De ongelukkige

[p. 75]

XXIII

Loxa was de altijd aan Aboe-Abdallah trouwe stad. Zij rees op een hoogen heuvel, tusschen hoogere bergen, die weg flauwden aan den verderen einder en zij rees bruin en grauw en ruw en ruig, met tal van torens uit pyramidig gekartelde tinnen in het waas van zomermorgen. Zij rees heel sterk in den teederen lichtenevel, zij rees bar en barsch en onroerbaar in de trillende blauwe, vaag overwaasde lucht; zij groeide als uit den rotsheuvel omhoog. Aboe-Abdallah stond op den hoogsten wachttoren. Hij was wederom vorst en koning; half het koninkrijk was hem aangeboden, de andere helft beheerschte wel el Zagal maar nièt volgens den stillen wensch der Aboe-Abdallah altijd getrouwen... Hij was wederom vorst en koning en zelfs geen vazal meer van Don Ferrando, sedert deze geweigerd had den brief, hem door het kind, Abdallah, den kleinen gijzelaar geboden, te overwegen. Don Ferrando, hij had alleen nu macht over dit kind en de andere jeugdige gijzelaars: welke andere macht had hij...! Vorst en koning was Aboe-Abdallah, al was Granada zelve in de macht van el Zagal, die Aïscha de vrijheid geschonken had...

Aboe-Abdallah zag uit, van onder zijn hand. Hij was in volle, vorstelijke wapenrusting: de gouden maliën omgoten hem, het vergulde pantser omgaf hem, helm en maliënsluier omsloten zijn gelig bleek gelaat. Hij stond slank en fier en forsch, zeer schitterend tegen het waas van de lucht, in het uitschemerend zonnelicht, dat gleed af langs de ruige tinnen en ruwe torens. Rondom hem waren de Moorsche kapiteinen en Hamet-el-Zegri, donkere gelaten, bleekere gelaten, zwart-oogige, -harige koppen met de zwarte baarden, soldateske, romaneske figuren in maliënrustingen, punthelmen, en plooiende burnoezen en zij zagen allen uit. Zij zagen, in de verre verte, met hunne adelaarsoogen, de vage vlakte om de stad, de vega schitteren en bewegen gaan als met witte glinsterende lijntjes in regelmatige rijen en ruiten en vierkanten aan glinsterend af van den einder. Het was het leger van Don Ferrando. Het ontzaglijke Spanjoolsche leger, maar ook de

[p. 76]

Mooren waren zeer sterk: Loxa was zeer versterkt; in de vlakte zouden beide legers slaags kunnen raken zonder de stad, de versterkte stad te verzwakken... De kans hing als een goddelijke onzekerheid in de wazige zomerlucht; de oorlogskans dreef als een noodlottige godin door de luchten, over den einder, over de vlakte, over het naderend leger, over de stad. Zij scheen als eindeloos wijde vleugelen te spreiden in den neveligen hemel; onder hare onwerkelijkheid fladderden de werkelijke zwaluwen in roerige kringen rond.

Beneden, op de lagere torens, op de eerst leêge tinnen doken op de soldaten, duizenden. En zagen uit. Zij zouden de bombarden, de booze kanonnen, niet dulden te naderen. Zij zouden de Spanjolen te gemoet in de vega gaan. Deze, in het òp glinsterende licht, spreidde zich uit, groen en grazig, een frissche vruchtbaarheid, die verstoord zoû worden. En ettelijke kanalen doorsneden die zachte groente - even wazig, even nevelig en uitgewischt naar den horizon toe, waar de glinsterende lichtjes wemelden - doorsneden haar, met tal van staalachtige strepen, lange spiegelingen, waterwegen. Alle glans bleef omfloerst in neveldamp. Fijne mist veronzekerde alle zichtbaarheid. En het landschap bleef ongewis van vorm en lijn en tint als het Noodlottige, dat in de lucht dreef...

De kapiteinen rondom Aboe-Abdallah gingen de torentrappen af, volgende de bevelen van Hamet-el-Zegri. Van af die trappen, buiten aangebracht, wemelden de pleinen en straten der stad vol mannen, vrouwen, kinderen, vol ontroering, gegons en kleur en klank.

- Komt gij, Heer? noodde Hamet-el-Zegri zijn vorst.

- Ik kom, zeide Aboe-Abdallah. Ga mij voor, ik kom dadelijk...

Hij was geen veldheer, weifelde steeds in het schaakspel der strategie als hij weifelde in het schaakspel met de Toledaansche, gecizeleerde stukken. Hij was geen veldheer, liet Hamet-el-Zegri veldheer zijn. Maar hij was moedig, dapper, met een persoonlijk gevoel van soldaat, van strijder, die de kromme sabel zwiert... Zoo hij de dronkenschap over zich komen liet, houwde hij, zon-

[p. 77]

der te weifelen. Nu weifelde hij echter, in zijn nieuwen trots van weêr koning te zijn. Nu gevoelde hij de onzekere noodlottigheid der wijd gevleugelde, die door de lucht dreef, afgezante van Allâh's wil en die de geheime zekerheid droeg in de plooi harer nevelige wade... Nu gevoelde hij een vreemden weemoed omdat hij wist, dat tegen hem in het veld zoû treden Don Diego, graaf van Cabra... Zijn overwinnaar, zijn kerkerbewaarder, edel, fier, moedig, hoffelijk, bijna zijn vriend geworden te Vaëna, te Cordoba; Don Diego, die hem geleid had door de weemoedvolle, groote Moskee... En thans, tusschen die verre glinsterlijnen, die bewogen door de floersende misten heen en uit schitterden en zich verplaatsten, naderde ook Don Diego, graaf van Cabra, om wraak te nemen over den nederlaag bij Moclin... En dièn dag zoû Aboe-Abdallah hem vóor zich zien, vijand, in de van den strijd doordaverde vega...

Beneden aan den trap was Hamet-el-Zegri op een gesluierde vrouw gestooten, die wilde naar boven...

- Morayma, zeide hij zacht, zijn diepe, ruwe stem temperend. Wat blijft ge niet in de veilige zalen? Weldra zullen de vijanden zijn genaderd en kunnen de mannen strijden als zij niet weten de vrouwen, die lief hun zijn, in veiligheid?

- Hamet-el-Zegri, zeide Morayma; vrees niet voor mij, want ik ben niet meer een schuwe vrouw, sedert ik het ongeluk deelde van mijn Heer, dien ik lief heb. Sedert mijn zoon mij werd uit de armen gerukt, sedert ik vluchtte uit Almeria, u allen na, sedert ik honger en moeienis met u meê heb gemaakt, de bitterheid van ballingschap en àl de onzekerheid van het leven! Ben ik alleen maar een vreesachtige haremvrouw of ben ik er ééne, die mijn Heer, vóor hij ten strijde trekt, omhelzend wil geven den talisman, die behoedt voor de kwade kansen? Want al zijn de droomen onzeker, de berekeningen komen niet geheel ten ongunste uit... en misschien vergaten de berekenende vrouwen wèl een gewichtig getal... Zij vergeten, zij vergeten altijd...

Zij slipte nu den trap op en Hamet, omziende, zag haar Aboe-Abdallah bereiken, omhelzen en een keten omhangen... Maar hij

[p. 78]

toefde niet langer. Ten voet der citadel, op de groote binnenplaats, schetterden de koperen fanfares. De geheele stad schetterde van fanfares. De torens, de tinnen schetterden. Het schetterende koper richtte zich vooruit en hóog ten hemel en het geluid scheen de nevelige misten te scheuren. De zon, plotseling, schitterde uit. Zij weêrschitterde over de wazige stad, over de ruwe wallen, die zwermden van vonken schietende rustingen. Zij weêrschitterde aan donderbussen, en vuurroeren en lansen, op helmen, in schilden: zij weêrschitterde over de feller spiegelende kanalen, die de vega doorsneden met hellere strepen. Zij weêrschitterde over de glinsterende lijnen, die, juist aan den horizon, naderden, die duidelijker naderden in grootere vierkanten, in bewegelijkere ruiten, in lange uit rekkende slagorden, waarin zich reeds de silhouet teekende van dicht duwend paardenvolk en de dreiging der dringende bombarden en mortieren...