Xerxes

[p. 106]

XXX

Xerxes ging op weg naar Athene...

Maar hij zond een legerafdeeling rechts naar Delfi. Hij had gaarne zelve naar Delfi eerst willen gaan. Maar hij was bang voor Delfi, een huiver omving hem alleen bij de gedachte aan het Orakel en met een zijlinkschen blik, rechts, naar den Parnassos, dien heiligen berg, waarboven Foibos-Apolloon troonde en langs wiens flanken de Muzen dansten in koren en reien over de dan bloemwelige vlakten, maakte Xerxes zich op naar Athene...

Langs den Kefissos, brandden de steden: Drymos, Elatea, Hyampolis, Parapotamië; de tempels gingen in vuur op; de Apolloon-tempel van Abes werd geplunderd. Dit gebeurde niet altijd op bevel van Xerxes, maar het gebeurde, zoo niet om Xerxes' bevel, toch om de fakkels des Oorlogs en om de hebzucht der Barbaren. Langs den weg lagen de verkrachte vrouwen, stervende; de afgrijselijkheid van het meêdoogenloos overwonnen en vertrapte land, waarover de horden stuwden, bleef alleen achter in die mythiesch heilige dreven, waarover des overwinnaars voet had gedreund en de goden schenen te zwijgen.

De Delfiërs - toen het Orakel op hun vraag, of zij de heilige Schatten des Tempels zouden begraven of weg voeren, hooghartig onduidelijk geantwoord had - zonden hunne vrouwen en kinderen in Achaïa, naar Korinthe, vluchtten zelve de flanken van den Parnassos op of naar Amfissa...

Zestig mannen slechts bleven, tempeldienaars, rondom den Profeet, Akeratos, die de in vervoering gestamelde orakelspreuken der Pythia gewoon was te duiden.

Er dreef die nacht, toen de Perzische legerafdeeling naderde de heilige stad, een lage, zwarte lucht vol wolken. Onder de vroege, vreemde duisternis naderden de Perzische roovers. Weêrstand ontmoetten zij niet maar velen wenschten niet tot dit werk te zijn verkozen. Zij herinnerden zich, dat Foibos-Apolloon misschien wel de zelfde kon zijn als Ormoezd, al was de een een god der Grieken, de andere een god der Perzen. En er was boosheid, er was

[p. 107]

goddelijke toorn in die vroege zwarte lucht vol dikke, tragische wolken, op dezen zomerdag. Den Parnassos, bijna onzichtbaar, omdreven de woelende wolken en het lichtte telkens op, onheilspellend, uit de donkere wolkegrotten. Dit was toch een vreemd land, waar zij, overwinnaars, waren en hierboven woonden en toornden de vreemde goden en zijzelve, zij voelden zich, gescheiden van de millioenen des machtigen legers, bijna geen overwinnaars meer maar roovers, die gingen rooven, in het holst van de nacht.

Tegen de telkens opgelichte zwarte wolkentransen stak de tempelmassa daar ginds zijn huivere lijnen af. De bleekte der marmeren zuilen en geveldriehoeken spookte, onwezenlijk wordende in de huivere atmosfeer voor de oogen der aanmarcheerende Perzen. De bleekte der vierkante muren rondom spookte, als met niet te overkomen goddelijke hindernissen. Over de opene ruimte van het Theater schenen groote, blanke schaduwen te zweven als speelden er de goddelijke spoken hun heilige tooneelspel.

De Perzen zagen de vreemde dingen van den rotsigen weg, dien zij daalden. De regen viel neêr, vervaarlijker werd het onweêr. Daar, aan hun rechterhand, rees de tempel van Athena Pronaia...

En plotseling beefde de aarde. De grond onder de voeten der Perzische roovers beefde, uit den Athena-tempel klonken dreigende stemmen en oorlogskreten, klonk vervaarlijk gerammel van wapenen, of de godin zelve naderde! En van den Parnassos rolden de reusachtige steenblokken neêr of verpletterde de god, wie zijn tempel kwamen ontheiligen. En te gelijker tijd zagen de reeds bij den Apolloon-tempel aangekomene Perzen den Profeet; hij wees op een stapel van in de weêrlichten opschitterende wapenen - schilden, speren, zwaarden, helmen - de heilige wapenen van Apolloon zelve en die nooit werden aangeraakt of verplaatst en zij lagen in een huiveringwekkende massa van vonken schichtend metaal voor de poort van den tempel en de Profeet riep:

- Een Wonder! Een Wonder! De heilige wapenen, nimmer aangeroerd, hebben zich verplaatst tot hier!

[p. 108]

De rotsblokken rommelden de bergflanken af in een storting van steenen zoo groot of Titanen ze wierpen. De aarde beefde. De Perzen vluchtten hier en daar en overal, ontzet en twee bovennatuurlijk reuzige strijders - die zijn Fylakos en Autonoüs, de heroën dier landen - achtervolgden hen.

Hunne lijken bezaaiden den volgenden morgen den weg onder aan den Parnassos.