Xerxes

III

Alleen Mardonios was niet blij. Hij was zeer energiek en had behoefte aan beweging. Hij verveelde zich aan het hof te Suza en voelde enthoeziast voor een oorlog met Griekenland. Dat was nu eenmaal ook een idee van Atossa: een oorlogje met Griekenland om Atheensche en Dorische slavinnen te krijgen. Zoo dat dien avond Mardonios hoofdpijn voorwendde en niet aan het statiebanket verscheen. Hij had er woorden over met zijn vrouw, Artazostra. Hij ging zelfs zoo ver, dat hij haar zeide, Xerxes' zuster!, dat haar naam niet welluidend was: Artazostra...! sprak hij uit, minachtend. Zij liet zich dat niet zeggen en zeide hem grif-weg,

[p. 18]

dat hij veel te Grieksch voor een Pers heette: Mardonios. Zij slingerde hem zijn Griekschen naam in het aangezicht. Hij werd woedend, en beweerde, er waren meer prinsen van den bloede met Grieksch klinkende namen. Hij huilde echter van woede. Toen zij hem huilen zag, begon zij ook te weenen en omhelsde hem. Hij omhelsde haar en stond toe, dat zij, alleen, ten statiebanket op zoû gaan. Xerxes, met de koningin, Amestris, zetelde ditmaal op een eettroon en was zeer verwonderd, dat Artazostra Mardonios verontschuldigde. Hij had hoofdpijn, zeide zij, maar Xerxes liep er niet in...

Die nacht echter, toen Xerxes sliep, naderde wederom de Droom.

- Zoon van Dareios, zeide de Droom. Hoor wat gebeuren zal, zoo ge mijn raad niet volgt en ten oorlog tijgt tegen de Grieken. Ge zult inkrimpen en worden zóo klein... zóo klein...

En in zijn droom zag Xerxes den Droom ironiesch met de hand toonen hoe klein, hoe bitter klein Xerxes wel, inkrimpende, worden zoû, nauwelijks boven den grond verheven.

Met een schrik werd Xerxes wakker. Het zweet vloeide hem van zijne slapen af.

- Oom! riep hij. Oom Artabanos!

Uit een aangrenzend vertrek stortte de koningin toe, Amestris. Uit een ander Atossa, de moeder.

- Ik wil oom! riep Xerxes hoog en onwillig.

Uit andere vertrekken, tusschen wachten en kamervrouwen, stortten Artazostra toe en Mardonios.

- Ik wil oom Artabanos! herhaalde Xerxes.

Hij stortte zelve zich in ooms armen. Artabanos voerde hem mede in zijn eigen vertrek.

- Oom! riep Xerxes. De Droom is mij op nieuw genaderd! Ten tweeden male! De Droom heeft mij voorspeld, dat ik zóo klein zal worden - Xerxes mat met de hand den afstand zijner toekomstige kleinte van af den vloer - als ik Griekenland niet den oorlog verklaar!

Oom Artabanos schrikte hevig. Een dusdanige kleinte, ge-

[p. 19]

droomd, was symbool. Symbool van den aanstaanden val van het Perzische rijk! Wat te doen!

- OOm! fluisterde Xerxes en drong huiverend zijn blauw-zwarten baard tegen ooms grauw-zwarten baard. Luister! Maar laten wij fluisteren, dat de Droom ons niet overluistert! Wij moeten den Droom beproeven en voelen aan de tand! Ik wil weten of den Droom mij zendt Zeus, Ormoezd of Ahriman. En daarom moet gij u de volgende nacht verkleeden eerst in mijn plechtgewaad en dan in mijn nachtgewaad en in mijn bed slapen gaan. Verschijnt u de Droom en beveelt hij u als hij mij beval, dan is de Droom door de goden gezonden. En zal ik weten, wat mij te doen staat!

Oom Artabanos verontschuldigde zich. Hij was, zeide hij, niet waard zich te kleeden in, zich te leggen op, zijns koninklijken neefs kleederen en legerstede. Maar Xerxes, grootmoedig, drong aan. Fluisterend gaf oom toe...

Want de achterdocht van den Droom mocht niet worden gewekt. In diep geheim dus, op de teenen, slopen dien volgenden avond, na het maal, Xerxes en oom Artabanos weg, de laatste om zich te verkleeden in des eersten praalgewaad. Toen liet Xerxes oom alleen en oom drong door in Xerxes' slaapvertrek en kleedde zich uit of hij de Koning waar'. En hij legde ter ruste zich of hij de koning waar'.

Toen hij sliep, naderde werkelijk de Droom... Maar de Droom had wel bespeurd, dat de slaper Xerxes niet was.

- Artabanos! riep de Droom. Waarom weêrbieldt ge Xerxes den oorlog Griekenland aan te doen?

Artabanos schrikte hevig op. En snelde naar Xerxes toe. En riep, terwijl zij wisselden van nachtgewaad:

- O koninklijke neef, de Droom is door de groote goden gezonden! Er is geen twijfel aan! Ik ontried u den oorlog want ik heugde mij Kyros, dien de Massageten versloegen, Kambyzes, dien de Ethiopiërs versloegen en uw onvergetelijken vader, Dareios, dien de Skythen versloegen!. En ik dacht, dat het beste zoû zijn, rustig te blijven en met het Noodlot te tarten! Maar het is beter het Noodlot te tarten! Beveel uwe satrapen alle lichtingen op te roepen! Tijg ten oorlog!

[p. 20]

- De God der Perzen zal met ons zijn! riep Xerxes uit.

Die nacht droomde hij wederom. En toen hij den volgenden morgen de Magiërs zag, die, zeer streng, de een na den ander - drie maal negen hun aantal - schreden de lange zuilenportiek van het paleis door, op weg naar hun vergaderzaal, bespeurde hij, dat zij verstoord waren. Hij begreep waarom. De Magiërs waren verstoord omdat de Koning der Koningen hen niet had geraadpleegd over de beteekenis van zijn eersten en tweeden Droom, over de beteekenis van Artabanos' Droom. En de Magiërs schreden voorwaarts, doende of zij den Koning niet zagen.

Maar Xerxes, innemend, riep:

- Magiërs!

Zij keerden zich allen ten zelfden tijd om. Hunne puntmutsen staken als hoornen omhoog. Hunne blauwzwarte baarden waren regelmatig gekruld. Zij schenen allen even oud, even waardig, even lang, even wijs. Zij geleken elkander huiveringwekkend allen.

- Magiërs! glimlachte Xerxes. Zegt mij: wat beduidt mijn droom van déze nacht?

En hij vertelde zijn droom. Een olijvetwijg had hem het hoofd omkranst en zich toen met twijgen verbreed over geheel de wereld. En toen... was de krans verdwenen...

De Magiërs, zonder elkaâr zelfs met den blik te raadplegen, riepen allen, drie maal negen hun aantal, uit:

- De Wereldalmacht!

Xerxes schrikte van den klank hunner stemmen. Het was of hunne zeven-en-twintig stemmen één stem waren.

Terwijl Xerxes verschrikt nog stond, wendden de Magiërs hunne gepuntmutste hoofden om en schreden voorwaarts naar de vergaderzaal. Die was donker. Geheel ingesloten in de massa der paleisgebouwen was de Magiërzaal donker. Daarom zag ook geen der Magiërs, dat iederen Magiër een bittere grijns glimlachte om den gekrulden baard. En zwijgend traden zij de donkere zale binnen en grijnsglimlachten.

De zaal was wijd, als een nacht, een donkere nacht. En er stond

[p. 21]

geen beeld of altaar in want de Perzen stichtten hunne goden altaren noch beelden en zelfs geen tempels, den volke toegankelijk.

Maar zoodra de Magiërs hun eigene nachtwijde en donkere heiligdom binnen traden, klaarde het op als door een wonder van geheimzinnig licht.

Toen zagen de Magiërs elkanders grimlachenden grijns.

En zij schrikten hevig en wierpen ter aarde zich voor het groote ronde Oog van Ormoezd, dat straalde aan het einde des heiligdoms.

En zij riepen allen, met éene stem:

- Genade voor Perzië, o God!