Xerxes

XXII

Toen de Perzische verkenner, terug in het kamp, waar Xerxes hem verbeidde, verslag had gedaan van zijn tocht voor den Koning der Koningen en zijne veldheeren, ging een onuitbluschbaar gelach omrond. Xerxes twijfelde of de verkenner wel goed had gezien, van zoo hoog af. Of hij Leonidas wel had herkend. Of hij

[p. 88]

dat van die haren niet verzon, omdat hij misschien wel niets gezien had. Toen Xerxes een weinig bedaard van het koninklijke lachen was, deed hij voor zich roepen Demaretos, zoon van Ariston, dien hij reeds op het terras van den Doriskos-burcht geraadpleegd had. Demaretos liep aan en Xerxes zeide, met een zwier van de hand den vorstelijken banneling tot zitten noodende, wat hij dit maal zelfs niet kon aan Xerxes' voet, omdat Xerxes zat op een veldtroon - een kleine, met smalle voettreê:

- Demaretos, waarom doen die Lakedaimoniërs in de Thermopylai zoo vreemd, als ten minste waar is wat deze verkenner zegt?

- O Koning! zeide Demaretos; ik sprak u reeds van dit volk toen gij ten strijde toogt. Toen ik u mede deelde wat ik vreesde, lachtet gij om mijn vrees. Hoe moeilijk het ook mij zal vallen de waarheid te openbaren in tegenwoordigheid uwer almacht, ik zal het doen. Hoor mij, bid ik u, aan. Die mannen, die enkele mannen, die enkele duizenden mannen rondom wie in mijn plaats koning van Sparta is, zullen u den doortocht bestrijden tusschen die nauwe rotsen. Want steeds borstelen de Lakedaimoniërs zich de lange haren en kammen die, zoo doodsgevaar hen dreigt. Overmeester die mannen, o Koning en de Spartanen, die gebleven zijn in hun stad en geen volk zal ooit meer tegen u opstaan, want de Spartanen, tegen wie ge optrekt, zijn de dapperste aller Grieken; hun koninkrijk is de bloeiendste staat van Hellas, hun stad de schoonste aller Helleensche steden...

Xerxes hoorde niet den weemoed in het enthoeziasme van den banneling voor zich. Hij hield vol:

- Hoe zullen een paar duizend mannen mijne legers bestrijden!!!

En hij schaterde. Om hem schaterden zijne broeders, zwagers en neven.

Demaretos zeide alleen:

- O Heer, noem mij een bedrieger, zoo niet geschiedt wat ik voorspel...

En Demaretos trok zich terug. Vier dagen bleven de Perzen in de bergen werkeloos. Xerxes verwachtte, dat de enkele harenborstelende mannen om hun mallen koning en veldheer, die voor

[p. 89]

zijn tent zat te droomen, gezeten op een rotsblok, de vlucht zouden nemen. Hij zoû hen laten vluchten, dacht hij grootmoedig en bewonderde zich, met een goedmoedigen glimlach om die arme dwazen. Den vijfden dag echter, omdat zij bleven en hem tartten met hun onbeschaamdheid, werd hij boos. Hij gaf bevel aan een afdeeling Meden en Kissiërs, hen gevangen te nemen en hen voor hem te voeren. Hij wachtte hen af den geheelen dag, ongeduldig. Versche troepen gingen zien, wat de eerste deden. Toen de Meden en Kissiërs terug kwamen, kwamen zij zonder gevangenen en meldden hunne kapiteinen van groote verliezen, die zij geleden hadden.

- Hoe is dat mógelijk?? riep Xerxes razend.

De eene kapitein na de andere gaf hem het zelfde antwoord:

- Wij hebben, Heer, vele mannen. Maar niet veel soldaten.

De strijd tegen de dichte verdedigers aan de nauwe poort, als aan die van een vesting, had dien geheelen dag geduurd. Er stapelden zich de lijken der Perzen - twintig-duizend telde men - aan den boord van de zee. Den volgenden dag wilde Xerxes er nu voor goed meê eindigen. Hij beval Hydarnes en den Onsterflijken dat troepje daar gevangen te nemen en voor zijn troon - zijn veldtroon - te voeren. Hydarnes, schitterend van zijn gouden kuras, te paard, tusschen zijn van gouden kurassen schitterende prachtkerels, de Onsterflijken, trok op naar de Thermopylai, naar Anthela.

Het deed er niet toe of hun aantal was dat van tienduizend. Trouwens, zij gingen niet alle tienduizend. Er gingen misschien zesduizend, of vijf- of drieduizend. Maar hoeveel er gingen, doet er niet toe. De engte was tusschen de rotsen zoo nauw, dat één man er slechts tegen éen man kon vechten. Daarbij waren de speren der Onsterflijken te kort. En schenen de prachtkerels niet te kunnen vechten. Ten minste niet tegen de Lakedaimoniërs. Er beet menige Onsterfelijke in het zand. En hij lag dan, prachtig, goudschubbig, met zijn geslachte keel, waaruit het bloed vloeide, als een hindernis voor wie achter hem kwam. Dan schenen de Lakedaimoniërs te vluchten, schouder aan schouder, de nauwe

[p. 90]

poort in. En de Onsterflijken, brullende met bastriomf, achtervolgden hen. Maar de Lakedaimoniërs, plotseling, keerden zich om en vijf van hen, niet meer, vielen met speer en zwaard de brullende Onsterflijken aan. En zij slachtten hen, tegen den levenden muur der honderden, die achter hen kwamen en die meenden, dat de voorsten reeds wonnen terrein. Dan vluchtten op nieuw, schijnbaar, de Lakedaimoniërs en herhaalden, regelmatig, werktuigelijk, hun wreede taktiek. Het was ongelooflijk zoo vele Onsterflijken er vielen; tusschen de nauwe rotsen was over hunne lijken niet heen te gaan: Hydarnes, razend, beval stil te staan, de gevallenen weg te voeren, naar achteren.

Xerxes, wien men zijn veldtroon op een uìtstekenden rots had geplaatst, zag van daar den strijd aan. Ook hij was razend. Driemaal stond hij driftig op: dit was een teeken, dat het gezicht op hem indruk maakte: meestal bleef hij deftig zitten, in het aangezicht van den strijd. Maar dit was te gek. Driemaal stond hij op. Tegen den avond trokken zich de Perzen terug. Er was langs de zee een lange tocht van op takkebaren weg gedragen Onsterflijken. De Lakedaimoniërs voerden de poorten binnen, wie onder hen waren gevallen. Dat waren er zoo weinig, dat de Perzen het niet wilden gelooven, toen de Grieken zoo spoedig klaar waren met hunne dooden. En voor Xerxes verscheen de noodlottig onvermijdbare verrader: Efialtes...