De ongelukkige

XLII

Winter in de Alpujarra-bergen schudde over het ruwe gerotste de sneeuw, en de sneeuwstormen lieten aan de kartelende kammen achter de blanke lagen, vulden de leêge valleien met blanken val, terwijl in de verte, in de hoogte, aan den hemel, de glanzende lijn van het Sneeuwgebergte, zelfs in nevel en mist, nog een lijn van glans, nòg een golvende blankheid bleef: het paradijs zelve dier sneeuw, de bron dier stuivende blankheid, de goddelijke urn der eindlooze vlokken. De bergstroomen, bevroren, gestremd, hingen met hunne gevangen wateren in straffe stalactieten af van de riffen, waar uit de ijs-overpegelde sparren zich drongen, storm-gezwiept en verwrongen de afgronden over, en langs de barre diepten rijden zich grotten. Zij waren gegroefd in het rotsgesteente en de heremieten hadden haar tot woning verkoren. Bevroren strekte de sneeuw er voor een smalle, gladde straat van marmer en over de krochten en kloven weidden de oogen der grotbewoners naar den wilden baaierd, die, betooverd nu in winterdood, wachtte op den eersten adem van lente om te herleven,

[p. 196]

te herbloeien tot weelderigheid van weide, water en vruchtbaar veld.

De smalle, gladde straat voerde op naar een ronde hoogvlakte tusschen de rotsen, een marmeren plein gelijk, waar een tochtige wind wirrelde tusschen klippen en gewarrelde sparrestammen. Slechts enkele vlokken nog fladderden rond en door deze gingen de heremieten de straat op naar het plein. Het waren oude, magere, van onthouding ontvleeschde gestalten, in witte waden gehuld, velen steunende op stokken; met lokken wit en baarden wit, geleken zij schimmen en spoken en er kwamen er meer en meer de grotten uit, tot de smalle ijsstraat, langs den afgrond, wemelde van hunne langzaam stijgende witheden. Sommigen waren verklaard, krank van zinnen; hunne oogen staarden in extaze, hunne baardmonden mompelden en toch begrepen zij, trots hunne vervoeringen op deze bergtoppen, de dingen van omlaag en om deze juist begaven zij zich naar het plein, waar de koning - el Zagal - die van Guadix naar Almeria toog, komen zoû als hun was gemeld.

Zij hadden nu het plein overvuld, zij knielden over de sneeuw en de steenen, zij schenen niet de koude te achten en ongevoelig te zijn voor de hardheid der rotsen; zij huiverden maar zij staarden verklaard, zij klappertandden, maar baden of spraken tot de geesten, die zij rondom zich zagen. Tot van een breederen weg, die steeg uit het lagere sparrenbosch de stoet der voorzichtig stappende paarden opwaarts kwam en el Zagal zelve, tusschen zijne ridders, zichtbaar werd, verouderd, gebogen de hooge gestalte over zijn paard, maar zijn oogen bliksemend nog van een wreed vuur. En hij stond stil in het midden des pleins; de wirrelende tocht warrelde met zijn witten mantel en zijn witten baard en de witte slippen van zijn tulband, die hingen over zijne schouders en hij was als een gebroken, heel oude man. En hij zeide:

- Heilige mannen, ik sta in uw midden. Den laatsten keer stond ik tusschen u in den heiligen grot van Granada en de vervoering kwam over mij om naar Malaga te gaan en het te beschermen tegen de Christenhonden... Helaas...!

[p. 197]

El Zagal jammerde en om hem jammerden de heilige mannen. Hunne jammerroep weêrechode tragiesch tusschen de wind-omgierde rotsen.

Helaas...! jammerde el Zagal. Ik mocht zelfs Malaga niet bereiken tot zij viel, onze schoone stad; den Heiligen Sleutel van onze zee, wij hebben hem niet meer!

De heilige mannen jammerden.

- Ik gunde mijn troon aan den zoon mijns broeders: helaas...!

- Helaas! jammerden de heilige mannen.

- Hij en de zijnen sloten de poorten van Granada vóor mij toe, toen ik, moede en verslagen, keerde en verhardden hunne harten jegens mij. Toch, heerscht hij, Aboe-Abdallah, in Granada, ik heersch over grooter rijk: van Guadix, over deze bergen heen, strekt mijn rijk zich nog uit tot aan de zee. Maar helaas, helaas, Malaga viel!

Het gejammer weêrechode heviger.

- De Moslemsche vloten werden verspreid over de booze zee! riep el Zagal. De Ongeloovigen beheerschen onze zee, onze kust! De Ongeloovigen zelfs, o heilige mannen, legeren in de Forteres van Granada, waar hij, Aboe-Abdallah, hen riep, om zijn wankele macht te beschermen! Vloek over hem, vloek over hèn!

Door het gejammer dreunden de vervloekingen op; de oude mannen balden de magere vuisten. De wind flapperde door hunne witte waden. Hunne stemmen riepen door elkaâr:

- De tijden zijn die des Noodlots!! Granada! Granada! Allâh, waarom verlaat ge Granada? Zonde bedreven Uw kinderen? Granada! Granada! In de heilige stad liggen reeds de Ongeloovigen! Over de zee kruisen de Ongeloovigen! Malaga! Malaga! De wereld zal kraken onder onze voeten! Deze bergen zullen splijten! Het zal vuur uit den hemel regenen! De zon zal los barsten in een vloed van vuur! De starren zullen regenen door het heelal!

Zij krijschten, zij schreeuwden, zij krampten de vingeren, zij liepen rond, in vóorziening hunne oogen geopend en gespalkt de zwarte open monden in de witte baarden. En el Zagal ook had

[p. 198]

de armen ten hemel geworpen en sloeg zich de borst en rukte zich aan den baard. Toen plotseling, naar den donzen sneeuwkam der rotsen, die rezen over het lagere sparrenwoud, alle die dolle oogen uit zagen. Zij zagen drie oude, witte mannen als zij zelve waren, wit en onwezenlijk en tusschen hen was een witte vrouw, maar zij was jeugdig en hare losse haren, tusschen hare hangende sluiers, waren zwart.

- Waarom wanhoop? riepen de Wijzen tot de heremieten. Waarom vertwijfelen? De dingen wisselen, de machten wisselen... Na de beproevingen, die Allâh zijn kinderen zond, richtte steeds hij ze op! Al is Malaga ons niet meer, is Baza niet ons, zijn tal van sterke steden niet ons, zijn de bergen niet ons? Is Granada niet ons??

- O mijn heilige stad, waar Aboe-Abdallah de Ongeloovigen riep! O mijn troon, dien ik gunde den onwaardige! schreeuwde snikkend uit el Zagal.

De Wijzen, de vrouw in hun midden, waren af gedaald naar het plein. En zij zeiden, tot el Zagal, oud en gebroken, over zijn ros neêr gebogen:

- Verzoening geeft kracht...

- De onwaardige, de onwaardige! snikte steeds el Zagal. Verzoening, o Wijzen, met den onwaardige!! Die zich reeds leenman verklaarde van den Ongeloovige! Die de Ongeloovigen riep in zijn veste! Granada! Granada! Nog heersch ik hier, el Zagal, over deze bergen, over deze verre valleien! Maar Malaga, Malaga in het Oosten! Granada, Granada, in het Westen! Geheel het Noorden, met Loxa, arm Loxa! met Moclin, Illora, stuwt op ons aan! En het Zuiden ligt open, te nemen, als eénmaal o, Granada, Granada...!!

Hij snikte van wanhoop, gebroken. Rondom hem en zijn sombere ruiters dansten als in wanhoop rond de oude, blanke heremieten. Zij wendden zich en wrongen zich, bogen zich voor over en achter over, tuimelden om en om, wierpen de sneeuw op en zij klaagden Granada! en zij klaagden Malaga! en zij klaagden Loxa! en schreeuwden tot Allâh, dat Hij te hulpe Zijne kinderen

[p. 199]

zoû komen. De witte vlokken dwarrelden heviger. Maar tusschen hen ging de witte, jeugdige vrouw om en zij zong zacht en gebaarde als in een droom. En om haar te hooren, staakten dan de heremieten hun wanhoopsdans en klaaglied en zamelden om haar rond en zij neuriede:

- Door de blanke rozentuinen voor het Paradijs... Altijd de blanke rozentuinen van het Paradijs... Ik dwaal, ik dwaal al zoó lang... Ik zoek in de blanke rozentuinen voór het Paradijs... ik zoek al zoó long, zoo lang... Zoek ik mijn zoon, die is in de blanke rozentuinen... zoek ik zijn vader, die is in de blanke rozentuinen... Zoek ik zoo lang al, zoo làng... Door de blanke rozentuinen...

Zij gaarde de sneeuw van de rotsenranden en het waren de witte rozen, die hare vingeren ontbladerden voor hare voeten uit, in vlokken.

De heremieten hernamen hun neuriënden zang en hunne oude stemmen zongen:

- Door de blanke rozentuinen...

Tot zij plots weêr tuimelden en zich wendden en wrongen en zich bogen voor over en achter over en rond tuimelden als in een waanzinsdans, op werpende de sneeuw, zoo dat het rozen, blanke rozen om Morayma sneeuwde. En hunne klagende, zwart open monden in witte baarden galmden weêr klagende:

- Malaga, o Malaga! Heel het Noorden... stuwt op ons aan! Granada, o Granada...!!!

De rotsen om, reed el Zagal, met zijne ridders, den dalenden sneeuwweg af, langzaam, voorzichtig der paarden tastende stap door blankheid. Hij zakte in een in het zadel, een oude vorst, een gebroken koning; hij hing over zijn paard als een moede man...

Maar beneden aan den weg wachtte de voorhoede van zijn leger in de valleien gekampeerd om de smeulende vuren.

En zij riepen hem toe:

- El Zagal! El Zagal! Dappere! Dàppere!!

De strijdkreet, die zijn naam was, steeds, weêr-echode als tegen kristal, òp naar de hoogvlakten, waar de verklaarden in den dichteren sneeuwval, de grijsaarden om de vrouw, voort gingen te

[p. 200]

klagen, te zingen, te snikken, te wringen, te wenden, te tuimelen den waanzindans...