Het snoer der ontferming en Japansche legenden

[p. 71]

XX
De vossen

Zij komen in de ijle, mist-ijle nacht, waarin het zal vriezen gaan, van alle zijden, aan, sluipen over de velden, de wijde stoppelvelden, die liggen wit verkristallijnd en het zijn allen witte vossen. Het zijn als sneeuwen vossen en hunne snuiten spitsen de nacht in en hunne staarten zwiepen met neêrhangende, sleepende pluimen. En hunne witte pelzen staan uit van zilverige haren; zwaar zijn hunne wintervachten, zwaar ten minste gelijken zij. Hunne oogen gloeien als chryzoprazen, dat zijn groene edelgesteenten en hunne oogen lichten in de nacht. En niet alleen uit hunne oogen, ook rondom geheel hunne sluipende, gluipende vosselijven, gloort een licht uit als ware het van witte fosfor, want deze vele vossen, die daar in dit ijle, dit mist-ijle nachtuur aan komen sluipen van alle zijden, zijn geesten.

Zij bestaan niet in deze wereld, maar zij hebben bestaan als Inari-vossen goede en slechte, bewakers van de rijst of verdelgers van 's menschen geluk en welvaart en dat zij hier nu aansluipen over deze wijde, witte stoppelvelden - in de verte liggen drie lage boerderijen, met witte, overijzelde, strooien daken - is omdat het hun Sabbath-nacht is en zij elkanders belofte hebben ingewisseld, samen te komen op deze ijle, wijde, in de nacht naakte velden om te spoken en hun schimmendans uit te spelen.

Het is alles zoo wit. Het heeft gesneeuwd en al is de sneeuw gedooid en al drupt het overal van de verwrongen takken der pijnen, die staan op in een winterhemel, waarin de bleeke sterren oogelen zonder glans of gloor, de witte ziel van mist en dooi huivert nog als met dunne, doorzichtige lijklakens en slepende gazen sluierslippen langs de bladlooze boomen, langs de lage struiken, over de lage huizen, waar de onwetende menschen slapen. En in dat mistige, schimmige wit, sluipen, van overal, de vossen aan, die zijn geesten. Het is of trage melk vervloeit langs de waterslooten, die liggen, nog half bevroren met gebarsten ijsvloeren, overdooid tusschen het gekrookte, overkristallijnde

[p. 72]

riet: nauwelijks schittert hier en daar een smeltende diamant. Het is of flauw hermelijn, met bezoedeld blauw-witten, opalen slooten langs, maar het zijn geen hermelijnen; kleiner zouden die zijn; deze groeiende sluipdieren zijn de witte vossen, de geeste-vossen, die gluipen van overal aan.

Nu, rondom den zwaren, stillen stam van een pijnboom, die verroereloost gekronkeld, in de mist en de ijlte, zijn de vossen samen gekomen. Zij staan niet stil; zij sluipen steeds, zij gluipen steeds, rondom elkander, eindeloos, de snuiten rekkende, de voorpooten reikende en sleepende de zware pluimestaarten. En zoo, terwijl de oogen hel wit fosfor stralen en een koude halo ijlwit uit gloort om hunne immer rustelooze lijven, schijnt het, dat zij dansen als een plechtstatigen dans rondom den pijnboom, rondom elkander, als ware het een kagura-dans, die der witte priesteressen in den tempel, die toekomst voorspellen, maar hare dans is heilig, en dezer geestenvossen dans is onheilig en wie hier verdoolde en verdwaalde, zoû niet veilig zijn voor hunne veile verlangens en geestengeilheid, die is die der vossen-Sabbath van deze nacht.

Soms lachen de vossen met open gerekte snuiten, waaraan lange zilveren snorren en gloeien feller hunne chryzopraze-oogen. En tuimelen zij om elkander, obsceen en toch statig, wulpsch en plechtstatig, en zoeken de vossen de vossinnen en bezitten haar met kronkelende lustbewegingen rondom den pijnboom, die is in de dooi als zwart koraal. En zij kreunen en krijschen in hunne vosse-taal en straks zal er eene, verkoren, eene vossin, sluipen binnen die hoeve ginds en den boerenzoon bezitten: sluipen zal zij dan, een zilveren vlijm gelijk, maar onzichtbaar, slechts even stralende, tusschen zijn nagel en vingervleesch en zij zal hem bezeten doen zijn, den menschenzoon, zij de dieredochter, en hem bezitten en van binnen lekken zijne ingewanden en rijten zoo lang het haar lust.

Door gaat de dans. Tot de dooi schijnt te stollen in nieuwen vorst: het vriest langzaam-aan de velden langs; de diamanten aan het riet vloeien niet maar worden tot ronde kristallen; de vloeren

[p. 73]

van ijs, die der slooten oppervlakte bevloeren, heelen hare gebrokene spiegelbarsten en versche sneeuwvlokken, enkele, dwarrelen om. En plotseling is er eene fellere aandoening in den dans en alle vossekoppen kijken op in de nacht, in de lucht. Daar daalt uit den bleeken sterrenhemel de koningin der vossen, dat is Zij, met de Negen Staarten. Zij danst. Grooter is nauwelijks haar geestevorm dan die der andere geesten, maar zij schijnt ijler, glorender, van de doorzichtigste vachtdikte en pelsbroeiïng en hare oogen schitteren als groene smaragden lange schichten uit, die zijn als weêrlichten. En zilveren halo omcirkelt haar onzalige vossinnelijf en negen zwiepende staarten, met negen ijdele pluimen, die zich obsceen richten of weder ter aarde buigen, steken op aan haar gezwollen achterlijf en doen kreunen van lust de vossen, alle de om hare daling nu rond sluipende, gluipende vossen.

Zij is neêr gedaald en danst, zich wringende in hun midden, verleidende in dolle verlokking. Zij is de geest eener betooverde prinses, die was eene duivelin der helsche stranden en zij daalde op aarde om den keizer Tenjo te verleiden en zij nam toen den vorm aan eener boeleerster van groote, lokkende schoonheid maar onder hare kimono's van zilveren en witte satijnen slipte wel eens de punt harer staartepluimen te voorschijn. Tot zij door een wijze, die wist hoe te ontdekken wat verscholen was voor het gewone oog, geleid werd voor den spiegel van gepolijst metaal, die geeft de weêrschijnen der Waarheid, als Boeddha's heiligen naam wordt aangeroepen door wie gelooft in de Bodhisattwa's, die tot 's menschen heil over de aarde zweven blijven, zonder Nirwâna te wenschen: Amida, Kwannon of Jizo. En toen zag de keizer en zagen allen haar, in den spiegel, weêrkaatst als eene vossinne met negen wulpsche staarten, die stonden stijf uit aan haar dierelijf.

Zij is de zelfde, die nu neder daalde tusschen de statig en geil dansende vossen in dier geesten nacht, ijl van mist eerst maar nu verstijven de wateren, halmen en pijnboomtakken onder versche sneeuwvlokken in vorst. De nacht blauwt in de ijzige koude: ginds liggen, scherp geteekend, de drie hoeven, waarvan de eene in dauw en dageraad van boozen dag bezocht zal worden door

[p. 74]

wie den boerenzoon zal bezitten en bezeten doen zijn en tusschen de dansende vossen danst en wringt zich hunne koningin en steekt op hare negen staarten of sleept ze over de, van bevriezenden ijzel krakende, slooten en velden. Tot een schelle lach hoont met helsche uitgelatenheid en heel de horde, de witte Sabbath der vossen, den nu helleren hemel instijgt, witte wolken slechts schijnende, dikke wolken van sneeuw, die grijzen en grauwen als zware vachten van pelswerk, laag hangende in de koude lucht, waaruit in het late licht van den dralenden, glansloozen, nieuwen dag, de dichte, witte vlokken dalen zullen tot niets meer zichtbaar zal zijn dan de dalende, dalende sneeuw.