De ongelukkige

XLIII

Die winter was de verschrikkelijke. De Katholische koningen overwinterden in Malaga en vernamen, dat in Arragon, in Castillië-hoe lange waren zij niet afwezig van daar!-storm op storm heerschte, zondvloeden den hemel uit stortten, de rivieren, overstroomende, de steden aan hare boorden blank zetten. Orkanen en aardbevingen, zeebevingen volgden slag op slag elkander op, over en langs het schiereiland en de Mooren dankten Allâh voor de teekens, die hij eindelijk zond, van Zijn toorn tegen de Christenhonden.

Don Ferrando en Doña Isabel, de vorstelijke avonturiers, bleven te Malaga, en de wonderschoone Moorsche stad, de eerste groote, die zij zagen - witte paradijsstad in hare palmentuinen - hield hen in hare bekoring gevangen. En overijld gingen zij nooit te werk. Nu was geheel het Oostelijk koninkrijk van Granada in hunne macht, terwijl ‘Boabdil’ te Granada zich steeds beschouwde als hun vazal, getuige de rijke geschenken, die hij hun zond: prachtig getuigde Andaluzische hengsten voor Don Ferrando; zijden weefsels, goudstof, goudsmeêwerk, Arabische geuren voor Doña Isabel. Tusschen den Christenkoning en den Moorsche vazalvorst echter bleef el Zagal, in zijn stad van Guadix, de onafhankelijke heerscher over een nog uitgebreid rijk met groote steden als Almeria, als Baza en de steile, besneeuwde Alpu-jarra-keten stond als een muur tusschen den ouden Moor en den overweldiger.

In Granada was, o wonder, de rust sedert maanden niet verbroken. De Mooren namen den toestand, zich schikkende in het Noodlot, aan zooals Allâh dien had geschapen, nu te gelijker tijd toch Aboe-Abdallah rustiglijk de Alhambra bewoonde en heerschte. Hoe toornig zij ook eerst waren geweest om de Span-

[p. 201]

joolsche bezetting van den Groot-Kapitein, die maanden als een beleediging in de alcazaba had gelegen, zij hadden later het vertrek dier troepen langs de Darro nauwlijks opgelet, opgaande in het belang hunner zaken, nijverheid, handel, die toch eigenlijk waren het eigenlijk levensbelang, als de vorsten het goed vonden rustig te blijven en niet elkaâr steeds in de haren te zitten. Granada, dien winter van stormgeweld, lag in hare vallei als een door goede geesten beschutte, beschermde geluksstad, blank en rood onder hemel blauw, de palmentuinen steeds glanzend groen als gelakt, de oranje-hoven doorsparkeld van glinsterend ooft, de rozengaarden doorbloeiende, hoe zilver schitterend ook ginds de karteling der Sierra Nevada als met ijstanden ìn beet in het straffe azuur. En in zoo fabelschoone weldadigheid bloeide de stad, verlevendigde het bonte beweeg in hare nauwe straten van roze, blauw, blank, zacht groen, tortelgrauw gekalkte huizen; de bazârs wemelden van kooplui uit het Oosten, ook al was de weg langs Malaga niet meer vertrouwd; in de opene zijdeweverijen, gouden zilversmederijen, pottebakkerijen woelde het nijvere bedrijf, ontplooiden de handelaren de beroemde stoffen, stapelde zich het sierlijke vaatwerk der slanke kannen, der ranke amforen en ronde bekkens, gemengd met de gedrevene zwaarden en schilden en helmen, rijden zich de glazurende gebakken-aarden en hing een aroom van zorgelooze welvaart, een rijke geur van aromaten, die het getinkel der gouden dinaren doór krinkelde... Zoo schoon was Granada, zoo zonnig de elders stormruwe winter, zoo goed ging de handel, zoo blij was het leven in de volle straten, op de volle pleinen; te ademen, te lachen, te zingen, te léven alleen was reeds geluk. Het halve koninkrijk verloren... wie dacht er aan, te Granada! Malaga in bezit van Don Ferrando, wat hinderde het te Granada! El Zagal, mokkende, dreigende, oud maar boos, te Guadix, wat deerde het te Granada, nu Aboe-Abdallah in de Alhambra troonde! De voorspellingen... ja, maar eéns zoû de wereld vergaan, zoû de zon barsten, zouden de sterren regenen! Wie dàn leefde, die zorgde, als de voorspellingen werden bewaarheid. Maar wie nu leefde, zorgde niet, poogde rijk te worden, poogde

[p. 202]

te genieten het leven en de minnestreelen op de pleinen des avonds, als de stad warm was, trots winter, van zoo véle lichten, kleuren, gloed, glans en levensgenot, zongen niet van oorlog en strijdende en naijverige vorsten maar zongen van weelde, van schoonheid, van liefde, van enkel blijde, zorgelooze, vreugdevolle dingen: de echo van hunner toehoorders ziel.

In de Alhambra was niet zoo veel vreugde, niet zoo groote zorgeloosheid. Aïscha, maanden lang, had ter nauwer nood kunnen verkroppen de beleediging der Spanjoolsche bezetting in de alcazaba en somber had zij fronsende om gedwaald, vòl gedachte van wraak, van vergif, van moord, van den Grooten-Kapitein en de zijnen te vernietigen, op welke wijze ook. Als Aboe-Abdallah haar zag, een booze geest gelijk, dwalen door de Alhambra, langs de tinnen, de tuinen door, van de wallen òp zien naar de overliggende Forteres, bezwoer hij haar, geduld te hebben, hare wraakzuchtige plannen te onderdrukken, omdat Don Ferrando zonder erbarmen zoû zijn en zijn vermoorde soldaten zoû wreken. En dan zaten zij droevig te zamen, moeder en zoon. De wijde tooverpracht der Alhambra doorwaarde hun beider overgroote weemoed. Aïscha, zij dacht wèl, dat het halve koninkrijk reeds was in de macht van den hond! Zij zag het aán komen, het onvermijdbare Noodlot, dat talmde alleen, dat draalde om zekerder te zijn van zijn slag. En zij peinsde en zij wrokte Allâh en zij bedacht en zij vond niet... Aboe-Abdallah, nu wel wetende, dat Morayma, verklaard, was in de hoede der Wijzen, vrat wroeging het hart, was ziek van smart, vermagerd, verouderd, hol bleek zijn gelaat, de donkere oogen verdiept van wanhoop, en zoo zaten zij droevig te zamen. Zij duldden om hun zieleleed geen nuttelooze pronk van hofhouding. De hovelingen wezen zij verre. Zij zaten alleen in de fabelhoven, in de tooverzalen, aan den rand der vijvers, bij de zilver zingende fonteinen. Een zacht kleurige pracht van Scheherazade-paleis lijnde, boogde, breidde en diepte om hunne eenzaamheid rond. Dan dacht Aïscha aan het kind... Het was steeds gijzelaar, ver, te Cordoba, met de andere jeugdige knapen. En dan vroeg zij haar zoon, schoon zij wel wist:

[p. 203]

- Zijn de geschenken naar Malaga verzonden?

- Ja...

- Welk antwoord?

- Hoffelijke dank...

- Niet meer?

- Neen...

- Geen woord... over hèm??

Hij begreep wie zij bedoelde. Zijn wanhoopsoogen welden vol tranen.

- Geen woord, zeide hij, mat.

Maar zij, oproerig, richtte zich op. Zij balde de magere vuisten; zij stond woedend, niet achtende, dat hare sluiers vielen.

- Met welk recht! Met welk recht! riep zij. Ons kind te houden in gijzeling, nu je vazal je verklaard hebt, vazàl! Ons kind, ons eenige kind, mijn kleinkind, mijn Abdallah, mijn eénige hoop, mijn eénige hoop!!

Zij brak te zamen, zij snikte het uit. Hij omvatte haar in zijne armen.

- Zij zijn de sterksten, sprak hij mat.

Zij snikte in zijn armen.

- Het was àlles om niets, snikte zij. Al mijn geestkracht je te blijven beschermen, voor je eigen vader. Al mijn moed, dien ik je inblies! Wij gaan het einde toe, het einde... O, ware ik een man, een man als el Zagal...! Ik zoû nog... nòg...

Zij voleindde niet, maar hare tranen, plotseling, hielden op. Zij zaten droevig naast elkaâr, wijd om hen heen de zacht kleurige pracht, doorzongen van de eeuwige fonteinen. En hij smachtte naar Morayma. En zij, plotseling, klaagde weer:

- Abdallah, o mijn eenige, mijn eénige...!!

Van af de wallen, bij de wellen der waterwerken klonk uit de diepte vroolijke klank van violen op, blijde zang van zorgelooze, vreugdvolle dingen.