De ongelukkige

[p. 204]

XLIV

Maanden reeds duurde het beleg voor Baza en gedurende alle die maanden duurde ook de zorgeloosheid te Granada. En het werd den bewoners te moede of zoo gelukzalige toestand steeds duren zoû. Baza hield het lang vol; wel, waarom zoû niet eens zoo lang de stad het nog kunnen harden, tot eindelijk Don Ferrando, moede, de belegering op zoû geven! Oorlog voeren kostte geld; Doña Isabel, uit Malaga, zond wel steeds nieuwe versterkingen, maar toch, als het geld eenmaal óp was... Het zoû niet de eerste maal zijn, dat een belegerde stad zich bevrijdde, en dan zoû wellicht Don Ferrando, uitgeput, naar Malaga terug keeren, en dàn zoû misschien el Zagal, die maar werkeloos bleef, een oude man, een oude held! te Guadix, bang, dat, als hij zich verweerde, Aboe-Abdallah hem bestoken zoû in den rug..., dàn zoû misschien el Zagal...

Te Granada dreef men handel en leefde in zorgeloosheid, ja, vergat men zelfs zijn vorsten: wanneer vertoonde zich Aboe-Abdallah, wanneer kwam hij de Alhambra uit... Bemind was hij niet, maar gehaat was hij ook niet; sedert de Spanjoolsche bezetting de alcazaba had verlaten... kon men hem niets meer verwijten...

Aboe-Abdallah zelve leefde in weemoed zijn dagen voort. Dien geheelen zomer bleef hij met Aïscha in de Alhambra; het Generalife, het zomerpaleis, wekte te smartelijke herinnering op aan Morayma, de onschuldig verdachte... De herfst geelde in de looveren van het olmenbosch. Weêr glinsterde de karteling der Sierra Nevada van nieuwe sneeuw... Voor Aboe-Abdallah, die kwijnde over zijn kussens, zijn doffe smart doorruischeld met de eeuwige droppeling der fonteinen, verscheen een der Wijzen. Hij scheen ouder geworden, witter, doorschijnender, meer vergeestelijkt dan ooit en zijne zwarte oogen gloeiden als diepe, zwarte vlammen. En hij zeide:

- Morayma...

Aboe-Abdallah, in eenen, stond op.

[p. 205]

- Wat, Wijze, van haar?

- Zij is op weg naar Granada, zeide de Wijze.

Aboe-Abdallah kon zijn geluk niet gelooven.

- Waarom, vader?

- Zij gaat als zij gaat. Zij is verklaard en niemand hindert haar te gaan als zij gaat. Zij dwaalde lange de bergen door, waar de heremieten haar met eere omringden. Zij daalt nu de Alpujarra af, en langs den Xenil komt zij; de herders zullen er haar, op hunne beurt, met eere omringen...

- Vader, zoó lange reeds dwaalde zij, een zachte, teedere vrouw! Is zij niet ziek? En zal zij nooit meer òns en het leven herkennen?

- Wie mag wenschen, dat zij dit ooit zal doen? Wie mag wenschen, dat Allâh het hoogere licht weg neemt uit hare oogen? Zij is verklaard en zij komt hier heen...

- Wanneer, vader, zal zij hièr zijn? smeekte Aboe-Abdallah.

- Wie zal het zeggen, zoon? Wie weet het. Zij dwaalt de Alpujarra af en de Xenil zal haar leiden en langs de Darro zal zij de poorten van Granada bereiken, maar wanneer, wie zal het zeggen. Als zij moede zal zijn, zal zij rusten en de herders zullen haar een sponde spreiden en hunne vrouwen zullen haar wasschen de voeten en haar de witte waden uit breiden, als de hare verscheurd zullen zijn en zij zullen haar melk brengen en ooft en honig en brood. En zij zal rusten zoo lange zij wil, tot zij weêr gaan zal en Granada bereiken zal...

- O! riep Aboe-Abdallah. Zoo ik haar terug zag! Vader, gij zeidet mij steeds, dat ik haar niet dwingen moest terug te keeren en dat zij gaan moèst waar zij ging, omdat zij verklaard was in hooger licht! Maar o, zoó zij eindelijk terug kwam, in Granada, hier, in de Alhambra, zoo ik haar mocht vereeren en liefhebben van verre, o verre, als een heilige, als een engel, o vader, hoe zoû ik gelùkkig zijn! Ik zoû niets meer wenschen, mijn leven lang; ik zoû mijn leven lang haar willen eeren... Vader, vader, zèg mij: zal zij komen? Zal zij werkelijk komen...??

- Ja...

- Over enkele dagen, over een week, o vader?

[p. 206]

- Ja... over een week...

Aboe-Abdallah leefde op; hij telde de dagen, die omme sleepten; hij zond boodschappers, den Xenil langs...

Maar na drie dagen verscheen voor zijn bedde de tweede Wijze. En ook hij scheen als niet levend meer, enkel ziel, zoó doorschijnend, wit en oud... En als diepe, zwarte vlammen gloeiden zijne oogen... En hij zeide:

- Baza is gevallen...

Aïscha, op dit oogenblik, trad binnen uit den hof. Zij boog voor den Wijze, de handen ter aarde. En hij herhaalde:

- Baza is gevallen...

- Dus eindelijk tòch... sprak zij denkend.

En de Wijze vertelde hoe Baza gevallen was, na lange maanden beleg en verdediging, gevallen omdat el Zagal, oud, gebroken, bang, de bange, gebroken, oude Dappere!, Guadix niet had durven verlaten om Baza met zijn leger bij te staan... En moeder en zoon, toen de Wijze in een zonk van slaap, die uren zoû duren, zagen op hem neêr, terwijl de fonteinen de wijde stilte rondom doorruischelden en glimlachten elkander toe, weifelend, toe... omdat Baza gevallen was.

- In macht van Don Ferrando, moeder... aarzelde Aboe-Abdallah.

- Wat geeft dàt! riep Aïscha woest. Als el Zagal maar eerst is gebroken, verpletterd, vernietigd! Is òns leger niet sterk na zoo lange rust! Is òns nog niet immer Granada? Is geheel de Toekomst niet ons...?

- Maar de voorspellingen, o moeder, de voorspellingen! riep Aboe-Abdallah en hij zag naar den Wijze, die ontzield lag te slapen voor uren.

- Zij wisten zóo vaak de Waarheden niet! riep Aïscha... Wisten zij de Waarheid, toen zij voorspelden!?

- Werd ik niet de Ongelukkige, die heerschte tijdens zijns vaders leven...

- Breèk dan dien toover! Wees de Gelukkige, o mijn kind, o mijn éenige liefde: wees de Gelukkige, opdat niet dan éene voor-

[p. 207]

spelling slechts bewaarheid werd! Wees gelukkig nù, om el Zagal's ongeluk!

- Het schijnt mij toe, dat hij zijn ongeluk verdiende...

- Wees er dan gelukkig om... als ik er gelukkig om ben!!

- Gelukkig, gelukkig, mompelde Aboe-Abdallah. Ik zoû gelukkig zijn, als Morayma...

Dien avond kwamen de boodschappers terug. Zij meldden, dat zij in de vallei van den Xenil Morayma hadden gezien...

- O! riep Aboe-Abdallah ijverzuchtig; zoo ik haar gezien had, als gij haar gezien hebt! Zoo ik haar te gemoet mocht gaan...!

De boodschappers vertelden, dat zij Morayma hadden gezien, gezeten op een rots bij het water, omringd door de herders en hunne kudden, omringd door der herders vrouwen. Zij had zacht en onverstaanbaar bijna gezongen, en zij hadden allen haar vereerd. De vrouwen hadden de Verklaarde in de rivier gebaad en haar de zwarte haren gegeurd. De kinderen hadden takken en twijgen gebracht, omdat helaas, de bloemen ontbraken... En tegen het vallen der nacht hadden zij allen haar in eere omringd en haar geleid naar de met takken en twijgen versierde schuur, waar zij haar sponde hadden gespreid. Daar sliep zij, open de deur, opdat zij gaan kon als zij wenschte te gaan.

Zij kan komen, zij kan iederen dag komen! bedacht Aboe-Abdallah. En er doorgloeide, hij wist niet welke vreemde warmte, zijn ziel...

Maar na weder een dag verscheen de derde Wijze voor Aboe-Abdallahs bedde. Hij was de oudste; hij was niets dan de diepe vlam zijner oogen in doorschijnende schimme-witheid. En hij zeide:

- El Zagal heeft het hoofd gebogen voor den Christelijken koning.

Aboe-Abdallah en Aïscha slaakten een kreet van verbazing.

- Bij Almeria, zeide de Wijze. De Christelijke koningen naderden, met hun leger, in zegetocht. El Zagal trad hen te gemoet; hij is oud en gebroken. En de Christelijke koning omhelsde hem en noemde hem koning van Andaraxa en van de Alpujarra-bergen. Toen ging el Zagal, gebroken en oud...

[p. 208]

- Mijn zoon! Mijn zoon! riep in vervoering Aïscha, toen de Wijze in slaap was gezonken. El Zagal gaf Granada op! El Zagal zal je nooit meer betwisten je troon, je heiligen troon, dien ik steeds beschermde voor je! Je bent onbetwist koning over Granada en thàns...!

- Ik ben Don Ferrando's vazal, zei Aboe-Abdallah, maar Aïscha hoorde hem niet.

- Thàns... riep zij; thàns zie ik vóor mij op stralen de geheele nieuwe glorie voor ons koninkrijk!! Geen verdeeldheid meer! Jij alleen, jij alleen! O, wij zullen sterk worden tegen de Christenen! Wij zullen ze wèg jagen van onzen heiligen grond, wij zullen hun stad hernemen na stad; wij zullen hen vervolgen tot in hunne eigene rijken; Iberië, Iberië zal òns zijn!

Hij stond haar bewonderend aan te staren. En uit de vreemde warmte, die reeds zijn ziel door gloeide, omstraalde als een wijde zon.

- Het Geluk is nooit wat wij denken, dacht hij, in zachten weemoed om Morayma. Maar dit... ik voèl het... dit is het Geluk, omdat Allâh ons eindelijk gunt ons rècht...! Onze legers zijn sterk; wij zùllen nu, eensgezind, wij, duizende Mooren, Don Ferrando weg jagen, wèg jagen, uit Baza, uit Malaga, uit Loxa, in eéne beweging van honderdduizenden hem wèg jagen... En mijn Verklaarde... zij komt terug!!!

Het was hem of een hemel van licht òm hem dreef, terwijl Aïscha weg ijlde; weldra, van alle tinnen der Alhambra, der Forteres klaterden koperen trompetten, als na eene overwinning: blijde signalen, dat de koning zich zoû vertoonen zijn volk...

Uit Granada stroomde het verwonderde volk toe...