Verhalen uit de geschiedenis van België

[p. 39]

X.
Godfried de III.^e, Hertog van Braband.
(1142.)

Edelmoedigheid.

Godfried de II^e stierf in 1141, toen hem pas een zoontjen geboren was. Vier voogden werden voor den zuigeling Godfried den III^e gekozen. Alle leenhouders des hertogdoms zouden voor het hertoglyke kind verschynen, om hem den getrouwheidseed af te leggen. Die hulde werd door alle brabandsche heeren bewezen; alleen de Bertholden, heeren van Mechelen, van der voogdyschap uitgesloten, stichteden oproer, en liepen te wapen. Ook werden zy tot staetsvyanden uitgeroepen. Na Vilvoorden overrompeld te hebben, staken zy dat stedeken in vuer en vlam, ja, trokken alverwoestend en alvernielend tot aen Brussels poorten voort.

[p. 40]

De mechelsche heeren hadden een sterk en dapper leger, en verwonnen weldra het heir der getrouwe Brabanders, vruchteloos door vlaemsche hulpbenden ondersteund. Na dezer nederlage, zagen zich de voogden des kleinen hertogs genoopt, hunne toevlugt tot den vlaemschen graef Diederik te nemen. Deze was ten onderstande bereid; maer stelde tot voorwaerde, dat Godfried de III^e, eens meerderjarig geworden, hem als leenheer zou erkennen. De voogden moesten het hoofd daervoor buigen, en onderschreven met tegenzin Diederiks overmatigen eisch. Spoedig rukte een dapper leger uit Vlaenderen ter hulpe van Braband.

Niet verre van Vilvoorden, op het veld te Ransbeke, boven de Drie Fonteinen, staet er een kapelleken: daer zou een bloedige slag geleverd worden. Godfried de III^e, dat teedere kind, werd uit Brussel daer henen gebragt; maer hoe zou men een zoo arm schepselken voor gansch een leger aenschouwbaer stellen, ten einde den moed der stryderen aen te vuren? Men hing hem, in zyner wiege liggend, aen eenen boom omhoog. Het aenschouwen van dit zoo kleine en reeds belaegde kind, dat, nog allen twiste der wereld vreemd, reeds aen verdrukking was blootgesteld - dit treffende schouwspel gold zynen beschermeren tot hevigen spoorslag. Drie dagen lang vocht men met yselyke woede; maer eindelyk sprak het goede regt; het leger der mechelsche opstandelingen moest bezwyken, en de

[p. 41]

bystanders der Bertholden waren gedwongen zich te onderwerpen.

Die heeren van Mechelen bezaten op een half uer afstands van dien slagvelde, te Grimbergen, eene vesting of kasteel, dat, zoo men zeide, onverwinbaer was; derhalve hielden zy by voortduer zich trotsch en weèrspannig.

Toen onzen Godfriede de knevels begonnen te schieten, wilde hy den overmoed der Mechelaren niet langer dulden. De achttienjarige jongeling belegerde het slot van Grimbergen, nam het in, en verwoestede 't; en eerst dan zagen zich de beeren van Mechelen ter onderwerping verpligt.

Nu kwarn, opzyne beurt, graef Diederik, en eischte van den hertog van Brabant de hulde, die hy vroeger van diens voogden geëischt had. Godfried deed zyn uiterste best, om den graef van Vlaenderen van eene belofte te doen afzien, hun door den nood alleen afgeperst; maer Diederik was onmogelyk tot betere gevoelens over te halen. Hierop toog de jonge held zynen degen uit der scheede, en gaf dien aen Diederik over met de woorden: ‘Hier sta ik bereid; welaen, doorboor my met dezen degen het harte, maer denk niet, dat ik eenen grave ooit of immer hulde bewyze over een glorieryk hertogdom, dat ik van myne voorouderen geërfd hebbe.’

De graef van Vlaenderen stond zoo verbaesd over die jeugdige kloekmoedigheid, dat hy den hertog in zyne armen sloot, en zich vergenoegde met de hulde,

[p. 42]

die deze hem over het grondgebied van Dendermonde alleen bewees.

Telkens als ik van Brussel te voet naer Vilvoorden ga, schiet my, zoodra ik het Ransbeker-kapelleken zie, de bovenstaende historie te binnen, en ik zeg by my zelven:

Gevoel uw regt, paer trouw met moed,
En heillicht daegt na tegenspoed.