Ongepubliceerd werk

[p. 367]

Herdersliefde of Dafnis en Chloë
door Longos

In Lesbos ligt de stad, ruim gebouwd en schoon van aanblik, Mytilene. Haar snijdt eene zee-engte door midden, een kanaal gelijk, waarover glanzend blanke brug bij brug: zoo schijnt zij meer eiland bij eiland dan een stad. Acht of negen mijlen verder in het binnenland lag weelderige bezitting van een zeer vermogend man en schooner was daar niet: wouden vol van wild; heuvelen, waar de wingerd wies, velden, waar het koren rijpte, weiland waar de kudden graasden en langs de kust der zee, spoelden schuimende de golven aan over het fijne zand der stranden.

In dit oord vond eenmaal een geitenherder, Lamon, weidende zijne kudde een pas-geboreling, die eene zijner geiten zoogde. En wel in deze wijze: er was een boschje, dicht gegroeid van struik en doornstruweel, en met veil gansch overwoekerd en binnen dit priëel was de grond als met tapijt van zacht, week gras belegd. Daar lag het kindje op en daar was het, dat meermalen binnen drong de geit, zoodat de herder vaak zich had verwonderd wat zij er deed en waarom zij hare geitebokje achter liet. Lamon, in meêlij om 't verlaten bokje, spiedde uit waarheen de moeder-geit toch week in 't warmste middaguur...nu volgt hij haar...nu ziet hij hoe zij tusschen struik, struweel binnen 't priëel zich dringt...zij wendt en draait zich om het kind, zij zet, pardoes, de pooten, toch voorzorgsvol, om niet het kind te kwetsen, er over heen en

[p. 368]

Lamon ziet de kinderhandjes grijpen den uier of die ware der voedster eigen borst.

Was 't anders mogelijk dan dat verwonderde de herder?

Hij nadert nu; hij ziet een jongentje is het kind en groot al, molligjes en welgeschapen en in wel weelderiger broekje-en-hemd dan vondeling ooit was; een jasje van fijn purper, met gouden gesp geklampt, droeg 't kleine kereltje en naast hem lag een dolk met elpenbeenen greep.

Wat nu te doen? De kostbaarheid te nemen en 't kindje maar te laten? De herder schaamde zich, eén korte wijle maar, minder dan zijne geit menschlijk te zijn geweest. Hij wachtte tot het duisterde; toen nam hij 't kindje met de kostelijke dingen en bracht dat alles, mèt de geit, meê naar zijn wijf, Myrtale, die, hoogst verbouwereerd, vroeg of de geiten dezer dagen kleine knaapjes baarden?! Lamon vertelde alles, hoe 't knaapje hij gevonden had en hoe de geit het zoogde en hoe hij zich wel schamen zoû het kind te laten sterven. Zijn wijf was 't met hem eens en samen kwamen ze overeen het knaapje op te voeden en te bewaren kostbaarheid, die aan 't kind was gevonden. En zeiden wie het weten wilde, dat hùn dit knaapske was en om hem met een herdersnaam te heeten, noemden zij het Dafnis.

Twee jaren later, wonder!, vond Dryas, herder van naburig landbezitter, dergelijke vondst. Daar was een grot, de Grot der Nymfen wel genaamd, zeer ruim in holle rots, en rond van buiten en binnen waren beelden der Nymfen, uit marmer, de voeten schoeiselloos, de armen bloot tot schouders toe, de haren om de halzen los, 't gewaad ongegordeld om de lendenen en allen lachende van aanschijn of straks zij zouden dansen. In 't diepste van de grot, ontsproot een klare bron en welde tot een beek zeer breed en spiegelplas, midden door 't dikke mos vervloeiende naar buiten: aan 't rotssteen hingen melkvaten en fluiten en schalmeien, der vroegere herders offerande.

In deze grot sloop binnen vaak een schaap, dat pas gelammerd had, zoodat haar herder, Dryas, vaak haar dacht verloren, omgekomen. Om haar te straffen, ook opdat zij grazen zoû met de

[p. 369]

andere schapen mede, sneed hij van riet een buigzaam lint en boog het om tot lossen strik en sloop toen nader om het schaap dat om den hals te slingeren. En drong binnen de grot...

Hoe groot was zijn verwondering! Hij zag zijn schaap zorgvol en liefdevol, of vrouw en moeder zij ware geweest, zoogen een wicht; het kindje, in zijn mondje rein en teêr, nam zonder ook maar eén kreetje uit te krijten, uier na uier en dronk zich dikjes en daarna likte met lichte tongelikjes zoogmoeder zelve haar het mondje schoon. Een meiske was het kind en ook aan haar had wie haar had te vondeling gelegd, gelaten kenteekenen om haar weêr te vinden, die waren een mutsje van gouddraad, twee sokjes goud doorstikt en twee zeer kleine gouden muiltjes.

Dryas, wel overtuigd, dat hem de goden zelve hadden geleid, en door zijn schaap wetend geworden van mededoogen, licht in zijn arm het wichtje, doet de kleinoodiën in zijn knapzak en bidt de Nymfen, hem te gunnen het kindje op te kweeken. Het scheen toch ook, niet anders lag zij daar dan tot dit doel. Toen, nu naderde het uur, dat hij de kudde stalwaarts leiden zoû, keert hij terug en zegt zijn vrouw wat hij gezien heeft, toont haar wat hij gevonden heeft en bidt haar als hun eigen kind het wichtje, heimelijk, op te nemen in hun huisje en op te voeden.

Napè, zoo heette deze herderin, was van die stonde af de moeder van het meiske en minde haar alsof zij had gevreesd zich overtroffen door een schaap te zien in teedere moederzorg en -min. En, dat niemand zoû twijfelen als zij het wicht haar eigen noemde, heette zij het met landelijken naam, en noemde het dus Chloë.

Die kinderen groeiden snel en schoon waren zij beiden als zelden herderskinderen. Dafnis was vijftien jaar, Chloë telde er dertien, toen Dryas en toen Lamon die zelfde nacht den zelfden droom zich droomden. Zij zagen hoe de Nymfen van de brongrot, waarin Dryas het meiske had gevonden, Dafnis zoowel als Chloë toevoerden naar een goddelijken knaap, zeer schoon en schalk van oog en wien twee wiekjes uit aan de schouderbladen stonden; hij droeg een kleinen boog en pijlenkoker en schoot een

[p. 370]

enkele pijl op beide kinderen af, die beiden trof en door en door, waarna hij hen beval schapen te weiden de eene hier en geiten daar den andere.

Hoe smartelijk trof hun droom de beide herders. Het was hun spijtig te meenen, dat deze kinderen, wien schitterend lot scheen toe beschikt, om kostbaar kleinood, bij hen neêr gelegd, geschapen slechts waren om geit en schaap te hoeden. Hadden zij daarom, beiden, de kinderen, in hoop op mogelijke vergoeding, gevoed met fijner voedsel en leeren lezen, zoo goed maar als het mogelijk was op 't land en in de weiden. Maar 't kon niet anders dan dat zij gehoorzaamden aan goddelijk bevel, te meer omdat godinnen - de Nymfen - door goddelijke voorzorg gespaard de kinderen hadden. Zij deelden dus elkander hun droomen mede, volbrachten offering, in de' eigen grot der Nymfen, aan den gewiekten knaap, dien zij niet wisten wie hij was, en zonden toen de kinderen met de kudden, hun leerende wat herder en wat herderin moest weten, de weide in.