Iskander. De roman van Alexander den Groote

De roman van Alexander den Groote

XV

Zonder dat wie ook het wist, zelfs Hefaistion niet, zelfs Bagoas niet, had hij de reis naar Suza volbracht met slechts twee zijner vertrouwdste wachten. Hevig ontroerde Sisygambis toen een eunuch in diepst geheim haar kondde, dat de Koning Alexandros toegang tot haar verzocht, zonder getuigen. Zij ontving hem, trillende van aandoening, de handen gestrekt.

- Mijn zoon! fluisterde zij. Droom ik? Wat is er? Zijt gij hier? Voel ik uw dierbaar hoofd in de omhelzing mijner bevende armen? Wat is er gebeurd, dat gij gekomen zijt, gekomen in diepst geheim naar Suza terug?

Hij dwong haar zacht zich te zetten op haar divanzetel en knielde toen voor haar.

- Neen! schrikte zij. Kniel niet, mijn Koning! Uwe Moeder is uwe slavin...

[p. 341]

- Laat mij, zeide hij met die stem, die zij wist, dat beval, trots al hare zachtheid. Laat mij knielen en voor u boete doen, Moeder. En u uwe vergeving afsmeeken.

- De mijne? Vergeving voor welke misdaad aan mij zoû ik u te schenken hebben, ik, die slechts door uw genade leef en den mij welwillenden ademtocht van uw woord, dat mij leven, eer, hulde toestond...?

- Laat het mij zeggen, zoo, geknield aan uw voeten. Laat het mij zeggen, mijn hoofd in uw handen en in uw schoot.

Er was nauwlijks hoogmoed in haar toen de overwinnaar van Azië zijn hoofd legde in hare handen, in haar schoot. Er was meer een grenzenlooze liefde, zoo als haar nimmer in haar leven ontroerd had. Hare zinnen waren dood; hare hoogmoed en heerschzucht - om hare gevangenschap, trots al zijn erbarmen, toch wreed - gebroken maar voor alles wat zij verloren had, had zij gewonnen die grenzenlooze liefde voor dezen jongen, sterken heerscher, in wien zij gevoelde ook zijne groote liefde voor haar, in wie hij een moeder, die hij gemist had in zijn eigene, had gevonden. Hare handen streelden zijn korte haar en om zijn kort gebaarde wangen en hare stem, omdat zij begreep, dat zij troosten moest, vond woord en toon om hem te beduiden, dat hij niet aarzelen moest, dat hij spreken moest, het haar zeggen, wat hem zoó zwaar woog op het hart. En zij nam zich dadelijk voor te vergeven, wat het ook ware, waarvoor hij vergiffenis smeeken kwam, goden, al was het Dareios' dood, dien hij haar melden kwam!? Dareios: zij dacht even aan haar verren, rampzaligen zoon...

- Het is niet dàt, zeide hij, steeds in zijne houding van boeteling. Dareios is steeds in Ekbátana en ik weet niet van hem af.

Helaas, zoo hij niet latere tijding had van Dareios, dan wist zij het, dat Dareios verzoening afwees, dat hij zijne, hem getrouwe, satrapen bevolen had de nieuwe legers samen te stellen! Maar zij zeide het niet en steeds vindende hare streelwoorden en liefkoozenden stemklank, noodde zij Alexandros zich te verklaren.

- Ik kom uit Persepolis, zeide hij. Niemand kan u nog hebben gemeld wat gebeurd is...

[p. 342]

En hij zeide het haar. Hij beschuldigde zichzelven. Onder de bedwelming der wijnen had hij toe gegeven aan een veile vrouw om voldoening te zoeken in lage wraak...

Zij ontzette hevig. Het was de beminde, wonderschoone too-ver- en peri-stad, wier lot hij haar melden kwam.

- Stateira, in Sidon, smachtte er heen, zeide hij dof en meende de doode.

Zij zweeg, kreunde van smart; hare handen, eén oogenblik lagen, verslapt de liefkoozing, om zijne slapen gebogen.

Hij gevoelde hare smart en ontzetting. Hij verdedigde zich nu met vastere stem.

- Moeder, gij waart niet daar. Dareios' dochteren, mijne kleine Koningin en Hefaistions vrouwke, zij waren niet daar. Hebben wij ooit gruwel bedreven als gij daar waart? Wij waren soldaten, de oorlog blaakte, de slachting woedde over het slagveld. Het kon niet anders. Zeker, wij doodden wellicht velen, die lief u waren. Maar eenmaal de slag gestreden, bedreven wij gruwel? Bedreef ik gruwel in Sidon? Tyros... het moest getuchtigd worden: het was gestrengheid; geen gruwel, Moeder. Bedreef ik gruwel in Babylon? Hier in Suza? Maar gij waart steeds daar en de prinsessen waren daar. Gij weefdet om ons, trots den oorlog, de teedere atmosfeer, die der redelijkheid, die der hoogheid, grootheid, voornaamheid, die van het goddelijke erbarmen. Gij waart niet daar.

- O, waren wij daar geweest! snikte zij bijna radeloos.

Toen, plotseling, herwon zij zich. Zij voelde hem beven in hare hem nu klampende handen.

- Mijn kind! zeide zij teederst. Mijn Zoon en mijn Koning, hoe schat ik het hoog, dat gij het mij zelve konden komt! Nu kan ik sterk zijn in ons verlies! Wat is het? Een paleis verbrand: is het meer?

Zij glimlachte hem toe in zijn opkijkend gelaat.

- Is het niet meer? vroeg hij.

- Is het dan meer? glimlachte zij. Had het niet moeten zijn? - Weemoediger klonk even haar stem. - Was het dan niet uw ko-

[p. 343]

ninklijke wil, dat het geschiedde, al spreekt ge ook, te gewetensvol van een vrouw, die het u ried te doen? Werktuig was zij der groote goden: het heeft zoo moeten zijn! Voorspeld was het zeker, al werd mij nooit de voorspelling gekond, dat de allerschoonste der Perzische hoofdsteden vergaan zoû in vuur en vlammen! Zoo ik er rouw om zal dragen, draag ik niet rouw om meer? Mag ik dit tellen, de vernietiging van enkele troon- en statiezalen? Richt u, Koning: wat gij doet is koninklijk goed, dit weet ik in mijn hoofd en hart!

Zij dwong hem omhoog. In zijne vragende oogen glansde haar glimlach bijna met een jongen glans.

- Vergiffenis vraagt gij, ging zij voort; o, mijn Zoon, uw moeder en uw slavin? Omdat gij in één onzer paleizen, om uw wil, uw gril. uw wellust dan, uw heerlijkheid en genot, de fakkel staakt? Moet ik u vergiffenis schenken, ik, die u slechts op mijn knieën dankbaar kan aanbidden voor ál wat gij mij liet en schonkt?

Van den divan getreden, wilde zij knielen. Hij verhinderde het en ving haar in zijn armen eerbiedig. Zij omhelsde hem aan haar hart.

- En gij kwaamt in diepst geheim hierom tot mij? vroeg zij, bijna fluisterend, blijde, toen hij naast haar gezeten was.

- Om niet anders. O, zeg mij: zondt gij nieuwe boodschappers naar Dareios?

Toen zeide zij het. Dat Dareios verzoening weigerde. Dat hij uit zijne Noordelijke satrapieën de nieuwe legers verzamelde.

- Weêr de strijd! Weêr de strijd!! klaagde zij nu. O, ik zag u weêr, onverwachts! Wanneer zie ik u weêr, zijt ge weder gegaan?! O ik zegen de vreeslijke nacht van Persepolis, dat zij mij schonk deze gunst en zaligheid u weder te zien, dit uur, mijn Zoon!!

Er gloeide, hoe moederlijk ook, de hartstocht door in hare stem.