Taalkundig handboekje

[p. III]

[Taalkundig handboekje]

[Woord vooraf]

Toen vóór eenige jaren de lust ter beoefening onzer moedertaal meer en meer toenam en men ook meer prijs begon te stellen om onze taal zuiver te schrijven, besloot Dr. A. de Jager, na daartoe van verschillende zijden te zijn aangezocht, tot de uitgave van een Taalkundig Handboekje, dat het volgende bevatte:

1o.	Al de zelfstandige naamwoorden, met aanwijzing van het geslacht, en, waar hieromtrent twijfel konde zijn, vorming van het meervoud.
2o.	De bijvoeglijke naamwoorden met hunne trappen van vergelijking, mede voor zoover omtrent een of ander eenige onzekerheid kon bestaan.
3o.	De aan bedenking onderhevige werkwoorden, met aanwijzing van den eersten persoon van den tegenwoordigen, onvolmaakt en volmaakt verleden tijd der aantoonende wijs, waaruit de geheele vervoeging gemakkelijk kan afgeleid worden.
4o.	Alle woorden, welke met e en ee, of o en oo (òf een zacht-, òf een scherplang geluid hebbende), alsmede die met ei of ij moeten geschreven worden;

terwijl voorts alle woorden werden opgenomen, welke ten opzichte van spelling, gebruik, beteekenis, enz. eenige onzekerheid opleverden.

Die arbeid van dezen kundigen taalgeleerde werd met blijdschap ontvangen en in betrekkelijk korten tijd waren de twee eerste oplagen uitverkocht. Dr. de Jager, door den heer Ter Gunne, den uitgever van genoemd boekje, nu aangezocht om een derden druk van zijn boekske te bewerken, gewijzigd naar de spelling van het Woordenboek der Nederlandsche taal, verklaarde daartoe niet te kunnen besluiten, daar hij tegen de spelling van genoemd Woordenboek eene menigte bezwaren had.

Hij raadde evenwel den heer Ter Gunne aan zich met zijn verzoek tot mijn ontslapen leermeester en vriend, den heer J.H. van Dale, te wenden. En hier vond de heer Ter Gunne gehoor. Nadat de bekende Woordenlijst voor de spelling der Nederlandsche taal verschenen was, nam de heer Van Dale

[p. IV.]

volgaarne de taak op zich het boekje te herzien en de spelling te wijzigen naar die van het Woordenboek der Nederlandsche taal. In Maart '67 zag die druk het licht. Jaren zijn nu sinds dien tijd verloopen en thans is een vierde druk noodzakelijk geworden.

Op vereerend verzoek van den heer S.E. van Nooten, in wiens handen nu het kopijrecht van dit boekje is overgegaan, heb ik mij met de nieuwe uitgave belast. Zooals de gebruiker merken zal, heb ik het boekje met zorg en nauwkeurigheid herzien. De 2e druk der Woordenlijst voor de spelling der Nederlandsche taal en Van Dale's Nieuw Woordenboek der Nederlandsche taal hebben mij daarbij tot vraagbaak gediend. Ik heb nu ook hierin zooveel mogelijk de woorden opgenomen, wier spelling of geslacht na de verschijning van den eersten druk der Woordenlijst veranderd is. Heeft de heer Van Dale bij de bewerking van den derden druk bij menig woord een aanteekening, verklaring of afleiding gevoegd, om de dorheid der lijst zooveel mogelijk weg te nemen, ik heb daarin zijn voorbeeld gevolgd en die aanteekeningen en verklaringen met verscheidene vermeerderd. Kortom, ik heb moeite noch tijd ontzien om het boekske zooveel mogelijk in volledigheid en degelijkheid te doen winnen. Ik vlei mij dan ook, dat deze druk met evenveel belangstelling zal ontvangen worden als de vorige.

Ten slotte nog mijn dank aan den Hooggeleerden Heer Dr. M. de Vries voor zijne welwillende hulp, die hij mij hier bij een paar moeilijkheden heeft betoond.

Tot zoover het bericht voor den vierden druk, die in 1874 verscheen.

Aan dezen vijfden druk, waarbij ik nu de 3e uitgave van de Woordenlijst voor de spelling der Ned. taal kon raadplegen, heb ik dezelfde zorgen besteed als aan den vorigen en dien met verscheidene woorden vermeerderd, waardoor ongetwijfeld dit Handwoordenboekje in waarde zal gewonnen hebben. Dat nu ook deze uitgave bijdrage om onze moedertaal zuiver en regelmatig te schrijven, is de wensch van

J. MANHAVE.

Haag, Maart '81.