Het land van Reynaert

De woelige rivier

Aan de overzijde van dit ooit zo lieflijke water ben je op Sinaaise bodem. Links en rechts laagliggend meersland. De linkerzijde, die men wandelend en rijdend kan bezoeken langs de Cadzandstraat, draagt de zeer oude naam ‘Heirnisse’, van ‘herdinassu’, het land van de kudde, het schapenland. De Stekense zijde van de vaart heet de Belram. Verder naar Sinaai. Waar nu een brede betonweg ons verder voert, lag vroeger een kronkelende, smalle kasseiweg. In een van de rechtgetrokken bochten aan de rechterkant staat nog een oude merkwaardige hoeve zachtjes te verkommeren. Zo bereikt men de wijk Zwaanaarde, waar de Reynaertjager wordt opgewacht door het bronzen evenbeeld van schaapherder Jozef Smekens, die hier tientallen jaren met zijn kudde het straatbeeld bepaalde. Het zeer mooie beeld van Frans Heirbaut lokt je de Zwaanaardehoek over. Zwaanaarde, het oude Zwavenarde of Suavenard (1218), de aangename aard (gemeenschappelijk land) aan de Durme, heeft zijn naam niet gestolen. Het is en blijft een aangename hoek.

Achter de rug van de herder loopt de Lee. De Leebrug brengt je aan de overzijde. Vandaar de naam van de straat. Deze Lee of Vaart vertrekt uit de Durme (hier ook Moervaart, of Noordlede of Moere genoemd) bezuiden 't Keysershof, waar het heerlijk toeven is bij een Vlaams bier. De Lee, voluit Lijsdonklede, was oorspronkelijk bedoeld om een grote bocht van de Durme af te snijden en om in Waasmunster terug in de Durme te komen, zodat Lokeren vermeden werd. Ze had een dubbel doel. De vaarweg verkorten en een betere afwatering verzekeren. Ze werd gegraven in 1482 maar geraakte slechts tot aan de grens met Waasmunster. Daar ze echter rakelings langs Lijsdonk liep en

[p. 89]

Boudelo de vaart werkelijk gebruikte werd ze snel de Boudelolee of Lijsdonklee genoemd. Eens over de Lee kan men linea recta langs de Heirstraat naar Daknam bollen.

Interessant is echter een ommetje. De eerste straat rechts, het Wapenaarteinde, laat je een oude hoeve zien met een typische euzie. Wie nog een romantisch plekje wil meenemen, slaat aan het einde van deze straat het verharde straatje rechts in en waagt zich tot aan het veer, het Pierafeir, wat een verbastering is van Pier Heydens' veer (16de eeuw). Aan de overzijde van de Moervaart woonde Marie van 't veer die tot in 1983 de passanten naar de overkant haalde voor de symbolische appel en een ei. Marie heeft de overtocht gemaakt naar het eeuwig leven. Wie nu aan de overkant wil geraken, moet zelf de hand aan de riemen slaan ... als de boot aan de goede zijde ligt. Wie van wandelwerk houdt, kan de overoever afwandelen van Daknam tot aan 't Keysershof te Sinaai of zelfs tot in Moerbeke waar hij dan uitkomt bij de ruïnes van het oude spijker van Boudelo, wellicht de oorspronkelijke vestigingsplaats van Boudewijn van Boekel (zie langeafstandspad p. 174).

Wanneer je terug aanzet, neem dan de juiste weg: rechts de Eikelstraat. Voorbij een majestueuze hoevepoort (nr. 7) brengt de straat je rechts op de Pontweg, de weg naar de vroegere pont. Nu ligt er een draaibrug die tot de jaren vijftig nog vrachtvervoer toeliet op de Durme. Zo ver ga je echter niet. Wanneer de Pontweg even opwipt, dan is dat om de spoorwegzate Lokeren-Eksaarde-Moerbeke over te rijden. Al fietsend doe je dan de groeten in Eksaarde aan Raas van Gavere, die door Maurits Gysseling naar voren wordt geschoven als een mogelijke vermomde Reynaert. Treinen komen er niet meer langs; maar wat een schitterend fietspad door welk lieflijk landschap!

Zet de auto aan kant en loop even naar rechts een paar honderd meter het fietspad op. Je ziet hoe de waterloop een vork vormt. Rechts de Moervaart, links de Zuidlede, de echte Durme. Die echte Durme liep tot in de buurt van Tielt! ... en bracht al het oppervlaktewater hierheen tot het stroomgebied werd afgesneden, eerst door de Lieve, daarna door de Sassevaart en nog later door het kanaal Gent-Terneuzen. De Moervaart bracht al het oppervlaktewater hierheen van het gebied bewesten Sint-Niklaas. Een regenbui deed de rivier aanzwellen tot een machtige stroom. Vandaar de naam Durme, Dormia: woelige rivier. Laat je op de golven van de verbeelding terug naar de Pontweg drijven en rij het vossehol binnen dat ook Daknam wordt genoemd. Sla voor het Palinghuis linksaf - tenzij je nu reeds, zoals Reynaert, trek hebt in dit verrukkelijk gerecht.