Het snoer der ontferming en Japansche legenden

VI
De mieren

De bemoste rotsblokken vormden een trap in den tuin, die geleidde van den vijver, waarin de karpers zwommen, naar het terras, dat zag uit over de eindelooze bergen.

Omdat weinig de trap werd opgegaan door de menschen in dien stillen tuin, gingen de mieren bij duizenden links en rechts de blokkentreden op, die glooiden verbrokkelend elkander toe. De mieren gingen òp en naar beneden, als een Babel omhoog, als een Babel omlaag.

Onder de trap was hun mierennest, dat was zéer groot, met tal van zalen en gangen en kamers en ruime voorraadschuren. Dat nest was meer als een overwelfde wereldstad - het was een zéer groot mierennest, al was het natuurlijk niets vergeleken bij den karpervijver, bij den tuin, bij de bergen, bij den hemel.

De mieren, ten minste, vonden hun nest een wereldstad, verborgen onder de aarde, en zij waren er zeer bezig in, niet minder dan menschen bezig zijn in wereldsteden als Tokio en Yokohama. Zij gingen met duizenderlei bemoeiïng op en neêr, heen en weêr door het nest en links en rechts van den trap waren het als neêr- en opgaande boulevards, vol neêr- en opgaande mieren.

Er waren de larven te verzorgen, er was wintervoorraad te verzamelen en weg te bergen; er was eindelooze, eindelooze bezigheid en eindelooze beweging.

Op den trap, over het mos, langs de gleuven van het rotssteen gingen de mieren en botsten tegen elkander in zenuwachtigen haast; soms was er een ongeluk gebeurd en had de voet van den hovenier enkele mieren vertrapt - de mieren noemden dien voet het Noodlot -; dan was er plots groote beroering onder de, op en neêr gaande, mieren: enkelen wilden de dooden of stervenden

[p. 26]

weg voeren naar het nest, anderen gingen ongevoelig hun weg, met een zijlinksche beweging van ongeduld.

Er was een mier, die had een lange kapellevleugel gevonden bij den karpervijver, die was den mieren een zóo groote plas, dat zij dien meenden de wereldzee te zijn. Van de bergen en de luchten zagen en wisten de mieren niets; dat was het Eindelooze, waar zij, zoo bezig, geen tijd hadden om aan te denken zelfs, vooral omdat zij het niet zàgen.

De mier, die de kapellevleugel gevonden had, was zeer blij: het was een vlies, waar nog eenige vleugelstof over gespreid lag, tusschen de vele nerven. Het was een vermeerdering van wintervoorraad: het was een klein kapitaal: een kapellevleugel is een klein kapitaal. De mier wilde alleen, zonder hulp, den kapellevleugel naar boven torsen, tot midden in de trap waar de ingang was naar het mierennest. Hij wilde niet door andere mieren, die nieuwsgierig aan kwamen loopen, geholpen worden. De kapellevleugel zoû wel gemeenschappelijk mierenbezit zijn - alle bezit in de mierenhoofdstad is gemeenschappelijk, ten minste behoorde het te zijn - maar de mier had toch den individueelen trots alleen zijn vondst eerst naar boven te willen zeulen en dan diep in het nest.

Hij ging aan het werk. Hij klampte zich aan den vleugel, duwde, trok, liep duwende vooruit, liep trekkende achteruit en schold de andere mieren, die tòch wilden helpen en hem soms met vleugel en al omver duwden. Het was moeilijk den vleugel van rotsige trede tot trede op te slepen; het was moeilijker met den vleugel door het mos te waden, dat was vol hindernis en hinderlaag, putten en kuilen en dicht mosstruweel, waar rondom heen moest worden gegaan, met telkens omwegen, die waren allervermoeiendst, allerbezwaarlijkst...

Een wandelaar kwam den trap op. Hij was een mensch, een oude man. Hij zag de mieren links en rechts de blokketreden opgaan en neêrgaan in haast en eindelooze bezigheid. Zijn voet poogde de mieren te sparen maar soms was zijn voet, onwetend, het Noodlot en vertrapte enkele mieren, die zich gewaagd had-

[p. 27]

den, ter zijde van de twee drukke mieren-boulevards, in het midden van de trap, om daar rustiger, naar zij dachten, te gaan.

De wandelaar zag de mier met den kapellevleugel. En hij stelde belang in de mier en zijn werk en, zich buigende, volgde zijn blik de mier, die duwde en trok. Soms zette de wandelaar zich neêr in het mos en bleef minuten toe zien. De mier, onvermoeid, duwde en trok en joeg de andere mieren weg. Was hij een trede hooger gekomen dan juichte hij en sleepte woest den vleugel mede, verder, hooger.

De wandelaar zag steeds toe.

De mier had de ingang van het nest bereikt. Maar de ingang bleek, hoe de mier ook duwde en trok, te klein om den vleugel binnen te halen.

Tal van nieuwsgierige mieren verzamelden zich, wilden helpen: de mier schold hen weg, wilde alleen zijn buit slepen binnen het nest.

Te groot was de vleugel, te klein de ronde mierenpoort.

De wandelaar, gedurende een halve-uur-lengte, zag toe.

Toen schenen de mieren aan den mier met den vleugel iets beduid te hebben. Dat er immers, ginds op de zelfde rotstreê, een andere ingang was, grooter.

De mier herinnerde het zich. En sleepte, alleen, alleen, den vleugel naar den grooteren ingang.

En verdween, met den vleugel, onder het gejuich der andere mieren in de donkere poort, in het nest.

De wandelaar had het werk van de mier met den blik gevolgd. Het was nu avond geworden. En hij meende, zonder dat de mier zich iets anders bewust was geweest dan levensroeping, plicht, ijver, had hij, wandelaar, toevallige wandelaar, toevallig Noodlot - maar is oòit dit toevallig? - de macht gehad met een enkelen trap van zijn noodlotsvoet de mier te vernietigen, de andere mieren, het geheele nest onder den steen.

De wandelaar zag op naar de bergtoppen. Die schakelden, zoo velen, eindeloos weg, in de wijde avondlucht, onder de sterren, meer en meer sterren, die glinsteren gingen, een talloosheid van glinsterende werelden...

[p. 28]

Op mijn prent niets dan een bemoste rotstrap. Ter zijde, in het gras, een Japansche offerlantaren van graniet, gelijk een paddestoel en zonder licht. Het mos in de voegen der treden. De mieren, de duizende op en neêr gaande zwarte mieren, verdwijnende daar in alle poorten en ingangen naar het onzichtbare nest. En dan de wijde avondlucht, met de verschemerende lijn der eindelooze bergen en steeds meer en meer, niet te tellen, opglinsterende sterren. De Eindeloosheid.