De ongelukkige

XXXIX

In de stilte van de sterrennacht, die welfde over den open hof van slanke zuilen, ontwaakte Morayma. Zij lag te bedde in de alkoof van mozaïek der blanke stuc-zaal, die sierlijk van ingewikkeld motief hare wanden vierkantte onder de schemerende zoldering van parelmoêr-in-cederhout. Zij richtte zich op, als dacht zij na. Zij sloeg een witten sluier, die sleepte over het bedde-einde om heure hangende haren, rees op en richtte hare bloote voetjes naar den hof. Zij liep als slaapwandelde zij. In den hof schimmevaagde hare tengere silhouet onder den laatsten schemergloor der sterren. Bij de zacht murmelende fonteinevloeiïng waren de bloemen vaag wit als zij...

Zij ging, geluideloos, als eene schim. Langs de slapende vrouwen ging zij de drempels over, door zalen en gangen en hoven. Hare lippen bewogen als zong zij, onhoorbaar. De gesnedenen

[p. 177]

ontwaakten hier en daar, richtten zich even op en lieten haar gaan... De tegen de deurposten dommelende wachten lieten haar gaan. Zij mocht gaan en komen als zij wilde, omdat zij verklaard was en omdat bevel was uit gevaardigd, dat niemand haar verhinderen mocht... Zij ging de tuinen in, de tinnen langs, zij boog zich over de muren, zij boog zich over de borstwering en zag, beneden, de Poort der Gerechtigheid... Waar de hand talmde den Sleutel te grijpen... Zij dwaalde wederom terug, meenende, dat zij dwaalde in de voortuinen van het Paradijs... Waar Aboe-Abdallah en Abdallah haar te gemoet zouden komen, en die zij zocht en die haar zochten... Het was lieflijk weemoedig rustig in haar, in eene zachte moêheid, omdat zoo lang zij reeds dwaalde en zij niet vond... Maar met die moêheid mengelde de hoopvolle zekerheid, dat eenmaal zij vinden zoû.

Zij neuriede zacht in zichzelve en dwaalde de tuinen uit, de burchtstraten door, tot aan de Poort der Zeven Verdiepingen. Er dommelden, op de banken, de wachten en zij ontwaakten... Zij zagen haar vol eerbied verschijnen en rezen op en hunne oogen staarden haar aan als ware zij een hemelsche verschijning. Sommige soldaten knielden voor haar op éen knie, kusten den zoom van haar kleed. Zij ging tusschen hen door naar de Poort, steeds starende, glimlachloos de neuriënde lippen... En hare handjes morrelden aan de grendels.

- Zij wil naar buiten, zeide een der soldaten tot den wachtofficier.

- Het is nog nacht, sprak de officier. Wij kunnen haar de poort nog niet openen...

Morayma week op hare passen terug, als zocht zij haar weg. Maar wederom keerde zij, schreed als in transe toe op de poort en hare handjes morrelden aan de grendels.

- Maar wij mogen haar niet verhinderen, zei, bijna twijfelend, de officier. Opent de poort: de sterren verbleeken, in het Oosten schemert de dag al aan...

De soldaten ontsloten de dubbele poort, die zingende in metalen hengsels terug week. Buiten bleekte de weg nog nachtevaag

[p. 178]

en donkerde het olmenbosch. Morayma trad naar buiten. De soldaten lieten haar. Zij waren gewoon, dat zij ging en kwam als zij wilde... Geen, die haar kwaad zoû doen; ieder, die haar ontmoette, bejegende haar met eerbied. Zij dwaalde den nachtvagen weg op en verwijderde zich naar den dag toe... Maar in het olmenbosch lagen de schaduwen nog in sluimer. Zij liep echter de talmende nacht in, als zàg zij met àndere oogen de duisternis door. Het was er huiverkil van dauw en de eenzaamheid hing tooverachtig tusschen tronken en takken en twijgen. De nog zanglooze vogelen, gewekt omdat zij kwam, ritselden hunne vederen tusschen de looveren.

Zij liep door. Plotseling, in de plots ontdekte verte, boorde een gouden schicht de duidelijkere bladeren door. Andere schichten flitsten hem na. Het woud ontwaakte, de vogelen vingen te tjilpen aan, een zachte wind woei aan van verre.

Morayma liep steeds door. Zij plukte de bloemen aan den weg en knielde bij de beek om te spelen met het water en het op te werpen in hare handen. Zij kwam niemand, niemand tegen en zij liep steeds verder en verder, in neuriënde onbewustheid. Hoe lang zij reeds in de stijgende morgenzon had geloopen, verloor zich in de tijdloosheid van dezen groenen en gouden dag. Het was als werd zij niet moede. Hare bloote voetjes, bestoft, liepen door, door; hare lippen neurieden, hare sluiers sleepten. Door de oude olmenkruinen zeefden de zonnestofjes; zij liep in een wolk van goudene vliegjes, die mede wirrelden met haar. Soms verloor zich de weg onder de laag neêr slierende takken. Zij dook onder ze door, scheurde hare sluiers, wondde even hare voetjes, die bloedden en liep door, door, door...

Aan den hoek van den weg, die boog over den heuvel en, opener, ontdekte, in de diepte, de stad, blank Granada onder wijd luchteblauw in de hoogte, maar vèr reeds achter het nog even vaag zichtbare Generalife, rees een vierkante roode toren. Uit een der boogramen, van boven, blikte een vrouw. Zij zag Morayma naderen en verbaasde. En zij riep:

- Emin en Ali, komt! Hier nadert uit het bosch een vrouw en zij

[p. 179]

is ongesluierd, want hare sluiers slepen...

Hare twee zonen verschenen naast haar in den raamboog en nu Morayma naderde, herkenden zij haar alle drie.

- Het is Morayma!! riep de vrouw; en zij dwaalt en neuriet, als in waanzin!

- Het is Morayma! herhaalden verbaasd de zonen; zij waren twee zeer schoone jongelingen, slank en blank en met lachende, gitten oogen.

Zij haastten zich alle drie den torentrap naar beneden en op den weg naderden zij Morayma.

- Morayma, zeide de vrouw; wat dwaal je door het bosch, zoo ver van de Alhambra en in den warmen middag en geheel alleen?

Maar Morayma staarde slechts en neurde zeer zacht.

- Herken je mij niet, Morayma? vroeg de vrouw. Ik ben Zoroya en deze zijn mijn zonen, Emin en Ali... Herken je ons niet?

Morayma herkende hen niet.

- Zij is waanzinnig, zeide Zoroya.

- Zij is waanzinnig, herhaalden Emin en Ali. Waar dwaalt zij heen...

- Morayma, zei weder Zoroya. Waar dwaal je heen? Alleen, geheel alleen?

- Moeder, zeide Emin. Laat haar, vraag haar niet. Zij is verklaard...

- Zij is verklaard, herhaalde Ali.

En de beide jonge Mooren bogen diep voor Morayma.

Zoroya zag, dat Morayma verklaard was. Zij was eene Moorsche van haar vierde jaar af en zij voelde den zelfden eerbied voor deze verklaarde waanzin. Uit den kerker ontslagen door Aboe-Abdallah, die haar vergeven had vroegere haat, bewoonde zij met hare zonen dezen toren en beweende hare dagen. Het leven was voor haar uit, toekomst zag zij niet voor zich. En hare zonen bespiedden alles wat voorviel te Granada, wàt door het geheele koninkrijk: in hunne zielen wachtten zij Don Ferrando af om zich aan zijn voeten te werpen en te zeggen, dat zij omhelsden het Christendom... Maar in hun bloed waren zij nauwlijks Spaansch,

[p. 180]

deze zonen eener Spanjoolsche moeder; in hun bloed waren zij Mooren. En zij bogen diep voor Morayma.

- Zij is waanzinnig geworden, dacht Zoroya; om het Godsgericht...

Zij gevoelde, in hare verbittering, een medelijden.

- Morayma, sprak zij; kom je niet onzen toren op, om te rusten? Om te eten en te drinken?

Zij nam Morayma bij de hand en deze liet zich leiden, den torentrap op. Het eenige raam der torenzaal zag uit naar het Westen: daar waasde Granada, diep weg, in goudige trilling van licht. Zoroya deed Morayma zitten; een dienares wiesch haar de voeten. Drank en spijs roerde zij nauwlijks aan. En zij zat en staarde en neurde heel zacht, heel zacht. Plotseling viel haar hoofd tegen de kussens. En sliep zij.

- Zullen wij gaan naar Granada? vroeg Emin. Om te waarschuwen, dat zij hier is?

- Wij zullen gaan, zeide Ali. Aboe-Abdallah is goed jegens ons geweest. Wij zullen gaan, want zij zullen haar zoeken.

- Gaat dan, zeide Zoroya.

De jongelieden gingen. De zwoele middag sleepte zich terwijl Zoroya met de waanzinnige alleen bleef. Om den toren gonsden de vliegen, zoemende trilling in de eenzaamheid. De warmte wemelde buiten met lichtende krinkelingen. De vage stad daar ginds scheen te stooven in de lichttrillende vallei.

Zoroya viel in slaap. De zon helde ten Westen en de stad rozigde, rozigde, rozigde... De zon zonk en in purpergloed trokken mauve misten over de stad op. Toen Zoroya ontwaakte, was zij alleen. Morayma was niet daar.

- Morayma! riep Zoroya. Morayma, Morayma, waar ben je...

En zij zocht en tastte in het fluweelen donker, dat haar omringde, terwijl buiten de eerste sterren ontloken in de nachtlucht...

Morayma dwaalde over den donkeren nachtweg. Het bosch verijlde ter eene zijde; ter andere zijde donkerden de diepe ravijnen. De maan rees achter de rotsen op, bleeke schijn, die niet verlichtte... Aan de randen der afgronden liep Morayma en neur-

[p. 181]

de. Zij liep als een vage, witte schim de rotsige tafelen langs. Tusschen steilte en diepte liep zij, het was of haar bloote voetje van zelve den betreedbaren steen vond. Het was of een geheimzinnige kracht haar stuwde, steeds naar het Oosten. De Meinacht was zoel; zelfs tusschen deze barre rotsen geurde het van kruid en wilde bloemen...

Uit diepere rotsendelling smookte in de nacht een lichte rook op. Er gloeide een stervend vuur over gunstere sintels. Toen Morayma verscheen, boven, op den tafelrand van rotsigen afgrond, de diepte vlak aan haar voet, bewogen donkere gestalten van mannen om het vuur en schròkken op.

- Allâh! riepen zij, in heilige verbazing. Allâh! Allâh! Ziet!!

En zij wezen elkaâr naar de schim, die, boven hen, langs den afgrond, zich voort bewoog.

Zij dachten haar een spook te zijn en verborgen zich bang in hunne mantels. Maar toen zij daalde den tafelrand naar beneden en naderde hun kampement, herkenden zij haar als een levende vrouw. Zij waren ruwe Mudejaren, roovers, die plunderden de reizigers en reizende kooplui, die kwamen den heirweg van Malaga; zij zelve echter waren op weg nu naar Malaga, om zich te scharen onder het bevel van Hamet-el-Zegri, dien zij bewonderden en beminden.

- Zij is geen spook der bergen en bosschen, zeiden enkelen. Zij is een levende vrouw...

- Zij is een verklaarde, zeiden de anderen.

Zij rezen eerbiedig op. In den witten schemerglans van de maan en den gelen afglans van het vuur verzamelden de ruwe roovers om de verklaarde vrouw. Zij heetten haar welkom en groeteden haar en sommigen knielden voor haar en kusten den zoom harer verscheurde sluiers. Zij spreidden hunne mantels uit en beduidden haar zich te zetten. Toen zij zagen, dat hare voeten bloedden, wieschen zij haar die met het water van den bergstroom en wischten ze zorgvol en zacht. Toen zij moede het hoofd liet vallen op den bundel, dien zij hadden geschikt, dekten zij haar toe. En legerden zich om haar rond.

[p. 182]

Het vuur doofde geheel, de bleeke maan verdween achter zwarte wolk bij wolk. Het kampement verzonk in de rotsige diepte, in de stille, stille nacht.