Wandelingen door Nederland met pen en potlood. Deel 3

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 1108 B 7

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van het derde deel van de reeks Wandelingen door Nederland met pen en potlood van Jacobus Craandijk uit 1878.

 

redactionele ingrepen

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. II en IV) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina I]

WANDELINGEN DOOR NEDERLAND.

 

[pagina III]

WANDELINGEN

DOOR

NEDERLAND

MET PEN EN POTLOOD.

DOOR

J. CRAANDIJK

Pred. bij de Doopsgezinde Gem. te Rotterdam.

EN

P.A. SCHIPPERUS

Kunstschilder aldaar.

HAARLEM, H.D. TJEENK WILLINK.

 

[pagina V]

Inhoud.

Brederode. - Bloemendaal. - Overveen.... .... ........... Blz. 1.

 

Naar Velserend en Brederode. - Eerste gezigt op de ruïne. - De sage van Sivaert. - Onzekere oorsprong. - Licht en duisternis. - De ruïne in vroegeren tijd. - De ruïne tegenwoordig. - Opgegraven voorwerpen. - Een onechte plaat. - Het inwendige der ruïne. - Hoe Brederode vroeger was. - Latere bewoners. - Roemrijke herinneringen. - Over de duinen. - Achter Meerenberg. - Inrigting van Meerenberg. - Op de duinen. - In de dalen. - Zomerzorg. - Herinnering en hoop. - Het Schapenduin. - Het Molenduin. - Bleekerijen. - Nieuw en Oud Aelbrechtsberg. - Bloemeudaal. - Een weemoedige herinnering. - Het ‘Bosch’. - Eben Haëzer. - Prachtige buitens. - Overveen. - Aanteekeningen.

 

Over de bergen. (In het Limburgsche)....................... Blz. 33.

 

Welke togtgenooten wij wenschen. - Welke voorzorgen wij noodig hebben. - De put aan de Grendelpoort. - Het bekende weêr nieuw. - Landbouw en veeteelt. - Sibbe. De Sibbener mengelgroeve. - De hoeve. - Groote en kleine boeren. - Het oogstfeest. - De linde te Sibbe. - Kerk en herberg. - Een oude heerlijkheid. - Een oude heirbaan. - Gasthuis. - Heerenhuis en hofstede. - Herinneringen uit ouden tijd. - Maastricht in de verte. - Rooth. - Bijna verdoold. - Woeste landschappen. - Een verborgen dorp. - Nog niet gevonden. - Keer en Cadier. - Dorp en kerk. - Linde en put. - Oudheden tusschen Keer en Gronsveld. - Heerlijkheid en slot Gronsveld. - Het slot verwoest. - De schutterij. - De kerk te Gronsveld. - Heeren van Gronsveld.

 

Rijckholt. - Meersen..................................... Blz. 65.

 

Onopgeloste vragen. - Ryckholts geschiedenis. - Heeren van Ryckholt. - Een welbe waard kasteel. - Herinneringen. - Ligging van het kasteel. - Het slot van binnen. - Maar half bevredigd. - Oude Sagen. - Heughem. - Rijke landgoederen. - Meersen's oudheid. - Noormannen en Romeinen. - Een limburgsch landschap. - De romeinsche villa. - De villa verwoest. - De proostdij. - De kerk van buiten. - De kerk van binnen. - Een rustig oogenblik. - Terugblik. - Aanteekeningen.

 

De. ruine van het huis ter haer............................. Blz. 89.

 

De verlaten landstreek. - De landstreek voor 200 jaren. - Ridderhofsteden bij Vleuten. - Ridderhofsteden bij Harmelen. - De ruïne van buiten. - De ingang van het slot. - In de ruïne. - Stichting van het kasteel. - Ter Haer verwoest. - Het

 

[pagina VI]

slot herbouwd. - Het huis verlaten. - De kapel. - De grafzerken. - De Haar Zuilens. - Aanteekeningen.

 

De nieuwe spoorwegwerken te Rotterdam................... Blz. 109.

 

Een tijd van overgang. - Uit verwarring orde. - De spoorweg door de stad. - Verlies en aanwinst. - De viaduct in de stad. - Station Mallegat. - Last en lust. - Werken in en onder den grond. - De koningshaven. - De spoorwegbrug. - De caisson gemaakt en vervoerd. - De pneumatische fundering. - De omgevallen pijler geligt. - Wonderen van den nieuwen tijd. - Gezigt van de Maasbrug. - Havensgezigten. - Het beursplein. - Bij de halte. - De Hoogstraat. - De Binnen-Rotte. - Een betwist gebied. - Het station aan de Delftsche poort. - Wat het werk heeft gekost.

 

Een wandeling door Rotterdam............................ Blz. 133.

 

Overeenkomst en verschil van onze steden. - Eigenaardige type van Rotterdam. - De drie hoofddeelen der stad. - De nieuwste uitbreiding. - Een afwisselende bevolking Rotterdam op verschillende dagen en uren. - De Maaskant. - Rotterdam des morgens. - Rotterdam 's middags en 's avonds. - De Oostkant. - Velerlei aanleiding. - Het haringvliet in de 17^de eeuw. - De koningsbrug. - Gelegenheden tot uitspanning. - Archief en bibliotheek. - Rotterdam onder de kleine steden. - Een treurige opruiming. - Een veel omvattende arbeid. - De archiefkamers. - Documenten van besturen. - Stukken betreffende familiën en finantiën. - De bastille. - Merkwaardige schedels. - Raadselachtige schijven. - Onzekere romeinsche oudheden. - Oudheden uit de 15de eeuw. - Zaken van allerlei aard. - Het doorschoten windvaantje. - Roterodamum illustratum. - Belangrijke kaarten. - Posterij-zaken. - Fraaije teekeningen. - Stadsgezigten en portretten. - Historieprenten. - Volkswapening. - Vermakelijkheden. - Reizen en weldoen. - De Rotterdamsche historiebladen. - Rotterdam op het eind der 13^de eeuw. - Bulgerstein en Wena. - Bokelsambacht en Rubroek. - Opkomst der stad. - Vergrootingen. - De oude stadswallen. - Wereldlijke en kerkelijke gebouwen. - Een vrolijke stad. - Groote kampen. - Nieuwe vergrooting. - Laatste uitbreiding. - Gesloopte poorten en torens. - Nieuwe gebouwen. - Het geestesleven te Rotterdam. - De stedelijke bibliotheek. - Een te kleine ruimte. - Bibliotheek-wetenschap. - Bronnen voor algemeene geschiedenis. - Afzonderlijke rijken. - Archiefwezen. - Staats- en gewestelijke besturen. - Mengelwerken en kronijken. - Merkwaardigheden. - Munt-, geslacht- en wapenkunde. - Schoolwezen en geneeskunde. - Godgeleerdheid en kunst. - Letteren taalkunde. - Andere bibliotheken. - De bibliotheek der Remonstrantsche gemeente. - Bibliotheek van het bataafsche genootschap. - Physisch kabinet. - Het Leeskabinet. - Aankoop en geschenken. - Kunstgeschiedenis. - Muziek en letterkunde. - Kerk en school. - Godsdienst, wijsbegeerte, reizen. - Geschiedenis. - Staats- en handelswetenschappen.- De kaart-catalogus. - Inrigtingen van onderwijs. - Inrigting voor doofstommen. - Haar doel. - Haar school. - Haar methode. - De fransche en duitsche leerwijze. - Eerstbeginnenden en vergevorderden. - De heer Hirsch. - Andere tooneelen. - Het oude station. - Het spoortuintje. - Het terrein der diergaarde. - Merkwaar dige dieren. - Belangrijke gebouwen. - Een tooverpaleis. - De diergaarde en de wereldlijkheid. - Langs de Rotte. - De verzameling in het zendelingshuis. - Haar eigen aardigheid. - Woningen en kleedingstukken. -

 

[pagina VII]

Sieraad en huisraad. - Tuin- en akkerbouw. - Rijkdom van grond en zee. - Zegeteekenen. De ambachtschool. - Inrigtingen voor het volk. - Het museum vóór den brand. - Het museum na den brand. - Het tegenwoordig museum. - Nieuwe aanwinst. - Teekeningen. - Bijzondere verzamelingen. - Collectie Ledeboer. - Collectie van Griethuysen. - Collectie de Kuyper. - Collectie Vlierboom. - Collectie Fop Smit. - Collectie van Stolk. - Collectie Heijermans. - Rotterdamsche kunstkoopers. - Het laatste bezoek. - Het maritiem museum. - Scheepsmodellen. - De bibliotheek. - Langs de kaden. - Laatste blik op de Maas. - Aanteekeningen.

 

Naar Overflakkee En Goeree.............................. Blz. 265.

Grond en geschiedenis. - Hoe men op het eiland komt. - Afvaart van Rotterdam. - Bij Delfshaven. - Voor Schiedam. - Voor Vlaardingen. - Oude en nieuwe waterwegen. - Het Spui. - De Beijerlanden. - Den Biersum. - De Korendijk. - Op het Haringvliet. - Haven en Middelharnis. - Voormalige toestand van het eiland. - Volksoverlevering. - Gedurige aanwas. - Wat zij niet bezoeken. - Hoe wij den togt maken. - Rijtuigen en paarden. - De Overflakkeesche dorpen. - Raadhuis en keek. - Kerk en toren. - Kerk te Sommelsdijk. - Verdwenen luister. - Oude gebouwen. - Oude regtsbedeeling. - Verwarring. - Het landschap. - De boerderij. - De meekrap. - De meestoof. - Dirksland. - Dirksland's geschiedenis. - Het Fortuin. - De Eendragts-polder. - Stellendam. - Een oud huis. - Oude en nieuwe welvaart. - Vooruitgegaan, nog niet volmaakt. - Oude muren en poorten. - Goeree's archief. - De oude wereld. - Een oud versje. - Goeree's verleden. - Kerk en toren. - Het vuur van Goeree. - Naar Ouddorp. - Kerk en toren van Ouddorp. - De kerk van binnen. - Een liefelijk landschap. - Een wilde togt. - Duin en polder. - Zeegezigten. - De meekrap. - Naar het Sas. - Aanteekeningen.

 

Overveen, Bennebroek, Heemstede........................ Blz. 325.

Herfst. - Lente. - De Zijlweg bij 't beleg. - Levensteekenen. - Bollenteelt. - Het bollenland des zomers. - Het bollenland in het voorjaar. - Financialia. - Vervlogen grootheid en blijvende waarde. - Tetterode. - Naar den Aardenhout. - Het Brouwerskolkje. - Ballade en geschiedenis. - Poëzy. - De Blinkert. - Kraantjelek. - Elswoutshoek en Rolland. - De ‘andere hout’. - Elswout. - Afwisseling. - Het bosch aan den duinvoet. - Te weinig en te veel. - Trekvaart en Heerenweg. - Berkenrode. - De Heerenweg voorheen en thans. - Het Manpad. - Het gedenkteeken. - Eene overwinning. - Een nederlaag. - Het graf van Rousseau. - Linnaeus op den Hartekamp. - De overplaats. - Wijlen de Geleerde Man. - De Nieuwe Geleerde Man. - Bennebroek. - Meer-en-berg. - Groenendaal en Bosbeek. - Naar 't kasteel. - Het slot te Heemstede. - Heeren van Heemstede. - Adriaan Pauw. - Graftombe en kerk. - Tusschen Heemsteê en den hout. - Gesloopte en gespaarde buitens.- Terugblik. - Aanteekeningen.

 

Het oude huis in de Brugstraat te Maastricht............. Blz. 373.

 

Vervallen grootheid. - Onbekend verleden.

Verbeteringen en bijvoegsels............................. Blz. 375.

 

[pagina VIII]

Plaatsing der platen.

Brederode in welstand..........................Tegenover den titel.

Ruine van Brederode. - Holle boom bij Kraantjelek. - Achter Meerenberg. - Bloemendaalsche duinen. - Meerenberg. - Zanderij bij Overveen........................ Blz. 15

Rooth............................................. Blz. 33

St. Pietersberg bij Maastricht. - Valkenburg. - Rijckholt. Blz. 65

Ruine van het Huis ter Haer........................... Blz.89

Rotterdam. - Brug over de Noorderhaven. - Het nieuwe Spoorwegstation. - De Kolk. - De Leuvehaven......... Blz. 109

Rotterdam. - De Oosterkade en de Spoorwegbrug van het Station der R.S.M. gezien. - Het huis in Duizend Vreezen. - Het Steiger. - Voorgevel van de nieuwe Vleeschhal................................................. Blz. 133

De Westerkade te Rotterdam........................... Blz. 185

Den Biersum. - Groedereede. - De tol van Nieuw-Beijerland. - In Sommelsdijk.............................. Blz. 265

Voorpoort van Elswout. - Beukenlaan bij Elswout. - Overblijfselen van het Kasteel te Heemsteê............... Blz. 325

Oud huis in de Brugstraat te Maastricht............... Blz. 373