Ongepubliceerd werk

(1996)–Louis Couperus– rechtenstatus


Derde bedrijf Moes- en bloemtuin
Eerste tooneel Parelhoen, Kippen, Eenden, Kuikens; daarna Fazante, Merel, Fidel; onzichtbaar Koor van Wespen, Bijen en Krekels. Als het gordijn op gaat groot gekwaak en gekwakkel parelhoen levendig, gaat van de een naar den ander Bonjour, bonjour...wat zeg je van zooveel Gasten, die tusschen mijn komkommers zich Verdringen op mijn jour?
[pagina 251]
koor in de lucht ‘Zoemen wij samen...’ parelhoen tot een Kip Ja, 't is mijn laatste ontvangdag! kip Wat pompoenen! parelhoen Griezelige vormen, hé! Ik hoû héel veel Van dat soort bibelots! kuiken bek in de lucht Wordt er gezongen? parelhoen Ja. koor ‘Zoemen wij samen’... parelhoen Ik heb de Wespen En ook de Bijen... tot een Kip Bonjour! Zij beweegt zich druk koor van bijen en wespen ‘Zoemen wij Samen; verzuimen wij ooit Aan weizoom en woudzoom te zamen te zoemen...? Zoemen wij samen; verzuimen wij ooit...’ fazante komt op, lachende, tot Merel Dus was jij gevangen? merel vertelt wat hem gebeurd is Als onder 'n hoedje! 'k Ging in de pot, bepaald; maar 'k ben nu weêr De pot uit. Kijkt om Is Kantekleer niet hier? fazante verwonderd Kómt Hij dan? fidel kop uit kruiwagen, van waar hij uit de hoogte het gewoel beschouwt Ik hoop, dat hij nog van idee Verandert.
[pagina 252]
merel Wàt? Fidel in den kruiwagen? fidel schudt zijn kop, stuk ketting rammelt aan halsband Toen Kantekleer voorbij ging, zwarte Merel, Heeft hij me alles verteld en heb ik van Woede mijn ketting stuk getrokken en Kom ik eens zien. parelhoen ziet Merel Zoo, ondeugd, ben jij daar? koor in de lucht ‘Wij fiedlen en veêlen Onder struik en struweelen...’ fazante heft kop op Een koor? parelhoen Ja, 'k heb de Krekels. krekelkoor ‘...En wij strijken Den strijkstok met streelenden streek...’ ekster zwarte rok, witte das, kondigt aan, naar mate de gasten uit gat in haag te voorschijn treden Heer Ganzerik! ganzerik treedt binnen, luchtig Wàt? Wordt je aangediend? parelhoen bescheiden Ja, bij den distelpoort heb 'k een lakei Gezet. ekster Heer Woerd van Eendenburg? eend Wat wordt Je äangediend? parelhoen Ja, bij de distelpoort...
[pagina 253]
ekster Mevrouw Kalkoen! kalkoen jaloersch Laat je aándienen?? parelhoen bescheiden Ja, Ik heb den man van de Ekster er van daag Maar bij genomen... koor tusschen de bloemen ‘Zoemen wij samen...’ kalkoen bek in lucht En laat je zingen? parelhoen nonchalant 'k Heb de Wespen en De Bijen ook... krekelkoor ‘En strijken den strijkstok Met streelenden streek...’ parelhoen En de Krekels... kalkoen Oo! parelhoen zeer nonchalant Ja, hièr Wespen en Bijen; daar wat Krekels... tot een Kip Zoo! Bonjour! koor ‘Zoemen wij samen...En strijken Den strijkstok...’ parelhoen tot Fazante Ik heb in mijn moestuin, 'k meen In mijn salon ál wat belangrijk is... fazante tot Merel Willen wij achter dezen gieter gaan? merel De gieter, bijgenaamd de Kaalkop-Grijskop:
[pagina 254]
Zoodra hij bukt, zie je zijn zilvergrijze Pruik stroomen uit zijn koopren kalen kruin. parelhoen vervolgt 'k Heb d'ouden kater. merel De ongelaarsde kater. parelhoen Ik heb... er tusschen door Bonjour!...onzen heel grooten wijsgeer, Meneer, Khalkoen tot gast; zijn naam schrijf je met een H...omdat hij zoo deftig is en wijs. Hij houdt veel van lezingen over de khunst, Khùnst met een H; hij houdt die tusschen de Thee-rozen: matinée's met thee, ten minste Met thée-rozen, of kruisbes-causerieën. Ik heb alles en iedereen, ik heb Mevrouw Fazantehen in haar sprookjes- Japon...en 'k heb de Schildpad...neen, nog niet. Ze is zeker opgehouden... druk heen en weêr fazante tot Merel Wie? De Schildpad? merel Een oude dame, die langzaam maar zeker Mijlen aflegt in een geruit tailleurtje. fazante Kijk, 'n hommel! parelhoen Ja, ik heb de hommel; hij Schittert wel aardig...Zoo, bonjour, bonjour! kip kersen vallen Er vallen kersen! fazante Het is een windvlaag... parelhoen Ja, 'k heb den windvlaag; zeker, 'k heb den windvlaag, Die nu en dan wat kersen prezenteert,
[pagina 255]
Maar je kan nooit met hem afspreken: hij Komt ongeregeld...ik heb, ik heb, ik heb... merel Ze heeft...ze heeft...het hièr wijst op voorhoofd; zacht Kater, 't complot?? kater op tak, kijkt toe Gaat goed. Ik zie al in de verte een héel Bizondre Hanenstoet marcheeren, door Den Pauw vooraf gegaan; hij ziet héel art- Nouveau er uit! pauw buiten E...ón! allen storten naar ingang fidel Dat draaiorgel- Gekrijsch...! ekster Heer Pauw!!
Tweede tooneel De Zelfden, de Pauw parelhoen tot Pauw, die binnen komt heel langzaam, kop hoog O, aangebeden Meester! Cher Maître, kom toch, bid ik U, hier bij De Zonnebloemen; pauw en zonnebloem Is dat niet zeer Burn'-Jones? allen om Pauw Meester! Cher Maître! kippetje tot Eend Een woord van hèm kan kip en kraai lanceeren! kippetje is Pauw genaderd, vol emotie Meester, wat dunkt u van mijn allerlaatst Gekaak'l??
[pagina 256]
pauw plechtig Inténs. Beweging eend bevende En wat van mijn gekwakkel? korte stilte pauw orakelt Harmoniesch-melodieus. Beweging parelhoen in verrukking, tot Kippen Hij zegt bij mij Altijd zijn oordeel met eén woord... pauw Subjectief, Objectief. Beweging parelhoen tot Fazante Hòe vindt U heer Pauw? Is u Nerveus? fazante Ja, want Kantekleer komt! parelhoen verrukt Ach, wáarlijk? Dan is mijn jour een gróot succes! in het rond Verbeeldt je, Kantekleer komt!! pauw zacht U zal gróoter succes Nog hebben... parelhoen opschrikkend Nòg grooter succes? Maar hòe? pauw Dàt zal u zien. parelhoen Maar zeg mij hoe?? pauw Wacht maar! ekster Meneer de Braekelhaan!

[pagina 257]
Derde tooneel De Zelfden; een voor een de Hanen. parelhoen verschrikt De Braekelhaan? Wie is dat?! Is dat een vergissing: 'k kèn Geen Braekelhaan! braekelhaan wit, met zwarte streepen, of tressen, buigt Mevrouw! parelhoen Wat een verrassing!! ekster Meneer van Ramelsloke! parelhoen O, mijn God! pauw nonchalant 't Is een der allerlaatst gefokte hanen... Met grijze poot. parelhoen Met grijze pooten, O!! ekster steeds luider Meneer van Wyandotte, gebruineerd Staalkleurig... emotie onder de kippen parelhoen God, O God, O God, O God! Mijn jongen! parelhaantje aanloopend Moeder! parelhoen groetend M'neer van Wyandotte! pauw nonchalant Hij draagt zijn kam gekruld met art-nouveau Styleering. parelhoen heen en weêr tusschen gasten en steeds nieuwe Hanen Art-nouveau krulkam, O God!
[pagina 258]
Mijn Heeren! Meesters!! Maîtres! parelhaantje O, mama... parelhoen groetend Welk 'n éer! parelhaantje Mama, er komen er nóg meer! ekster Meneer de Haan van... parelhoen Hemel, wie nu weêr! ekster ...Mezopotamië, met een dubbelkam. parelhoen Een dubbelkam! O, meester Dubbelkam!! pauw Bah, die zoo lang reeds overal geziene Pooten en kammen! Ik heb u een paar Zeér nieuwe, zeer bizondere überhanen Willen bewonderen doen. parelhoen Dank, meneer Pauw! tot Fazante, blufferig Pardon, liefste vriendin, je ziet, ik heb Meneer Haan van Mezopotamië, Die komt mij een visite maken...Meester! Ik ben zóo trots...! ekster Meneer Haan Orpington Met stijf geveêrt rondom zijn oog. parelhoen uitbundig Met stijf Geveêrt...o! merel Ze wordt er krankzinnig van!
[pagina 259]
ekster Heer Baardhaan van Varna. pauw tot Parelhoen 'n Slavische Haan... parelhoen vliegt van Orpington naar Varna O, 't Panslavisme en de Slavische Ziel! Cher Maître, o! ekster Meneer... parelhoen Hemel, wie nu?? ekster Scotch-Grey-roospoot. parelhoen vliegt naar Scotch-Grey O, roospoot, ròze pooten! O rozen om de pooten te lanceeren! En pootrozen in de mode te pooten! Wat een verleiding! ekster Meneer Haan... parelhoen zeer opgewonden Het is Nièt mooglijk, dat er méer Hanen nog zijn! ekster Van Bekerkam. parelhoen O, meester, dat is...dat Is wèl verbijsterend van nooit-geziendheid, Die kambeker van u! ekster Meneer de Blauwe Van Andaluzië. parelhoen tot de Blauwe Werd uw blauw ei ook In de trillende kast van een guitaar
[pagina 260]
Uitgebroed, zeg, meneer De Blauwe Van Andaluzië? ekster Meneer de Haan van Langsam. pauw 't Is een Tartaar. alle kippen opgewonden 't Is een Tartaar! ekster Meneer Hamburger-Haan, goud-strepig. alle kippen O, goudstreepge Hamburger-Haan! merel G'neral und Excellenz. parelhoen Mijn garden-moestuinparty wordt beroemd! Tot den Hamburger Meester, wat een mooi vest... merel Van goud-zebra! parelhoen Van zebra-goud!! O, dat is te veel eer Voor mijn...voor uw... ekster Meneer de Haan van Bizmak! parelhoen De Bizmak-Haan! groote agitatie pauw Dat is een Hindoe-Haan. parelhoen De heele Hindoe-ziel en heel 't Boeddhisme Straàlt uit zijn oog... groetend Meneer de Hindoe-Haan! ekster De Heeren Haan van Padua...Heer Haan
[pagina 261]
Van Polen-Holland. parelhoen Zooveel had ik nooit Kunnen gefokt denken door een. O! Padua, Polen en Holland! ekster Heeren Zilverkam En Goudkam. parelhoen En gekamd met zilvre' en gouden Cascades!! ekster Sultanhaan van Bagdad. pauw Zeer Duizend-en-Een-Nacht. parelhoen O, bizònder Duizend- Eén-Nacht! alle kippen Bizonder, o bizonder Duizend... ekster Heer Bantamhaan, met lubben om de pooten. parelhoen in extaze Wat rococo! En 't is een dwergjeshaan. Een dwergjeshaan! parelhaantje Mama, toe, wees toch kalm! parelhoen Ik kan niet kalm meer zijn: Heer Bantamhaan! Heer Bayondhaan! Heer Bizmak-haan! ekster Heer Haan Van Eendevlerk, van Kraaienbek, van Gierklauw... Heer Witte Kemphaan...
[pagina 262]
parelhoen O, heeft hij geen kam? Dàt is bewondrenswaardig! kater tot Merel Kijk, dat is De vechtbaas en scheermesjes zijn gebonden Onder zijn maagre teenen. ekster Heer Haan met Er-bij gefokt orgaan. parelhoen Oo!! Meester, Maître, Meester! ekster De Heeren Haan van Jam en Van Cochinchina! pauw trotsende Pràchtig-immoreele Hanen van het verdòrven Oosten! parelhoen O, 't Verdorven Oosten! pauw Vol zieklijke gratie! parelhoen begroet O meesters van de ziekelijke gratie! Welk 'n eer!...Wat kijkt diè met gemeene oogen Schuin! fazante tot Fidel En, zèg...Kantekleer? fidel Hij komt daar aan. fazante Zie j' hem? fidel Hij krabt den grond...
[pagina 263]
ekster De Ghoondook-Haan, Met hanekampluim als een parasol. De Yankee-Plymouth-Rock; de... kantekleer verschijnt Wil jij maar Eenvoudig aandienen: de Haan. ekster vol minachting de Haan.
Vierde tooneel De Zelfden, Kantekleer; Duiven, Zwaan kantekleer Vergeef, mevrouw, dat ik u mijn bezoek Waag te brengen in dit geveêrt. parelhoen Kom binnen. kantekleer 'k Weet heusch niet of ik durf: ik heb volstrekt Geen aangefokte of andre bij-organen. parelhoen toegevend Dat doet er nièts toe! kantekleer Ik was nooit in 't Oosten. Ik draag een kam, en waarlijk, 'k weet niet hoe Het te verbergen, peperroode lellen. parelhoen U is geexcuzeerd, in uw werkpak. kantekleer nadert Ik heb geen ander kleed, vergeef mij, bid Ik u, die soberheid - dan al 't Aprilgroen En àl 't goud van Oktober tot pluimage. Ik schaam mij zeer. Ik ben alleen de Haan.
[pagina 264]
Een Haan niet anders dan men nog wel vindt In 'n ouden Hoenderhof; een Haan, gemaakt Niet anders dan een Haan, wiens silhouet Nog wel eens voort leeft op den dorpskerktoren, In de kunst van een schilder, ja, zelfs in Het simple speelgoed van een kind, gesneden Kunstloos uit wit hout... merel zacht Ik heb al je beul Gezien. kantekleer ziet om naar Fazante Zwijg! Laat zij niets merken. fazante behaagziek Ben jij Gekomen om mij? kantekleer teeder 't Was niet flink. parelhoen terwijl Cochinchina-haan zeer omringd is van alle Kippen Die Haan Van Cochinchina zegt vreeslijke dingen! kantekleer En ik zeg nooit vreeslijke dingen, schoon Ik niet werd te Breda ge-opereerd Noch vet gemest tot een kapoen. Maar zeker Stroomt snel mijn bloed door mijn leniger lichaam: Ben ik ook geen Cochinchinees, ik ben Een Haan, een èchte Haan! fazante Kom meê in 't woud! Ik heb je lief! O, eindlijk eens een wezen Te zien, natuurlijk, ècht... ekster De beide Duifjes!
[pagina 265]
kantekleer verrukt ‘De beide Duifjes’? Die van La Fontaine? parelhoen Ik wacht de beide Duifjes... kantekleer Nu, gelukkig! duifjes treden binnen met saut perilleux Hop! kantekleer Duiklen ze! duifjes Wij zijn Engelsche clowns! kantekleer En ik die dacht...! Was 'k weêr sentimenteel! duifjes Hop! Hop! kantekleer ‘De beide Duifjes’ zelfs doen kunsten! O heerlijk zoû het zijn de Waarheid weêr Te zien, een zuivere blankheid... ekster De Zwaan! kantekleer Goed dan, de Zwaan! schrikt Maar hij is zwàrt! zwarte zwaan Ik heb Mijn blankheid, zoo banaal, er aan gegeven, En ik behield mijn lijn. kantekleer En je bent niet Meer dan de schaduw van een èchten zwaan! zwaan beleedigd Maar...! kantekleer Laat mij klimmen op die bank. Ik wil
[pagina 266]
Zien of nog de Natuur bestaat...heel vèr! Ja, 't gras spruit uit; een koe graast, een kalf zuigt En, zeegnen wij den Hemel, want dit kalf Heeft maar éen kop! af van bank fazante Kom in het dauwvocht woud, Zoo primitief en eerlijk, en wij zullen Elkander lief hebben! merel tot Parelhoen, terwijl Fazante en Kantekleer bek tegen bek praten Dat botert wel! parelhoen verrukt Geloof je? O, ik vind het heerlijk een Intrigue uit...te broeien!! merel ziet door onder vleugel van Parelhoen Zij is bezig Onzen held van de Kam erg op te kammen! fazante tot Kantekleer Kom! kantekleer Neen, ik kraai waar ik moet kraaien; hier Ben ik van noô, heeft men mij lief! fazante Dat g'loof je! Neen, neen! Kom in het woud, waar wij weêr zalig Twee echte duiven zullen hooren kirren... kalkoen achtergrond Dames, Heer Pauw... pauw modest Heer Pauw - Pauw... kalkoen ...Zal aan ons Verlangen gaan voldoen en zijn juweelen Staart òp steken.
[pagina 267]
pauw maakt zich gereed staart op te steken Wat zal ik zeggen: 't is Een klein talent meér bij mijn groot genie. Ik ben...zal ik het noemen, vuurwerkkunstenaar? parelhoen vurig Ja... pauw Neen. 'k Noem mij liever pyrobolist. Puurder en prachtiger praalt niet en pronkt Het schettrend-scherpe knitter-knattrend vlam- Geflonker over 't schittrend Scheveningen En 't overstraald, vuur-overstroomde strand Dan... kantekleer Lieve Hemel, wat vertelt hij toch! pauw ik... fazante O, nù begrijp ik wat hij zegt! pauw Puur Prachtiglijk praal en pronk met mijn zoo schittrend Schel schuive weeldewaaier, wien ik wel Wil open wuiven mijn wijd-wijde schatstaart... steekt staart op allen bewonderend Ooo!! Ooo!!! kantekleer tot Fazante Dat zijn de gansjes, die bewondren! pauw Van chryzolietgruis, smeltend esmerald En zoó vuurge saffieren, dat 'k vervuurwerk! kantekleer 't Is 't beestje wèl! een haan tot Pauw Meester, zeg, wie van ons Brengt ge in de mode?
[pagina 268]
andere haan Mij, mij, ik gelijk Een palmenboom! andere haan Mij, ik lijk een pagode! andere hanen door elkaâr Neen, mij: kijk naar mijn bek, mijn teen, mijn veêren! kantekleer Nu jullie een maskerade gaan beginnen, Doet de Wind jullie zeegnen door een vogel- Verschrikker! windvlaag; vogelverschrikker beweegt de mouwen allen schrik Hè!!! kantekleer En die lompenafdrager Spreekt tot dien Schatstaartwaaierheer: Wat zegt De broek, terwijl hij 'n Vitusdans mimeert: ‘Ik was eens in de mode!’ En wat de hoed, Dien 'n bedelaar niet meer woû hebbe' en nu Is de verschrikking voor vinkjes en Sijsjes: ‘Ik was eens in de mode!’ En wat de jas? ‘Ik was eens in de mode!’ En bei zijn mouwen Die niemand repareert, willen den Wind, Dien zij de Mode denken, grijpen en Omhelzen...hiér vallen zij, wèg is de Wind! pauw tot verschrikte Dieren Idioten!! Geén Ding spreekt! kantekleer Dat zegt De Mensch van ons! pauw zacht, tot wie hem omringen Hij is boos, dat ik deze Hanen hier bracht! ironiesch, tot Kantekleer Wat zegt U van die Heeren
[pagina 269]
Met hun schitterende pluimage? kantekleer Wat Ik zeg? Dat zij gefabriceerde hanen Zijn, uitgedacht door vreemd gehersende Fokkers van pluimvee, die om 't dolst gehoendert Uit te broeien, van de' een een kip, van de' ander Een kam namen of lel en zoo die monsters Vervaardigden, die niets meer hebben van Een Haan en beter op hun plaats zijn in 'n Catalogus dan in een hoenderhof Onder de hoede van een ouden hond. Al die Gekrulde en dwars door een verkronkelde Beesten zijn pluimveefoksel maar niet glad Gestreken en gestreeld door 't moederlijk Liefkoozende gebaar van de Natuur En 'k zeg, dat al die haangedrochten, zonder Stijl, schoonheid, lijn, en wier lichamen zelfs De zachte ellips van 't ei verloren, schijnen Te doemen uit Apocalyptische Rennen en hokken! En ik zeg dìt, Zon! Dat de eenge plicht eens Haans is te zijn een Scharlaken kreet, die schalt en is een Haan Niet dàt, dan geeft het niet of hij krulveêrig Of kegelvormig is. een haan Hoe moet hij doen Om 'n Haan te zijn? kantekleer Alleenlijk denken aan Zijn kukelkraai! haan hoog Wij denken er steeds aan! En hebben die gedachte meêgedeeld! kantekleer Aan wie?

[pagina 270]
Vijfde tooneel De Zelfden. Drie springende, kleine Hanen eerste Aan mij! tweede Aan mij! derde Aan mij! alle drie Cher Maître! Aan ons! eerste Uw stem? tweede Bas? derde Tenor? kantekleer Wat moet dat? Een intermezzo? parelhoen Neen, een interview. eerste Kraait u de borst uit of kraait u wellicht uit De keel? kantekleer De borst? De keel? tweede Spreek toch: het is Voor een enquête. kantekleer Voor? derde Voor een enquête,
[pagina 271]
Omtrent de Hanenkraaibeweging. eerste Is U, Meester, zéer sober bij 't eerst ontbijt? kantekleer verdedigt zich Wie is ù toch, die zoo netelig weet Te vragen en niet los laat? tweede Ik ben, Meester, Kukeleku-graaf... derde Kukeleku-loog. eerste Kukeleku... kantekleer Schei uit! wil weg tweede U mag niet verder Voor u geantwoord heeft! kantekleer verschrikt Maar ik... derde Heeft u Bepaalde neigingen? kantekleer Ontelbare! eerste Waartoe voelt u zich aangetrokken? kantekleer Tot Mijn kippen! tweede Kan u ons iets mededeelen Omtrent uw zang?
[pagina 272]
kantekleer Dien zing ik, dat is alles. derde En àls u uw zang zingt? kantekleer Klatert hij los! eerste Volgt u bizondere regels? kantekleer Ik...? tweede Hoe leeft u? kantekleer Kraaiend! derde Waarom kraait u? kantekleer Omdat ik leef. eerste Hoè zingt u? kantekleer Zoo goed ik maar zingen kan. tweede Scandeert u anapestiesch of daktyliesch? Kukelekù of liever Kùkeleku? slaat maat met wiek kantekleer Hij wil me te lijf!! derde Rhythmeert u een-een Twée of wel: Eén-Drie of drie-een of vièr? eerste Wat is in éen woord uw dynamiesch schema? merel Wic biedt er wat voor mijn dynamiesch schema!
[pagina 273]
tweede Waar plaatst u het accent? Op Kú?? kantekleer Waar ik 't Accent plaats? derde Of plaatst u het op kelù? kantekleer Kelù?? eerste Enfin, welke is uw school? kantekleer Een school Voor hànen? tweede Maar er zijn er toch, die kraaien ‘Kùkelekù’, anderen ‘Kìkelekì’! derde Men is kukelekist of kik'lekist! kantekleer Kukelkist? Kikelkist? een haan De ëenige normale kraai is ‘doe- Deldoe’. kantekleer Wie is die Haan? ekster Een Hindoè-haan. tweede Die Turk daar ginds, met zijn rood kamgezwel, Kraait: ‘Koek'rekoe’! turk treedt nader Ik ben koekvervekist. derde Bezigt u niet, cher maître, in bizonder
[pagina 274]
Geval: ‘kàkàlaku’ voor ‘kukelku’? kantekleer Dus: ‘kaklakist’? een andere haan Ik laat de klinkers weg: Ik kraai: k! k! k! k! kantekleer Droom ik of ben ik Wakker? weder een andere haan U, u, u, u! Heeft u nooit Gepoogd de medeklinkers weg te laten? kantekleer wanhopig Hoe die Chineezen, Turken, Arabieren Vier lettergrepen weten te verhasplen! andere haan duwt de anderen weg En ik meng alles door elkaâr en kraai: ‘Kukalakoe!’ in vrij en soepel rythme. hanen door elkaâr Ik kraai: ‘Kukar!’ Ik ‘Kukier!’ Ik ‘Koekoer!’ kantekleer Wie heeft gelijk? de haan van het vrije rythme Ik, die kraai als ik wil! Vrijheid is mijn wet! kantekleer Wie is die met véel Gezag sprekende haan? eerste Een wonderknappe Haan, die nog nimmer kraaide! kantekleer Maar ik ben Een Haan, die kraait!
[pagina 275]
allen minachtend Nu ja! Och, kom! kantekleer Ik kraai Mijn kreet uit, zoo als de roos bloeit. pauw sarcastiesch Ik wachtte al Daarop: de roos!! kantekleer tot Merel Nu, moet mijn beul nog langer Mij martlen doen? allen minachtend De roos! parelhoen De roos! Spreek toch van bloemen Niet zóo banaal! pauw Verbuigt u soms rosa? kantekleer Ja, pure pronkpauw, en 'k wil je vergeven In mijn prezentie kwaad te spreken van de roos: rosae. O, vuurwerkmaker, heusch De roos is soms meér van Bengalen dan Jouw licht is! Toch roep ik iedren Haan op Om mèt mij te beschermen... een haan verveeld Wiè dan toch? kantekleer de roos: rosam, en te verklaren, dat... merel ironiesch Werp jij je op als kampioen? kantekleer Ja, van de rozen: rosarum... dat men wèl aanbidden mag...
[pagina 276]
de verveelde haan Wiè toch?? kantekleer de rozen: rosas: geurige Bloemenvorstinnen... witte kemphaan ruw en uitdagend Stìnkende ploertinnen. kantekleer Eindelijk!! merel In 't rond, op bank en stoel! kantekleer tot Kemphaan M'neer! fazante Antwoord toch niet dien vlegel! kantekleer tot Fazante 'k Spreek uit de Hoogte en zoo verklein ik mij niet... tot Kemphaan Weet Dat ik niet toe sta zoo te spreken en Dat u lijkt... duwt brutaal kuiken weg Excuzeer me, jong uilskuiken... Op 'n kakatoe, met afgeknipten kuif. kemphaan woedend Op 'n kakatoe? Ik 'n kakatoe? Ik 'n kakatoe?? kantekleer bek tegen bek, veêren op Ja, 'n kakatoe! Ja, 'n kakatoe, 'n kakatoe!! Korte Pauze kemphaan Ik heb gedurende mijn vechttournée In Noord- en Zuid-Amerika drie Clayborns Het onderspit doen delven en ik heb Twee Sherwoods, drie Smoks en eén Sumatra Gedood en 'k heb - daarom zal niemand zich Meten met mij zonder van koorts te rillen - Vijf Red-Games te Cambridge en tien Braekels
[pagina 277]
Te Brugge neêr gelegd! kantekleer En ik, meneer, Heb niemand neêr gelegd; integendeel Heb 'k vaak geholpen, vaak beschut, beschermd. Ik ben wel moedig maar op mijn manier. Doe niet zoo angstverwekkend moordnaarsachtig. Ik ben gekomen omdat ù hier kwam. Een bloem was in mijn bek louter voorwendsel Uw stom brutale uitdaging uit te lokken. U hàpte naar mijn ‘roos’! Mag ik uw naam weten? kemphaan De witte, Wereldkampioen. kantekleer De mijne is Kantekleer. fazante Fidel!! kantekleer tot Fidel Jij blijft Neutraal! fidel Maar dat is moeilijk, oude jongen! fazante Een Haan laat zich niet voor een simple Roos Dooden! kantekleer Wie 'n bloem beleedigt, smaalt zoo wel Zon als Natuur. fazante tot Merel Je zei, dat alles los Zoû loopen. merel Alles loopt ook los, behalve 'n Duel.
[pagina 278]
parelhoen schelle kreten O, dat is vreeslijk: 'n five-'o-clock, Waarop geduelleerd wordt...! tot Parelhaantje Wat verschriklijk, Dat nòg de Schildpad er niet is! stemmen Tien tegen Eén, Kantekleer! parelhoen wijst hare gasten plaatsen aan op bank, stoelen en pompoenen Gauw, gauw! merel Ze is zoo gelukkig: Ze neemt d'honneurs waar in 'n affaire-d'honneur. fidel tot Kantekleer Laat je niet slaan: ze zouden allen willen Je bloed zien vloeien! kantekleer triestig 'k Heb nooit kwaad gedaan. fidel wijst hem den kring, vol gespannen haat Kijk!! fazante minachtend Kìppen, kìppen! kantekleer richt zich op Goed maar minstens zullen Ze weten wie ik ben en wat is mijn Geheim: weet allen dus, dat ik... Schriklijke stilte; tot Kemphaan, die ongeduldig wordt Pardon, Dappre Kemphaan, maar 'k wil, voor mij te laten Dooden ook wel iets dappers doen. kemphaan trotsch Hoe zoo? kantekleer Mij laten uitjouwen.
[pagina 279]
fazante Neen. kantekleer Ja, ik wil Sterven terwijl zij lachen: grijnst en grinnikt, Leerlingen van de Merel, want ik ben 't die Met mijn gekraai de Zon doe opgaan. Verwondering. Algemeen geschaterlach Lacht Nu iedreen goed? Tot Kemphaan Vooruit!! padua-haan als getuige Vooruit, mijn Heeren! allen lachende en zich wringende 't Is om te stikken, om te stikken, om Te stikken! merel Ouderwetsche vroolijkheid Is nog niet dood! allen door elkaâr Hij steekt kraaiend de zon aan! Stekende de zon aan, kraait hij; Zonnend de Kraai aan, stéekt hij!! kantekleer al vechtende met Kemphaan Ja, ik geef U het Licht! Omdat het kraaien van al de andre Hanen Niet wil doen stralen of doen wijken, is Dàt niet meer dan een schorre schreeuw en 't mijne... Ontvangt een slag stem Pang! Op zijn nek! kantekleer ...Beveelt de zon... ontvangt slag stem Pang! Op Zijn bek!
[pagina 280]
kantekleer ...iederen dag... ontvangt slag stem Pang! Op zijn oog! kantekleer Te rijzen... Ik roep de Daagraad op!! fidel blaft Ja, ja!! fazante snikt Hoû vol! een haan Jóngens, een bijnaam voor de Daagraad! allen trappelend Ja!!! Kemphaan stort toe op Kantekleer fazante Wat een schok!! merel De Groote Horizontale! stem Voor Kantekleer? merel De Daglantaarnopsteker! kantekleer steeds pareerende Merci...gaat met je moppen voort; ik wankel Al...ik was nooit een kemphaan: ik ben maar Een hoenderhofhaan... stem Hoû je smoel! kantekleer Merci. Ik... stemmen Pluk hem, pluk hem, levend! kantekleer Ik voel, dat...
[pagina 281]
...Vooruit! Nòg méer liefs! stem Draai je daglantaren Maar uit! kantekleer Merci...Hoe meer men mij bespot, Beleedigt, toe schreeuwt, uit lacht... geit kop boven schutting Mè! Mè! Mè!! kantekleer Merci...hoe beter ik zal vechten... kemphaan lacht Hij Vechten! Hij 's òp! fazante smeekt Genoeg! stem Zeg, witte: vièr Geef ik! fazante Hij bloedt! allen zich oprichtende, achter elkaâr om te zien Ik zoû 't bloed willen zien! kemphaan woedend Ik zal je villen! een kip achter De kuif van dien Padua- Haan hindert mij! merel Hòed! Hoèd!! Vreeslijk tweegevecht. Men voelt, dat Kantekleer verloren is. Hij rolt zich op tot een bal, als stervende stemmen door elkaâr Wat 'n slag! Zijn kam, Ruk àf! Vermoord hem! Slaat hem dóod! Slacht hem!
[pagina 282]
fidel Scheidt uit als menschen te schreeuwen! stemmen op het rythme van de slagen, die vallen op Kantekleer Ha, op Zijn oog! Op zijn kop! Op zijn vlerk! Op zijn... Plotse stilte kantekleer verbaasd, ziet om zich heen. De Kemphaan heeft zich terug gedrongen tegen den haag. Vreemde ontroering tusschen allen. Kantekleer, bloedende, wankelend, begrijpt niet Wat is er?? Wijken zij?? Waarom die stilte? Wat denken zij uit om mij te vermoorden? Plots ontroerd, tot Fidel O, Fidel, wat een vreùgde!! fidel Wat? kantekleer Ik lasterd' Hen! Want zij spotten niet meer; zij beleedigen Mij niet meer! Zij naadren mij en zij zijn Rondòm mij!! Inderdaad zijn allen om Kantekleer heen fidel Omdat de Sperwer daar is!! kantekleer ziet op. Een schaduw valt neêr over de bonte menigte, die zich dicht om Kantekleer dringt De Sperwer!! Komt allen rondom mij heen! fazante O, dapp'r en edel hart! Voor de tweede maal cirkelt en donkert de Schaduw. Om Kantekleer is niets dan eén groep van geveêrte angstige kip Tweemalen reeds Cirkelde over ons zijn zwarte schaduw! kantekleer roept Hier, kuikentjes!!
[pagina 283]
fazante Neem jij ze onder je vlerk? kantekleer Ik moet wel! Hun mama was een machine! De Schaduw, voor de derde maal, cirkelt, zwarter en zwarter fazante oogen op Hij zweeft vlak boven ons! allen in ontzetting Ooo!! kantekleer kraait Hier ben ik!!! fidel Hij hoort je schallen... fazante Hij verwijdert zich... Schaduw wijkt allen verlucht Ooo!! fidel En de kring vormt weêr zich om te zien! kantekleer schrikt op Wat zeg je? De kring heeft zich weêr geformeerd. Halsen rekken, oogen glinsteren fazante Ja, nu willen ze allen, dat Die dáar je doodt, om zich te wreken op je, Dat zij bang zijn geweest! kantekleer Hij zàl mij niet Vermoorden! Ik heb mij krachtig gevoeld Toen aller vijand boven ons de lucht Verdonkerd heeft! En moed heb ik hernomen, Bevende voor die andren! Hij loopt toe op Kemphaan kemphaan verwonderd Zijn zijn krachten Zoo toe genomen...?
[pagina 284]
kantekleer Tot driewerf de jouwe! Die zwarte schaduw werkte op mij als Rood op een stier en driemaal heb ik in De schaduw van een vogel Nàcht gezien! Kemphaan, achteruit geduwd, bereidt zich zijne messen te gebruiken fazante schreeuwt Pas op! Hij heeft twee stalen sporen aan! kantekleer Dat weet ik! kater tot Kemphaan, hooge rug Haal je scheermesse' uit den koker! fidel blaffende op kruiwagen Als hij die niet met rust laat, bijt ik hem Zijn keel af... allen teleurgesteld Ooo!! Ooo! Ooo! fidel Wàt jullie schreeuwen! kemphaan voelt zich verloren Vooruit dan maar! fazante Hij licht zijn klauw al op! kemphaan slag met poot Verrek dan! Hevige kreet, terwijl Kantekleer ontwijkt O!! Kemphaan valt neêr stemmen Wat is dat? merel huppelend, heeft gezien Niets! Hij heeft Zich allerhandigst met de linkerklauw De rechterklauw gehakt! allen jouwen Kemphaan uit, die weg hinkt Hú!!!
[pagina 285]
fidel en fazante om Kantekleer, wezenloos, uitgeput Kantekleer! Wij zijn het! De Fazante! En ik, Fidel!! Spreek dan een woord! kantekleer De zon zal morgen rijzen! allen juichende Hoera!! kantekleer zich achteruit werpende Wèg!! Want ik wéet wie jullie zijn! fazante Kom meê in 't woud, waar èchte dieren zijn! kantekleer Ik blijf! fazante Nu je weet hoe zij zijn? kantekleer Ik blijf! fazante Wil je hièr blijven? kantekleer Niet voor hen maar voor Mijn zang. Hij zoû zoo klaar niet schallen, elders... Om den Dag te verwittigen, dat hij Steeds rijzen moet, zal ik steeds kraniger Zingen! Wèg, allen, wèg!! Ik heb niets meer Dan mijn zang en gekraai...Kuke...niets meer Dan mijn gekraai...Dàn wil ik ook goed kraaien! ...leku! Maar zing ik met falset stem, zing Ik uit de borst? En hoe scandeer ik: éen, Drie...? Kukele...En mijn klemtoon? Dat alles Maakt me in de war! Twee-twee, drie-éen! Koekoer! Sedert men mij daarover onderhield... Kikir! Mijn schema...kukeléku...ach Ben ik verward in regelen en scholen!
[pagina 286]
Een arend zelfs zoû vallen, zoo zijn vlucht Door hem geanalyzeerd werd...En kúke... Ik kàn niet kraaien meer; ik, die wel wist Waaròm ik kraaide, nooit nog hoè ik kraaide! Ik heb niets meer! Ze ontnamen alles mij! Zelfs mijn gekraai! O, hoe vind ik dat weder!! fazante opent vleugelen Kom in het woud! kantekleer stort zich op haar Ik heb je lief, lief, lief! fazante Waar nooit der vogelen geluid geleerd werd! kantekleer Gáan wij dan! Maar...ik wil toch zeggen aan... fazante Kòm in het woud! kantekleer Aan àl 't Gepoelpetaat, Dat onder 't latwerk hier verzameld is... Dat al die dolle Hanen er van door Gaan naar hun luxe-eetbakken zoodra zij Geroepen worden! menschestem buiten Piet! Piet! Piet! Piet! Piet! Alle de Hanen en kippen, onweêrstaanbaar, dringen naar den uitgang kantekleer Al hun snobisme gaat niet verder dan Hun honger gaat! fazante Kom meê! stemmen Zij wil hem schaken! kantekleer Ja, ik kòm meê!
[pagina 287]
menschestem Piet! Piet! Piet! Piet! Piet! Piet! parelhoen Mijn jour is afgeloopen! kantekleer Kom, wilde Fazante! parelhoen Je gaat dus op de vlucht? kantekleer Ja, om mijn zang Te redden! beiden af parelhoen tot Parelhaantje Kind, ik ben dóodmoê maar toch Was 't een pràchtige jour!...Adieu!! tot wegwirrelende gasten Tot Maandag! Tot ziens! En au revoir!!! ekster dient aan Mevrouw de Schildpad!

Vorige Volgende

Derde bedrijf

Eerste tooneel

Tweede tooneel

Derde tooneel

Vierde tooneel

Vijfde tooneel