Romantische werken. Deel 6: Anna Rooze

Vierde hoofdstuk.

Anna's kleine horloge wijst ternauwernood negen uren, nu zij zich reeds in het vertrek bevindt 'twelk haar door tante als voor haar bestemd is aangewezen.

Het olieblakertje bij welks schijnsel zij haar intrede in deze woning heeft gedaan, staat op de tafel, en werpt een dommelig licht

[p. 41]

door het niet te groote vertrek, dat aan de zijde der drie diepliggende vensters, rond is, en door tante de torenkamer genoemd werd. Inweerwil van den ongewonen vorm der kamer en de groezelig gele verf die den muur bedekt, maakt dit vertrek een geheel anderen indruk dan dat waarin Anna ontvangen werd. De groene ofschoon eenigszins verschoten serge gordijnen die voor de diepe vensternissen hangen; het ouderwetsche vierkante ledikant met zijn behangsel van dezelfde stoffage; de groote en kleinere kast, de snuisterijen op een latafel; de drie stoelen en fauteuil met paardenharen zittingen, maar vooral ook een menigte kleine en grootere prenten in smalle zeer bedaagde lijsten - zwart met ex-vergulde biesjes - 't een en ander geeft toch iets gezelligs aan de torenkamer, die voortaan - wie weet voor hoe lang - Anna's heiligdom zal uitmaken.

‘Och, als u de kamer nu maar een klein beetje bevallen mocht!’ heeft tante nog bij het heengaan gezegd, en Anna's antwoord is geweest:

‘Welzeker tante, ze bevalt mij bijzonder; slaap wel tante, slaap wel!’

Hoe! sluit de avond van dezen dag zich dan zóo aan den morgen ervan? Is Anna's bewogen gemoed, dat hart zoo luide kloppend voor haar dierbaren op De Riethof, nu reeds rustig geworden; heeft zij nú al behagen in haar torenkamer, terwijl zij straks met zooveel smaak de spijzen heeft genuttigd die men haar heeft opgedischt?

Stil, terwijl Anna na tante's vertrek, nog gekleed in den armstoel is neergevallen, en met de saamgedrukte handen in den schoot, strak in het roode lichtje tuurt, is het wel aanstonds te zien dat de avond van dezen dag zich voor haar wel degelijk hecht aan den droeven morgen. Nietwaar, zij heeft zich kloek gehouden! De woorden van haar dierbare pleegmoeder: ‘Wees flink mijn lieve, dikwijls wil God dat menschen die elkander liefhebben, verschillende wegen gaan;’ maar ook Adam's woord aan den bijbel ontleend, en dan de slotwoorden van het ‘Salut au Seigneur’ met zooveel innigheid door haar meegezongen, dat alles heeft haar immers, toen ze haar lange reis alleen vervolgde, het besluit doen hernieuwen, om moedig de onbekende toekomst in te gaan, met de dierbaarste en dankbaarste herinneringen, maar ook met een blijmoedig en onbezorgd vertrouwen. En, Anna was sterk; zij heeft zich goed gehouden, uitstekend goed; zelfs inweerwil van indrukken die hun aanvang met een stooterige koetskar hadden genomen.

En nu, nu zit ze daar en peinst; de eene gedachte verdringt de andere. 't Is kinderachtig misschien, maar het hindert haar schier dat ze straks met zulk een graagte heeft gegeten.

- 't Moet een soort van geeuwhonger zijn geweest; ja, want vooraf heeft zij gedurig gegeeuwd. Maar, had ze haar vrienden dan dáardoor verloochend? Had ze moeten veinzen geen eetlust te hebben? Nee 't was kinderachtig!

[p. 42]

- Doch, peinst Anna voort, en zij tuurt nog strakker in de kleine vlam - zal ik niet moeten veinzen indien ik mij hier ongelukkig gevoel? Zou mijn tevredenheid dán geen huichelen zijn! Zij moet den weg gaan dien God haar wijst.... Goed. - Maar is die magere oom met zijn blauwen bril dan God? Die oom heeft gezegd: Den laatsten October wachten we Anna in onze woning. Als papa nog leefde zou God gezegd hebben: Blijf bij de lieve Marnix! Maar - Gods wil was het toch ook geweest dat die beste vader sterven zou....

- Die arme goede papa! voor twee jaren was hij nog zoo vroolijk en opgeruimd. Hij was toen met verlof. Anna heeft toen een uitstapje met hem naar den Haag en Rotterdam gemaakt. Ze hebben samen in de laatste plaats nog het graf der lieve vroeg gestorven moeder bezocht - die was óok blond, evenals tante. Anna herinnert zich dat zeer goed; en in haar werkdoos was een rolletje waar ze kleine Anna nog mee gemeten heeft. - Toen papa met haar bij die zerk heeft gestaan, sprak hij zonderling bewogen:

‘Best lief wijfje! al veertien jaren lig je daar onder dat kouwe harde ding. Kon je nóu ons krullig bruintje eens zien hê! - Kom Anna, kom!’

Anna was heelemaal koud en vreemd geworden, want papa had haar zoo raar, zoo hard met den arm om haar hals naar zich toegetrokken, en - terwijl hij naar de zerk wees - op zoo'n wonderlijken, ze zou haast zeggen zoo'n schrei-achtigen toon erbijgevoegd: ‘Dat mensch kon geen onrecht zien. Slaap zacht, best wijfje! Als de steken gelijk hebben dat er van een menschenkind nog wat overblijft, dan ben jij een engel geworden, een engel van waarheid! Ja, als het waar is!’

‘Maar dat is waar, dat is zeker waar lieve papa;’ heeft Anna gezegd.

‘Zooveel te beter best bruintje;’ heeft hij toen geantwoord: ‘Als er dan ook van den raren zeerob wat overblijft, dan komt hij je nog eens opzoeken hoor, zoodra de golven bij hém doen wat die zerk doet - dáar!’

Schielijk had hij het hoofd terzij gewend en waren ze heengegaan.

Maar 's-middags aan tafel bij de Van Wals in De Boompjes, was papa weer zoo vroolijk geweest alsof er niets gebeurd was, en had zee-anekdotes verteld, en lachend van broer Lijning gesproken, dien hij nu eens de Nederlandsche Bank, dan weder een gepolitoerde ouwe Rus, maar 't meest nog zijn ijzeren spaarpot noemde: een juweel van een zwager, voor iemand die, zooals hij - papa - niet veel meer van geldzaken wist, dan dat men van honderd gulden er slechts viermaal vijf en twintig kan uitgeven. Zóo, vroolijk en opgeruimd, had hij ook dien laatsten morgen bij 't afscheid op De Riethof, de Suissess' en Emma, en zelfs de altijd ernstige juffrouw

[p. 43]

Marnix - ofschoon de laatste met eenige terughouding - nog aan 't lachen gemaakt, door de komische wijze waarop hij, wat de materieele zaken betrof, als vanouds een adreskaartje op zijn ijzeren spaarpot had afgegeven. Papa had er echter bijgevoegd, dat het ijzer harder dan ooit was, omdat, zooals hij van zwager vernam, de Oostenrijkers tegenwoordig zeer laag stonden; terwijl hij ten slotte verzocht van rouwbeklag verschoond te blijven, wanneer de dames soms mochten vernemen, dat Jan Rooze een heeten bol geslikt of een al te graveelig zeebad genomen had.

Maar neen dat was toch niet aardig geweest; de tranen waren Anna in de oogen gesprongen, en schreiend was ze haar lieven vader om den hals gevallen. En hij.... toen had hij bleek gezien, erg bleek, en had haar teederlijk gezoend, verscheidene malen, alsof hij een voorgevoel had dat hij het voor 't laatst deed, voor 't allerlaatst. Maar - eer hij uit haar oogen verdween, heeft hij nog gezegd: ‘In alle' geval, ik kom je opzoeken innig hartelijk bruintje; kom, schrei niet, zout water genoeg in de wereld. Dag lieve! vaarwel!’

Zoo is hij heengegaan, en hem weerzien zal ze nimmer want.... Maar ja, jawel, nu heeft ze hem gezien; zóo, aan hem peinzend, heeft ze hem duidelijk, heel duidelijk weergezien, met een gloeienden traan in het meestal blij lachende oog. Ja hij heeft woord gehouden: hij is er geweest, en nóg eens heeft hij gezegd: ‘Waarheid! waarheid! Als je moeder daarboven leeft, lief bruintje, dan is zij een engel van waarheid.’

Een engel der Waarheid!

Op dit oogenblik tintelen Anna's zielvolle oogen met buitengewonen glans.

Vraag haar niet wat er omgaat in hare ziel, zij kan het niet duidelijk verklaren; maar het is haar alsof ze tot nu toe dwaalde op onbekende wegen, en nu eensklaps een wegwijzer ziet die haar het land der bestemming wijst.

Het is haar - o wonderlijk gevoel - alsof zij, het kind in den morgen, als met een tooverslag is opgewassen en krachtig geworden tot een vrouw. Ja, al starend in het weifelend vlammetje, heeft Anna een zon zien opgaan, een prachtig schitterende zon, en half overluid klinkt het nog eens zacht van hare lippen:

‘Een engel der Waarheid!’

Alsof ze een besluit heeft genomen, een kloek verheven besluit, rijst ze snel van haar zitplaats en uit haar peinzende houding op, en, als ze daar nog staat en het kleine lichtje van haar slanke ja vorstelijk schoone taille met dat rijk gelokte hoofd, een krachtige reuzin op den groezelig gelen muur heeft geteekend, dan slaat ze - doch te laat - naar een verkleumd Novembermugje dat al gonzend in de mooie roode vlam vloog.

Arm schepseltje, het had zich te ver gewaagd; nu ligt het

[p. 44]

zieltogend neer en trekt de haarfijne pootjes krampachtig saam.

Toen Anna's hand een vruchtelooze poging deed om het diertje te behoeden, werd de hand der vlakke schaduwreuzin op den muur wonderlijk groot, en gleed de schaduwvinger over een Jezus met de doornenkroon die ginds, bij wijze van ‘schilderijtje’, in den hoek hing.

En - vóor dat Anna Rooze het moede hoofd in het kussen drukt, en de slaap zachtkens langs haar donkere wimpers glijdt, gaat die gansche wonderlijke dag met al zijn beelden nogmaals haar geest voorbij. Haar lieve trouwe Marnix klemt ze in haar verbeelding vast aan 't hart; al haar lieven kust en groet ze: Slaapt wel! slaapt wel! - Haar dierbare Emma, die lieve blonde onschuld, zoent ze met een innigheid alsof ze 't noodig vond haar te bewijzen dat ze haar toch boven alle anderen liefheeft, en....

Is er iets ziekelijks in dat denkbeeldig omhelzen, is het in strijd....? 't Is al wél dat zij niet losbarst in tranen het kind der kostschool, het kind dat geheel onder vrouwelijke leiding is grootgebracht. 't Is al wél dat ze niet angstig rondziet in dat vertrek.... onder dat ledikant misschien, aleer zij ter ruste ging. Maar, zal er iets meer zijn, en moet het bewijs geleverd dat geen ziekelijk bloed die blanke slapen marmert, noch het jonkvrouwelijk hart doet kloppen? Hoor, na het denkbeeldig omhelzen der geliefden, heeft Anna het beeld van een blonden schoonen jongeling 'twelk zich sinds den laten voormiddag reeds zoo dikwijls opdrong aan haren geest, met kracht van zich afgestooten, en daarna nóg eens haar Emma in de armen gedrukt, zusterlijk teeder! - Zóo moet ze in slaap zijn gevallen.

Toen ze tegen den morgen wakker werd, ofschoon 't nog donker was, wist ze niet waar ze was. O ja, in de citadel van Antwerpen.... Neen, daar had ze van gedroomd; en, zulke donkere gangen waren er, en daar was een leelijke man, en - maar verder wist ze het niet. Toen is ze weer ingedommeld. Nu, nu ze snel het hoofdje oplicht uit het kussen, de ledikantgordijnen terzijde houdt, en de donkergroene venstergordijnen ziet geboord met het licht van een zonnigen herfstdag, nu ze nóg eens een welluidende stem hoort vragen:

‘Nichtje Anna, wilt u opstaan?’ nu weet ze - ja, nú weet ze waar ze is.

‘Ja, ja lieve tante!’

En dan: - Moed gevat Anna. Ha, de zon schijnt helder, en dat landschap daarbuiten - o, 't is heerlijk, prachtig, betooverend schoon!