Hooge troeven

[p. 60]

XIII

Er waren twee weken verloopen. De jonge koning was naar Liparië gegaan en sedert een paar dagen was zijne verloving met de prinses van Illyrië aan de hoven van Europa bekend gemaakt.

De gasten der koningin Alexandra waren allen vertrokken, prins Edzard ook. Hij had eerst langer willen blijven, maar de leêge, groote villa, die hij kort te voren als een rendez-vous van feest gekend had, maakte hem melancholiek. En de koningin liet hem gaan, zooals allen van haar weggingen...

Alexandra had aan Elena den brief geschreven, waarom Wladimir haar verzocht had. In haren hoogen, weemoedigen, zacht verwijtenden toon had zij Elena meêgedeeld, dat de koning in een oogenblik van jeugdige ondoordachtheid beloften gedaan had, die om het belang van zijn land niet vervuld konden worden. De verwijtingen aan Elena waren in een milden toon. En daarna veranderde het epistel van topic en vroeg het of Elena geen berouw voelde en deelde het meê, dat de koningin Elena genoeg liefhad om haar te vergeven, en dat Elena in genade weder zoû worden ontvangen, zoo ze terug wilde keeren...

Want de verbannen vorstin miste in hare algemeene verlatenheid hare hofdame en zij wist niemand, die Elena vervangen kon...

Elena had eerst niet gewild. Verpletterd onder hare désilluzie - de hoofdstad geïllumineerd en vlaggende om de verloving van den koning - had zij hare eerste levenssmart geleden. En zij had niet terug gewild, zij had willen blijven treuren in Thracië. Maar haar vader, die niet geweten had, wat met haar te beginnen, had haar gedwongen de vergeving van de koningin aan te nemen en terug te gaan. En zij was terug gegaan. Te Paxos, ouder geworden, nadenkender, van meisje tot vrouw - had haar met grooten weemoed getroffen de villa, blank en ruim, en verlaten, waar de koningin geen feest meer vierde. En zij zag nu eerst hoe het geweest was: hoe de koningin al die menschen tot zich kon lokken, als schitterende parasieten van genot, die bleven zoo lang zij geno-

[p. 61]

ten, maar die gingen als het genot gedaan was. De koningin, die haar beeldschoon, statig maar eenzaam te gemoet kwam over het verlaten terras, met alleen de onbewegelijkheid der beeldgroepen, roerde haar zeer, en zij viel aan hare voeten neêr en weende en de koningin troostte haar in hare armen... Het was een aandoenlijk oogenblik. Maar Elena kon het niet helpen; zij was ouder geworden, zij dacht na en zij dacht over de koningin en hare intuïtie miste alle oprechtheid aan hare meesteres. Zij zag, dat die bevallige omhelzingen comedie waren en geen troost. De dagen gingen stil voorbij, soms met nauwlijks eenige woorden gewisseld tusschen de beide vrouwen. Elena werd somberder en bitterder. Op een morgen, vroeg, werktuigelijk daalde zij de paden van den tuin af naar de grasvlakte vol narcissen, naar zee. Zij was uitgegaan zonder eenig voornemen, maar toen zij de opalen kalmte van de zee zag, kreeg zij een heimwee, een heimwee zich te laten glijden in de weeke meêgeving van het aanlokkende element, dat breed, rustig, als een eindelooze droom, waarin zij zich verliezen zoû, daar uitlag. Zij daalde al lager en lager. Zij kwam aan zee. Hier was de plek, waar de koning baadde, waar de koning ver in zee zwom. Daar, waar zijne leden zich hadden uitgevlijd, zoû zij zich uitvlijen. Uit de zee steeg de Zon, in de zee daalde de Zon; ook zij zoû er dalen. Het voornemen was vast bij haar. Zij trad tot aan den oever toe. Toen het water even schuimde aan hare voeten, wist zij niet meer... Zoû zij verder gaan, de zee inloopen...? Zij wist niet of zij durfde... Zij deed nog één pas, hare schoenen werden nat. Toen gevoelde zij het, dat zij niet dorst. Zij trok zich terug...

Zij dorst niet. Zij zag, dat zij er te laf toe was. Zij zoû blijven leven. Maar zij was niet meer het simpele meisje: eene kleine in het groote leven...

Langzaam klom zij de helling der grasvalleien op. Zij zoû teruggaan naar de villa. Maar zij wist nu, dat het leven moeilijk was, en dat men schrap moest staan, om niet onder te gaan. Zij zoû leeren schrap te staan. De koningin was een goede leermeesteres... Of neen, neen: de koningin had geen macht nu. Zij was niet

[p. 62]

meer dan een naam, dan een titel. Elena voelde het: zij kon niet blijven bij de koningin. Want zij zoû in het spel van het leven goed willen leeren spelen: zij zoû willen winnen. Zij wilde troeven krijgen en zij moest trouwen: een goed huwelijk doen. Dat zoû zij hier niet te Paxos. Een droom van eerzucht werd zich in haar bewust... De koning zoû trouwen: het hof van Thracië zoû schitteren van den nieuwen luister der jonge koningin... En daar wilde zij, Elena, bij zijn: ze wilde hofdame zijn, daar... Dat was de koning haar wel verschuldigd haar hofdame te kiezen bij zijne jonge vrouw. Zoo zoû het moeten worden... Hier bij de koningin Alexandra had zij in het geheel geene toekomst...

Zij voelde een egoïsme in zich wakker worden, in haar, het simpele jonge meisje. Maar was het hare schuld? Neen, het was de schuld van het cynische, koele leven, het hartelooze, liefdelooze leven... Het was hare schuld niet. En met sentimenteel zijn en zich verbeelden, dat de Zon in de zee daalde, kwam men niet verder.

Zij lachte bitter, om zichzelve. Welnu, zij zoû niet sentimenteel meer zijn. Zij zoû zich niet meer verbeelden, dat koningen haar zouden trouwen. Zij zoû cynisch zijn en liefdeloos...

Zij had de villa bereikt. De koningin sliep nog. En Elena zette zich neêr om een langen brief te schrijven aan haar vader. Dat zij niet blijven wilde te Paxos, om haar leven te laten verwelken in de ballingschap van de koningin Alexandra. Dat zij andere ideeën had, die zij met energie nu poogde tot werkelijkheid te brengen. Dat zij geen kind meer was, en dat het leven haar geleerd had het spel van het leven meê te spelen, met de anderen.

Den Haag, Sept. '95