Romantische werken. Deel 2: Arme Samuel en Een winternacht

III.

Geen tien minuten later ademde ik vrijer. Ik bevond mij weder in den Noordoostenwind. De heeren Van Koorse en Van Babel kon ik eerst later spreken dewijl ze juist in besogne waren. Met bevende hand had ik mij ingeschreven voor de ministerieele audiëntie, die eerst ten twee uren een aanvang nam. Een oud en deftig heer, dien ik toch inderdaad voor een zeer invloedrijk persoon hield, had mij zeer goedig en beschermend aangeraden, om maar een uurtje te gaan wandelen, want weetje, dat de heeren eigenlijk koffie dronken. Die omstandigheid kwam mij zeer alledaags voor, en werkte alzoo bemoedigend. Ja, ofschoon ik nog slechts het voorportaal van 't heiligdom betreden, en met zijn dienaren van den nederigsten rang had kennis gemaakt, zoo gevoelde ik toch dat de eerste schrede gedaan, en mijn gemoed eenigszins verlicht was. 't Werd mij mogelijk een oogenblik aan iets anders dan aan de heeren van 't Ministerie te denken, en - met ontsteltenis dacht ik eensklaps aan de beide brieven die mij bij de afreize ter bezorging waren ter hand gesteld. - En waar waren ze? Ja, in den zak van mijn jas dien ik in 't logement voor den rok had verwisseld. Ik moest ze halen en, zou ze bezorgen.

Mijn natuurlijke vijand, de kellner, trad mij, tot mijn ontsteltenis, alweder in de gang tegemoet, en informeerde belangstellend: of de luitenant iets vergeten had, en of de luitenant ook aan de table d'hôte zou dineeren; half vijf?

Die vent met zijn ge-luitenant maakte mij telkens zoo verlegen als een kind. Neen, ja, - ik had iets vergeten, en terwijl ik haastig de trap beklom, gaf ik, bij het wanhopige denkbeeld om onder het bestier van dien éene, misschien nog een veertigtal andere vijanden te bekomen, de schuldige verklaring: dat ik een invitatie had en niet aan de table d'hôte dineeren zou. Op mijn hokje gekomen, bezag ik voor 't eerst de adressen der beide schier vergeten brieven. Dat van den éen luidde:

Den WelEdelGestrengen Heer Mr. J. Riepoel, Noord-Einde te 's Hage.

[p. 226]

Dat van den tweede:

Aan juffrou Willempie Weekestrooi in het agterom twee deuren bezeije de Spekslaager Zakers op kamers woonagtig tot Schravehaage vranco.

Zonder dralen besloot ik tot de bezorging der epistels. Die aan het eerste adres - als zijnde van den majoor - moest voorgaan, en zonder verder oponthoud geraakte ik weder in den kouden wind, en zocht, en vraagde, en vroeg nog eens, en vond ten laatste de woning van Mr. J. Riepoel, waar ik aanbelde en met een: ‘Compliment van den majoor Hör!’ den brief overhandigde aan een dienstbode die den winter in de wangen had.

Rechts-om-keert! Nu den tweede. - Maar 't Achterom...? Er lag zoo iets raars in dien naam. Wanneer ik het waagde iemand staande te houden teneinde hem naar die buurt te vragen, dan aarzelde ik er den naam van te noemen. Eindelijk bevond ik mij in een krom nauw straatje, doch, wat ik ook zocht, de spekslager Zakers was nergens te vinden. De stads torenklok sloeg éen. 't Was alsof mij met dien slag de gansche toren op de borst viel. Het uur was verstreken. Met het voornemen om mijn onderzoek naar de woning van juffrouw Weekestrooi tot later uit te stellen, begaf ik mij nogmaals - ik geloof langs een grooten omweg - naar het meer genoemde Ministerie, om nu toch zeker bij de hooge heeren te worden toegelaten. Maar, 't hart kroop mij alweer in de keel. Ter afleiding deed ik mijn best om mij een aardigheid te binnen te brengen; 't gelukte niet, en, op mijn weg vond ik er ook geen. Ik poogde bij het naderen van mijn doel - alweder tot afleiding - den vorm van het gebouw in mijn geheugen te prenten, telde de vensters, éen twee drie, doch, achter het eene vermoedde ik al aanstonds den heer Van Babel, ginds Van Koorse en iets verder den minister in eigen persoon. Gelukkig daar hoorde ik duidelijk de stem van mijn vader die mij, even als in den morgen - 't scheen mij toe alsof het al drie dagen geleden was - al geeuwend vermaande om flink te wezen en onbeschroomd te spreken. Flink dan Jonas! en - binnen gestapt, groette ik vluchtig den portier die mij veel minder gewichtig toescheen dan een paar uur geleden; vond de boden nog rooder bij een insgelijks nog gloeiender kachel - de beide personen met gezwollen oogleden van de hitte, terwijl ze achterovergeleund in hun zetels - waarvan de voorpooten opgewipt en de leuningen tegen den wand rustten - zaten te suizen en knikkebollen.

Men herkende mij niet, althans.... O ja, jawel. Ik moest bij de heeren Van Koorse en Van Babel wezen, niewaar? Naam? - Kranse. - Ja juist! Misschien zou 't nu lukken, en, de roode kool die mij weer voorging, vond het vervoerd koud in de gang, en schoof een kamer in, en kwam terug, en zei schouderophalend: ‘Nog niet te spreken.’ Een andere deur binnengegaan, kwam hij

[p. 227]

even spoedig met dezelfde boodschap terug. Ik moest maar wachten, en hij ging.

Daar stond ik, doch, slechts weinige seconden mochten er verloopen zijn, toen uit de eerste kamer een eenvoudig mannetje met veel achterwaartsche strijkages naar buiten trad, en, mij ontwarend, met een pieperig stemmetje vraagde: Hi hi, of ik mijnheer Kranse soms was.... en of ik dan maar naar binnen wou gaan; hi hi. - Ik zei: ‘O!’ en wist niet recht.... en bedankte mijnheer, en greep naar mijn kuif, en wilde mijn overjas uittrekken, en - maar het mannetje had de deur reeds geopend, en, ik trad binnen.

Flink Jonas! ferm! rondeman! geeuwde mijn vader. Ja, ik was dan ook geen kind meer: rondeman!

Aan een breede schrijftafel zat een heer met een inderdaad zeer innemend en welwillend voorkomen. Toen ik met een buiging op hem toetrad, stond hij even op, wees naar een stoel die niet ver van den zijne stond, en zei beleefd: ‘Hoe vaart u menheer Kranse? Neem plaats.’

‘Dank u zijn Ex.... mijnheer! Hoe vaart u?’ bracht ik uit, en ging zitten, nadat Zijn Edele insgelijks had plaats genomen.

‘Uw verlangen was....?’ hernam de heer met de meeste vriendelijkheid.

- Flink Jonas, ferm! fluisterde mijn vader.

‘Zooals mijnheer weten zal, ben ik zeven jaren bij 't vak;’ ving ik aarzelend aan, - een knikken bewees mij dat zulks bekend was - ‘voor eenigen tijd heb ik een request ingediend om als ontvanger te Eldorp benoemd te mogen worden.’ - Dat knikken was aanmoedigend. - ‘Vader is destijds in den Haag geweest, en heeft toen zoo goed als de toezegging gekregen dat ik, weet u, die plaats zou bekomen. Nu is het....’

‘Van wien kreeg menheer uw vader die toezegging, menheer Kranse?’

Door die woorden in de rede gevallen, hield ik even op; aarzelde weder, maar zei ten laatste: ‘Ja mijnheer, om u de waarheid te zeggen: mijnheer Van Babel, weet u.... die....’ Een verbaasde blik trof mij, en de uitroep er bij: ‘Van Babel! wát zeg je?’

‘Om u te dienen, mijnheer!’ - rondeman Jonas! - ‘mijn vader was er recht blij om, en ik niet minder; maar, nu leest mijn vader gisteren avond de courant, en ziet dat die mooie belofte heel slecht is gehouden, en dat - om u de waarheid te zeggen, dat....’

‘Watblief?’ riep de vriendelijke hoofdambtenaar eenigszins onvriendelijk hard.

‘Dat Eldorp, ziet u, aan een ander is gegeven; aan een ander.... die.... e .... e!’

‘Wát die? Ik verzoek je duidelijk te spreken menheer!’ viel de heer Van Koorse mij weder eenigszins schrikverwekkend in de rede.

[p. 228]

Toe dan! ‘Ja mijnheer, iemand die eigenlijk een neefje van den heer Van Babel is, en mijn vader zei dat ik zulks aan U maar eens openhartig moest vertellen, en vragen of U het goedkeurde dat er zóo de neefjes ten koste van anderen werden ingedraaid!’

De heer Van Koorse moest ongetwijfeld door zijn vele bezigheden afgeleid, onbekend met het schandaal zijn gebleven, althans verrassing en verontwaardiging waren op zijn gelaat te lezen. Een: ‘Wat donder!’ trof mijne ooren, en daarop een haastig: ‘Verder verder! - Niets meer?’

‘Om u te dienen, jawel mijnheer Van Koorse;’ hernam ik, en de warmte zijner verontwaardiging schraagde mijn zoo dikwijls wankelende vrijmoedigheid: ‘jawel, nu was het mijn beleefd en dringend verzoek, of U wel de goedheid woudt hebben om mijn sollicitatie naar de vacante ontvangerspost te Kwakkersdam met Uwe....’

‘'t Is wel! 't is goed!’ viel de heer Van Koorse mij met eenigszins bulderende stem in de rede: ‘'t Is wel, u kunt gaan.’

Dat haastig besluit deed mij inderdaad ontstellen. Even haastig stond ik op, en terwijl ik met een: ‘Uw dienaar mijnheer,’ den stoel waarop ik gezeten had, tegen den muur wilde zetten, klonk mij het bevel: ‘Laat dien stoel staan menheer!’ zoo donderend in de ooren, dat ik geheel bedwelmd aan den last gehoorzaamde en, ik weet niet met welke linksche buiging, de kamer verliet.

Phu! dat was benauwend geweest, en den hemel zij dank! ik stond weer in de gang. Doch, terwijl ik mij het klamme zweet van het gloeiende voorhoofd wischte, daar viel mij eensklaps een beklemdheid op de borst zooals ik die vóor noch na dien stond gekend heb. Mijn aangezicht werd als purper; ik beefde letterlijk van het hoofd tot de voeten. De vriendelijkheid van den heer Van Koorse, die zoo bovenmate crescendo in woede verkeerd was.... 't zou... 't kon - 't was alsof de beide muren mij naderden en dreigden plat te drukken - 't kon wel wezen dat hij.... dat ik den verkeerde............ Groote goedheid, welk een oogenblik! Daar klonk het van terzij in mijn ooren: ‘Meneer Van Babel gesproken....? Nú wou je Van Koorse niewaar?’

't Was de damslager die juist met eenige ‘stukken’ voorbij drentelde. Maar ik - ik wou niets! niemendal! Ja toch, voorthollen; hoofdambtenaren, ministers alles in den steek laten. Vernietigd! Ellendig!

‘Was... was dát mijnheer Van Babel?’ stotterde ik, terwijl mijn vinger naar de deur wees waardoor ik zoo even in de gang was gekomen.

‘Wis en zeker; wie anders?’ klonk het bescheid.

Mijn rampzalig vermoeden was zekerheid geworden; ik had een hoofdambtenaar in het aangezicht geslagen; onwetend, onwillens. Alle moed, alle hoop was verdwenen. Voort! voort! - Toen ik

[p. 229]

mij weder in den Noordoostenwind bevond, geloof ik dat mij tranen van spijt en schaamte in de oogen stonden. Gelukkig dat de vijvers bevroren waren, want anders... nochtans 't zou toch wat erg koud zijn geweest!