaenderens geschiedenis, die in Belgies historiebladen uitschittert, nauwkeurig kunnen nagaen, hoe de fransche koning Philip-le-Bel met graef Guy van Dampierre verraderlyk handelde; hoe hy diens dochter Philippina, wier peter hy was, met haren gryzen vader naer Parys lokte, om ze daer met hunnen gevolge in de boeijen te zetten; hoe hy vervolgens besloot, Vlaenderen gelyk een overwonnen land te behandelen en er de talryke welvaertsbronnen tot de laetste toe uit te putten.

In de stad Brugge bloeide toen de handel, en bestonden er verscheidene werkzame vereenigingen of genootschappen, die men ambachten of neeringen hiet: Brugge vooral zou allerlei vervolgingen, afpersingen en dwinglandyen onderstaen.

Hier echter stelden zich twee dappere mannen aen 't hoofd der vaderlanders: de eene hiet Breydel, de andere Pieter de Coninck; de eene was deken der voorname weversneering, de andere voerde het moedige ambacht der vleeschhouweren aen. de Connick was de bestuerder des opstands, Breydel was er de uitvoerder van; de Conincx was de ziel der vlaemsche wraekbeweging, Breydel was er de arm van.

[p. 57]

De brugsche burgers versloegen grootendeels de Franschen, die in hunne stad gekomen waren, om ze te vuer en te zwaerd te stellen. De dag, waerop dit gebeurde, wordt in de geschiedenis de Goede vrydag van Brugge genoemd, omdat dit bloedbad op eenen vrydag plaets greep.

De Bruggelingen hadden drie dagen noodig om de gesneuvelde vyanden op wagens naer buiten ter begraefplaets te vervoeren. Het getal der dooden kon op 4500 beloopen.

Philip-le-Bel werd woedend als hy dit vernam, en besloot nu Vlaenderen uit te roeijen. Verschrikkelyk groot was de magt zyns legers, maer de vlaemsche burgers vreesden niet. De Coninck en Breydel hadden ze niet verlaten. Onder Kortryks muren zou een slag geleverd worden, waer het lot onzes vaderlands van afhing.

Eene enkele omstandigheid genoege u hier van dien stryd.

De burgermilitie stroomde van alle kanten wyd en zyd naer den Groeningskouter; de mare daervan was tot in het klooster Ter Does doorgedrongen. Willem van Saeftingen, die er leekebroeder was, voelt hierop zyn hartebloed tegen de vreeindelingen koken, en wil de strydende broeders tot in den dood bystaen. De kloosterheld loopt naer den stal, kiest er twee peerden uit, en daermêe op de been! Onderwege verruilt hy het minste dier peerden tegen eenen goedendag, en rydt in vliegender vlugt naer

[p. 58]

de plaets, waer de wapenbroeders hem 't welkom toejuichen.

De naïeve van Vaernewyck, een gentsche schryver der XVI.^e eeuw, spreekt aldus over den dapperen leekebroeder, die de kloosterkeuken voor 't slagveld had begeven:

Hy kwam er nog in tyds om den stryd te helpen winnen, en hy was daer ook wel van noode: want daer en was niemand bevonden, die den vyanden, den Franschen zoo veel ongeriefs en schade dede als hy: men zegt, dat hy zelf met der hand meer dan 600 edelmannen doodsloeg, die allen van hunne peerden gevallen waren, en dat hy ook meer dan 40 ridderen van den peerde wierp en doodsloeg. En nadat de stryd gedaen was, zoo reed hy met drie schoone peerden wederom naer zyn klooster: hy had immers getoogd, dat er ook wel een vroom ruitersherte onder eene kappe of keuvel mag schuilen.

De vryheidsliefde en heldenkracht
Bezielden 't vlaemsche voorgeslacht.