Romantische werken. Deel 11: Tooneelspelers

Achttiende hoofdstuk.
Twee diplomaten.

Een paar dagen later zat mijnheer Van Rave voor zijn tamelijk povere schrijftafel. Dezen morgen heeft hij het bijzonder druk, want, er moet een brief beantwoord worden. 't Is een werk dat al zijn geest en inspanning vordert, en waarmee hij - ofschoon zonder er zelf aan te denken - 't voldingend bewijs zal leveren met hoeveel recht hij uit de hoogte neerziet op den komediant, die: ‘nog niet instaat is om een fatsoenlijken brief te schrijven’.

Voor de derde maal leest hij den straks ontvangen brief, die daarna met langzaam hoofdknikken wordt terzij gelegd.

Eerst zal hij nu een klad maken.

‘WelEdelgeboren Heer.’

Neen, datzelfde staat ook boven den epistel aan hém gericht. Men moet die geld-aristocraten niet stijven in hun dwazen trots.

‘WelEdele Heer!

In antwoord op U.E. geëerde van 20 dezer, meld ik u, dat ik, ofschoon het aanzoek van U.E. om de hand mijner dochter voor U zoon Archibald, ten hoogste waardeerende, U.E. echter vooral op grond beider jeugdige leeftijd, moet voorstellen vooralsnog mijn ernstige bedenking daartegen te willen accepteeren. Onder het zegel eener diepe geheimhouding, moet ik U meedeelen, ik tot mijn leedwezen niet geheel U.E. overtuiging deel, de liefde - welke U zoon Archibald mijne dochter toedraagt door haar ten volle wordt beantwoordt. Aangezien het natuurlijk ten zeerste met mijn vaderlijk gevoel in strijd is, zelfs de geringste pressie over het hart van mijn kind uit te oefenen, zoo ben ik ondanks mij zelve, wel verplicht mij in deze de noodige restricsie te veroorlooven, overtuigd mijne dochter, wetende hoezeer een verbintenis met U in alle opzichten achtenswaardige zoon, haar ouders wensch zoude zijn, haar kinderlijke liefde misschien zou stellen boven een liefde die nochtans een liefde van het geheele hart behoort te wezen. WelEdele Heer! indien het mocht blijken, mijn vermoeden onge-

[p. 128]

grond is geweest, dan voorzeker zal mijne dochter voor U waardige zoon ook geheel dezelfde blijven, en zal hare genegenheid voor hem zelfs nog luider spreken wanneer hij, 'tzij meerderjarig geworden, 'tzij als maatschappelijk persoon opgetreden, ook nóg meer dan thansch - U. Edl. zal dit zelfs geheel moeten toestemmen - het recht heeft om een kleindochter van den Luitenant-Generaal Van Rave zijn hart en hand aan te bieden.

Met de meeste achting en na beleefde groete ook aan Mevrouw U.E. Moeder noem ik mij WelEdele Heer!

UW E. Dw. Dienaar.

W. Van Rave van Harzathe en Kortenhoef.’

't Was met dien brief niet vlot gegaan, maar nu hij eindelijk gereed is, wrijft Van Rave zich met een vergenoegden glimlach de handen.

- Als men slechts weinig de pen voert, zou men het kunnen verleeren, maar hier, deze brief kan bewijzen dat hij, ja ja, waarachtig de zoon van den eminenten Generaal is. In dat kleine stuk steekt een staatsman. 't Is een model van diplomatie; een passepartout! Ja juist, een passe-partout! Allereerst, men moet het die jonge knaapjes niet zoo gemakkelijk maken. Archibald is een goede partij, welzeker; maar, Louise kan in de eerste jaren nog onmogelijk gemist worden, tenzij een schoonzoon aanstonds toonen wilde dat hij den verworven schat te waardeeren weet. Van dien kant echter behoeft men op de Van Oudenolm's maar weinig te rekenen. Dat slag van menschen voelt niets voor 'tgeen men aan den nazaat van zijn doorluchtigste mannen verschuldigd is; het leeft en werkt slechts voor zich zelven, gelijk het dier dat zijn voedsel zoekt en sterft. Die zekere minachting waarmee Archibald de doodverven heeft beschouwd, kan er weer van getuigen hoe weinig men instaat is om een eminentie te waardeeren indien men zelf geen voorvaders heeft. De kolonelszoon? Ha, welk een contrast! - Als mijnheer Van Rave soms éen zijner kopieën missen mocht, dan behoefde men het stuk niet verder dan bij hém te zoeken! Dat waren zijn woorden. En welk een enthousiasme! Welk een devotie! - Bovendien, hij zou kalkoenen zenden. - Mijnheer More moet zeer gefortuneerd zijn. - Als het werkelijk eens zijn doel was om Louise ten huwelijk te vragen, wie weet of hij niet de achterplaats en het hoekje bouwland De Kortenhoef ernaast, flinkweg, misschien wel tegen twee driemaal de waarde zou nemen. Wie weet!

‘Uitmuntend, uitmuntend!’ herhaalt Van Rave bijna overluid, terwijl hij nog steeds de handen wrijvend, zijn brief herleest. 't Geluk van mijne dochter verlies ik zoomin uit het oog als het belang

[p. 129]

mijner andere kinderen. Aan den wakkeren kolonelszoon, een man van geboorte, die standen en personen weet te onderscheiden, die zeer gefortuneerd en reeds lang onafhankelijk is, aan hem zij het terrein niet versperd, terwijl de rijke bankierszoon, niet verdreven maar voorzichtig op den achtergrond gehouden, zoo 't noodig mocht zijn, later weer voorwaarts kan treden.

De brief met het cachet der Van Rave's voorzien, werd nog denzelfden middag per extra estafette naar Den Driellaert verzonden.

Toen mijnheer Van Oudenolm, met gefronste wenkbrauwen, den brief heeft gelezen, toen speelde er toch al spoedig een glimlach om zijne lippen.

't Was nog geen jaar geleden dat de heer van Harzathe hem een ‘prachtige financiëele speculatie’ had aan de hand gedaan, namelijk: het exploiteeren van woeste gronden in Peru. Volgaarne had mijnheer Van Rave zich bereid verklaard, om tegen remuneratie van tien mille - zegge tien duizend gulden Ned.Ct. - zijn naam aan die op te richten Maatschappij te schenken, overtuigd dat van de reputatie eener zaak doorgaans haar welslagen afhankelijk is. Indien de Maatschappij mocht tot stand komen en goede resultaten afwierp, dan zouden hem, als ontwerper, jaarlijks een nader te bepalen aantal percenten van het dividend worden uitgekeerd, terwijl hij van zijne zijde gaarne bereid was, om de zilveren bokaal die de Luitenant-Generaal Van Rave - zijn vader - bij zekere roemvolle gelegenheid van een aantal krijgskameraden ten geschenke ontving, aan de Vereeniging af te staan - voor bestuursvergaderingen of feestelijke bijeenkomsten, - onder dit verband evenwel, dat de gezegde beker ten eeuwigen dage het eigendom zou blijven van den oudsten stamhouder der Van Rave's, en bij eventueele liquidatie der Maatschappij, ook als zoodanig aan den genoemden stamhouder zou terugkeeren.

Het kort maar beleefd antwoord van de firma Van Oudenolm & C^o. heeft den heer van Harzathe destijds niet extra bevallen; doch ofschoon hij met het oog op een vrij wat zekerder speculatie, volstrekt geen rancune heeft getoond, nú - dewijl het gewenschte aanzoek werkelijk was gekomen, nu kon deze brief meteen voor een kleine revanche gelden, terwijl de zaak zelve er nooit door lijden zou. Van Rave weet het, welzeker hij weet het: zoo'n tegenstand is de beste prikkel, en zal Archibald's vader ook zeker aanvuren om het knaapje wat spoedig in den zadel te helpen, 'tgeen een vereischte was, voor 't geval dat men de partij noodig had, natuurlijk, natuurlijk!

Ongeveer terzelfdertijd dat Archibald van zijn vader, mijnheer Van Rave's antwoord verneemt, - met verzwijging evenwel van het zoo prachtig uitgedacht vermoeden omtrent Louise's liefde voor

[p. 130]

een ander, 'twelk Van Rave immers onder 't zegel der diepste geheimhouding heeft meegedeeld - en Archibald eerst doodelijk bleek geworden, toch aanstonds besluit om elke moeielijkheid te overwinnen, zoowel waar het zijn zaak en zijn kunst als zijn liefde geldt, op datzelfde oogenblik treedt, ongezien van een zijweg, de heer More op het tuinmanshuis van Den Driellaert toe.

- Bij den zeer geroemden tuinman van den heer Van Oudenolm - zoo heeft hij er straks gezegd, had men hem geraden eens een kijkje te gaan nemen, want algemeen is men van gevoelen dat de kastplanten nergens zoo uitmuntend staan als bij baas Burkes. - En, wanneer de heer More dan na die bezichtiging, en na tevens een tastbaar blijk van dankbare waardeering te hebben geschonken, later eens gemeenzaam bij de vuurplaat zal mogen opsteken, dan, zie, dan kan hij zoo terloops eens vernemen, wát er toch waar is van de praatjes in 't dorp. Immers hij mag en kan niet gelooven dat de jonge bankierszoon zich zóo zal hebben vergeten. 't Zou ongelukkig, ja, voor zijn braven vader en de waardige grootmoeder al heel ongelukkig zijn!