Verhalen uit de geschiedenis van België

[p. 31]

VIII.
Hongersnood in België.
(1044.)

Weldadigheid.

Er zyn drie onheilen, die het menschdom t'aller tyde als zyne grootste plagen beschouwd heeft, namelyk: oorlog, pest en hongersnood.

De pest (Gode zy dank!) verschoont sints lange jaren ons vaderoord, en woedt by voorkeur in warmer gewesten. Wy kennen slechts de choléraziekte, die er schrikkelyk genoeg uitziet: ook voor deze beware ons de Hemel!

Wat den oorlog betreft, de menschelyke driften zyn er de oorzaken van; bidden wy den Schepper en Schenker alles goeds, dat hy wysheid, licht en liefde over zyne kinderen verspreide; en ook die plaeg zal

[p. 32]

op onzen aerdbol verminderen, zoo niet er van verdwynen.

In vroegere dagen zwaeide de hongersnood feller dan nu zynen geesel om en rond tegen de menschheid; wy begrypen gemakkelyk, waerom de hongersnood thans zeldzamer dan oudtyds verschynt. Het misgewas is nooit algemeen op aerde, en, laet de oogst in 't eene land veel te wenschen over, hy is daerentegen dikwyls overvloedig in een naby of ver liggend gewest. Zoo ook, woedt hier eene ziekte onder 't vee, elders is 't zoo niet. Dacrenboven liggen thans in allerlei rigtingen welgebaende wegen, gemakkelyke yzersporen en vaerten, en pylsnel vervoert de stoom menschen en waren land en zee over. Wat hier overvloedig groeit, dat vertrekt naer slechter bedeelde streken.

Kunstwonderlyk tydstip, dat wy beleven! Wy weten byna oogenblikkelyk, wat er op alle punten des aerdbols omgaet. De electrische telegraef (of verre-schryver) brieft tydingen vlugger meê dan duiven, wind, vuer en pylen. Voorwaer, het is geen droom eener ydele hoop, wanneer wy den zaligen tyd te gemoet zien, waerop ook de plaeg des hongernoods onder ons onbekend zal geraken: in der daed een nieuwe zegen, dien de goddelyke Voorzienigheid door't menschelyke vernuft voorbereidt!

De schrikkelykste onder alle menschelyke geesels, zal altyd de oorlog zyn; want men mag wel op eene, over 't algemeen veldwinnende, volksbescha-

[p. 33]

ving rekenen, maer men zal nooit der menschen hoogmoed en hebzucht kunnen uitroeijen. Het hardnekkigste kwaed zal altyd den mensch van menschenwege zelf overkomen.

Wy hebben gedurende 1846 een ongelukkig jaer beleefd. In Vlaenderen gelyk in Silezië (twee gewesten, waer de linnennyverheid eertyds zoo bloeijend was) zyn destyds vele menschen van honger en ellende omgekomen. De handel stond stil, graenen aerdappeloogst waren mislukt. Hoe schrikkelyk de nood zich toen ook vertoonde, bereikte hy toch niet de hoogte des noods, die in 1044 ons land zóó wreed teisterde, dat men 't verhael daervan by de gelyktydige geschiedschryvers niet zonder huiveren kan lezen.

De honger greep de inwooners van België, Lorreinen en Frankryk zoo onverbiddelyk aen, dat zy tot ongehoorde gruwelen verwilderden. Reizigers werden aengehouden, verworgd, en (verschrikkelyk!) gebraden, en als spyze verslonden. Eene menigte ongelukkigen vlugteden uit de eene schuilplaets in de andere, en werden 's nachts in 't verblyf, waer zy de gastvryheid meenden te genieten, door hunnen waerd vermoord om zynen kannibalenhonger te stillen. De eenen lokten kleine kinderen in afgelegene plaetsen, met hun eenen appel of een ei voor te houden, en de arme bloedjens bekochten 't met hun leven. Anderen groeven, als hyënen, de dooden uit der aerde op, om.... maer de pen weigert die mensch-onteerende tafereelen weêr te geven.

[p. 34]

Wat ons harteleed by zulken verhale eenigszins verzacht, is het denkbeeld, dat, waer afschuwelykheden ons 't harte vernypen, de liefde wonderen weet te verrigten. Wason, bisschop van Luik, en d'Albert, abt te Gembloux, deelden onder 't volk eenen onmeetlyken graenvoorraed uit, dien zy van verre landen deden komen of uit betere jaren gespaerd hadden. De vrome Geeraert, bisschop van Kameryk, met andere geestelyke en wereldlyke heeren, volgden die hemelsche voorbeelden; en door zulke handen gespysd, leed België minder dan Frankryk en Lorreinen.

Dat volgt u slechts in 't eeuwig leven,
Wat gy milddadig hebt gegeven.