Logo DBNL
Brieven van Louis Couperus aan zijn uitgever (1977)

Brieven van Louis Couperus aan zijn uitgever

(1977)–Louis Couperus–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

XII. Februari 1901-Augustus 1901 (Brief 261-276)

Februari en Maart 1901 passeren met onderhandelingen over uitgaven. Onder andere zal een hartewens van Couperus in vervulling kunnen gaan: het verschijnen van een geïllustreerde Majesteit. Niet met tekeningen van De Josselin de Jong, zoals hij gehoopt had, maar van W.F.A.I. Vaarzon Morel.

Couperus' financiën blijven hem zorg baren, zozeer zelfs, dat hij al met Veen over de twee eerste delen van De Boeken der Kleine Zielen begint te onderhandelen terwijl er nog nauwelijks een letter van het eerste deel, dat De Familie en de Kennissen zou moeten heten, op papier staat. Hij vraagt er een fors bedrag voor, in de hoop zo zijn beer af te kunnen lossen (brief 265). Daar hij de omvang al vrij precies weet, kan het niet anders of hij schrijft volgens een van te voren opgesteld uitgebreid werkschema. Dat hij de stof ten dele uit zijn eigen familieervaringen heeft geput, wordt aannemelijk gemaakt door twee dingen. Ten eerste komt de naam (Van) Lowe letterlijk in de familie Couperus voor,162 ten tweede heeft hij een tante gehad, die gescheiden is van een ministerszoon en hertrouwd met een dertien jaar jongere jonkheer, die nooit een beroep heeft hoeven uitoefenen.163

Het werk vordert snel. Elisabeth, die eindelijk herstelt hoewel zij met haar ogen blijft tobben, overweegt weer het maken van een vertaling: La Mort des Dieux, van Mériskowsky. Met dit werkstuk hoopt zij natuurlijk wat bij te verdienen. Couperus zelf vindt in dit boek ‘heel veel moois’. Helaas is de vertaling al door een ander geclaimd (brief 267 en 268). Daarop denkt Elisabeth aan Sienkiewicz, een ook door Couperus bewonderde schrijver die in die tijd zeer in de mode was. Uit een kort postscriptum van brief 268 blijkt, dat Couperus voor deel II van De Boeken der Kleine Zielen oorspronkelijk een andere, wat banale titel had bedacht: De Late Liefde. Dit wijzigt hij een maand later in Het Late Leven (brief 269), waar hij reeds half Juni aan begint. Deel I van de tetralogie is dan al voltooid en wordt door Elisabeth gecopieerd. Belangrijk is een opmerking in brief 270, waar Couperus spreekt over ‘mijn kleine held’. Hij ziet de ontwikkeling van Addy als het Leitmotiv van de vier romans, van welke deel I (brief 272)

beschouwd moet worden als ‘entrée en matière’, en deel IV misschien De Man der Eeuw zal gaan heten (brief 273).

De briefwisseling met Ram is door diens vertrek naar Zuid-Afrika blijkbaar ongeregeld geworden. Couperus weet niet meer waar hij gedetacheerd is. Mogelijk leidt Ram daar als militair een zwervend bestaan. Van Booven noemt voor deze periode wel degelijk brieven,164 maar het kunnen er niet veel geweest zijn. De zomer wordt in Zwitserland doorgebracht. Intussen heeft het echtpaar Veen een dochtertje gekregen, Mieke.165 Veen zelf is wat ziek. Ook Elisabeth blijft sukkelen. Haar herstel is steeds van korte duur. Couperus zelf echter schrijft en schrijft. Tussen De Boeken der Kleine Zielen door vindt hij zelfs nog energie voor sprookjes. Deze zullen later gebundeld worden als Over Lichtende Drempels.

261

Nice
Villa Jules
Avenue St. Maurice.
12.II.I.

 

Amice.

Babel is klaar, en ik zal U in enkele aangeteekende brieven de copie zenden: telegrafeer mij dan dadelijk: reçu, dan weet ik dat het in orde is. Het manuscript in deze lezing is unicum, als het ms. verloren ging, was de boel weg. Het is een verhaal, ik denk tusschen Fidessa en Psyche in, wat omvang betreft. Vindt ge goed, dat wij er ƒ 1500.- voor stellen, nu het niet in de Gids verschijnt en ƒ 800.- voor de volgende edities.

Misschien kan Toorop er wel een mooie band van maken: het is wel iets voor hem.166 Ieder hoofdstukje heeft een motto, dat het motief aangeeft van dat hoofdstukje; zouden die niet op afzonderlijke bladzijden vóor ieder hoofdstukje kunnen gedrukt worden; dat zou ik wel gaarne hebben.

Ik zal nu aan mijn grooten roman gaan denken. Maar voordat ik beslis U dien ook af te staan als primeur, zoû ik gaarne weten: kunt ge mij boven het honorarium geven, dat wat ik in de Gids ervoor krijgen zoû, want dat scheelt mij nog veel. Ziehier: als het een roman wordt van ± 200 bl. copie (Stille Kracht was 160 bl. en Langs Lijnen 250 bl.; nu neem ik als type dier boeken het gemiddelde); en wij stellen het honorarium op ƒ 2500.-; kan ik dan rekenen op ƒ 900.- erbij; dat wat ik in de Gids voor een boek van die grootte ± ontvang. (Stille Kracht ƒ 832.-; Lijnen ƒ 920,- Metamorfoze ƒ 912.-). Als dat kan, dan kunt ge volgaarne

den roman inédit krijgen, maar anders scheelt het mij te veel en de tijden zijn treurig! Honorarium Babel zult ge dan wel willen aftrekken van mijn beer, niet waar?

Van Van Deventer in Indië een mooie kritiek over Stille Kracht, vooral over den figuur van den rezident.

 

Vale!

t.à.v.

Louis Couperus.

262

[28.II.01]

 

Amice.

Hierbij het slot van Babel, met een schema volgens welk ik gaarne de eerste bladzijden gedrukt had. Ook had ik liefst de Proloog en Epiloog (daar waar de goden optreden) gedrukt met een grootere letter dan die van het verhaal zelve. Ik denk wel, dat dat zal kunnen.

Ik wacht dus liever tot ik de proef alzoo gewijzigd ontvang, met het corrigeeren; daarna zal ik er spoed meê maken.

 

Adio, vele groeten.

Steeds Uw dw.

L.C.

263

Nice [11.III.01]

 

Ik hoor niets meer van U, geen brief en geen verdere proeven! Ook was ik ongerust of ge het slot van Babel wel ontvangen had en telegrafeerde toen. Ik wacht ook op de eerste proef Babel, met de Proloog in grootere letter maar corrigeer maar vast de anderen. Laat weêr wat hooren en zend weer wat?

 

Vale!

L.C.

264

Nice
Villa Jules.
Avenue St. Maurice.
16.III.I.

 

Amice.

Tot mijn spijt kan ik heusch niet treden in de voorwaarden, zooals gij die stelt omtrent Babel. Om als maatstaf Fidessa te nemen is niet goed; ge herinnert U misschien dat ik indertijd zelfs niet dacht, dat Fidessa groot genoeg zoû zijn voor een afzonderlijke uitgave, en ik dus niet veeleischend was. Maar nu Babel staat

toch tussen Psyche en Fidessa in wat omvang betreft: Psyche 178 bl. Babel 139. Fidessa 121 bl.

Misschien is wat ik U vraag ƒ 1500- een weinig hoog, nu Babel eerder in omvang Fidessa nadert dan Psyche; maar ik reken nu toch uit dat naar maatstaf Psyche, ƒ ± 980 het honorarium zoû zijn voor Babel, indien het niet inédit; zoo ge echter de primeur ervan hebt en ik mij herinner dat ge mij voorstelde de kleinere werken uit te geven dadelijk, zonder verschijning in de Gids, omdat ge wel kans zaagt op die kleinere werken het Gidshonorarium toe te geven, zoû ik er dit natuurlijk gaarne op toe hebben, daar het mij anders zoû spijten Babel niet eerst aan de Gids te hebben aangeboden. Het Gidshonorarium zou ± ƒ 280,- geweest zijn; wij komen dus met die berekening op ƒ 1260,-. Laat ons dus, als rond getal ƒ 1250, nemen, vindt ge dat goed? Over het honorarium volgende drukken [ƒ .]*- vind ik wel wat weinig, maar enfin, laten wij dat dan zoo houden, hopende, dat die volgende drukken dan vlug komen? Kunt ge het dan daar zoo eens meê zijn? Wat de groote roman betreft, ik begrijp dat het U wat hoog is daarop een Gidshonor. toe te geven, maar dan offreer ik het boek toch ook liever aan De Gids, omdat het mij te veel scheelt. Zijn ze daar boos op mij om Léonie,167 enfin, dan zullen wij nog eens zien, maar dat zal wel luwen, want zoo een storm is er al na Noodlot ook geweest!168 Maar dan kan ik U ook niet het boek voor het najaar belooven, want dan zal het in alle gevalle te laat worden.-

Het doet mij pleizier, dat ge Vaarzon Morel gevonden hebt voor Majesteit;169 ik heb niet veel van hem gezien, maar wat ik van hem zag, gaf mij wel veel idee van hem: een pittig artiest. Dus dat zal wel aardig worden ...

Ik zal met de proeven voortmaken.

 

Steeds Uw dw.

Louis Couperus

 

Zoû het een bezwaar zijn mijn beer nog intact te laten en zoû ik op het honor. Babel kunnen rekenen bv. 1 April?



illustratie
Illustratie door W.F.A.I. Vaarzon Morel bij Majesteit.


265

Nice.
Villa Jules.
Avenue St. Maurice.
26.III.I.

 

Amice.

Laat mij in optima forma bekennen, dat ik mij vergist heb in mijn eerste berekening: ik dacht toen dat Babel wel iets worden zoû als Psyche, maar het is altijd drommels lastig den omvang te berekenen: op mijne bladzijden staan soms 40 regels, soms 23! Bereken dus maar! Maar als ik nu toch aan het bekennen ben, zal ik maar verder gaan en U zeggen, dat de tijden zoo zijn, dat een ƒ 150- meer of minder, mij, helaas, wel wat afdoet:

is het U dus geen bezwaar en stroop ik U het vel niet over de oren, laten wij dan houden mijne tweede berekening, dus op ƒ 1250.- Indische reis, ziekte der vrouw, installatie, dat heeft het hem alles gedaan; en gaarne zou ik dit jaar zoo min mogelijk bij Scheurleer toucheeren, om niet heelemaal in de war te komen. Nu gaat het leven rustigjes voort: verstand en gezondheid komen terug; de meubels staan er; de vrouw geniet na haar lange ziek zijn van haar eigen home, en de herinneringen aan de reis naar haar geboorteplek; en de financiën zullen in 1 1/2 jaar ook heel wat beter staan. Maar dien tijd is het nog krabben. Gelukkig is het leven te Nice - niet als vreemdeling, maar als inwoner - niet duur, en we leven als kluizenaars!

Ziedaar de bekentenis! Proeven Babel zond ik gisteren allen terug; zend mij nog een revizie, die zal ik gauw weer overzenden.

Verder wat de groote roman aangaat. Het is mij ook niet onverschillig dien dadelijk bij U als inédit uit te geven, om de goede reden, dat ik met de beide boeken, waarin ik dien roman denk te schrijven, gaarne aan U zoo spoedig mogelijk mijn schuld wilde afdoen, en komen de werken in de Gids, dan duurt de aflossing weêr idem zooveel langer, en ik heb het land aan beren! Daarom dus ben ik wel bereid mij met minder tevreden te stellen, als wat ik gekregen zoû hebben met een Gidspublicatie erbij. Zouden wij dat nu niet ongeveer al kunnen vaststellen? B.v., als ik U geef de twee boeken van De Familie en de kennissen (misschien is het beter twee afzonderlijke titels te kiezen??) éen in najaar 1901, éen in voorjaar 1902, voor ƒ 5000.-, elk boek berekend op een omvang groote-roman (± 200 bl. van mijn copie), om van de rente dan nog niet te spreken ... zoû dit gaan?? In de Gids zoû ik er dan boven-op krijgen ± ƒ 1.800,-; maar zoû ik zeggen: geef mij er op wat gij kunt; bereken het zelve. Daar, royaler kan ik in de gegeven omstandigheden, die treurig zijn, niet wezen, maar zooals ik zeg, ik had gaarne mijn schuld aan U zoo spoedig mogelijk afgelost.

Ik werk geregeld voort aan De Familie en de kennissen, naar het voorbeeld van Meester Zola: Nulla dies sine linea. Het is prettig werken als men er geregeld in blijft; in Indië werd het schrijven telkens onderbroken, en was ik er telkens uit. Het boek speelt in Den Haag, als ge wilt genre Eline Vere, maar rijper; in côterieën half Indisch, half Hollandsch, een meer werkelijke maatschappij, dan die

van Eline, die nog gezien werd door den humbug heen der jongere jaren! Helaas, ze zijn weg, die jaren!

Ik hoop, dat ge mij lezen kunt, want mijn pen doet raar.

Ons beider zeer hartelijke groeten, en de beste wenschen voor de naderende gebeurtenis.

 

Gaarne Uw dw.

L.C.

 

Ik had liever een chèque 1 April, en het geld niet bij Scheurleer. -

266

Nice
Villa Jules.
Avenue St. Maurice.
6.IV.I.

 

Amice.

In goede orde brief en chèque ontvangen; een volgenden keer zoû ik toch liever zoo een brief aanteekenen, ook al stond de chèque op naam. Contract Babel wacht ik gaarne; voor de groote romans moeten wij toch eerst nog eens praten: kunt ge al eens berekenen hoeveel gij er op zoudt kunnen geven, wanneer ge de romans als primeur krijgt? Ik zal nog niets aan De Gids schrijven: reken dus eerst eens uit. Misschien kunnen wij het wel eens worden.

Ik zal de boeken noemen met den algemeenen titel: De Boeken der Kleine Zielen. Het eerste werk heet dan: De Familie en de kennissen.

Er zijn een 80 bladzijden van geschreven en mijn vrouw - de strengste recensent, die ik heb - was zeer tevreden over dat begin. We zullen dus hopen, dat het iets moois wordt.

Ik had U al lang eens willen vragen: waarom verschijnt er nooit iets over mij in de Hollandsche Revue?? Dat Tweemaandelijksch Tijdschrift en al de Nieuwere en Nieuwste Gidsen me nieeren, dat weet ik, maar vriend Netscher, heeft die ook niets meer te vertellen? Informeer er eens naar, op slinksche wijze.170

Komt de geïllustreerde Majesteit dus van het najaar?

Wordt Babels omslag en band mooi? Me dunkt Toorop heeft wel keus genoeg uit de motieven van het boek, om iets origineels te maken! Het is iets als een droom, een cauchemar: mijn vrouw was doodmoê, toen ik haar Babel had voorgelezen!!! De romans, die nu komen, zijn meer voor een grooter publiek.

Het mooie weêr is eindelijk gekomen! Wij hebben drie maanden lang gehad donkere luchten, en regen, en daarvoor zit je nu in Nice!

Overmorgen komt de Prezident!

 

Vale.

Louis Couperus.

267

Nice
Villa Jules.
Avenue St Maurice.
12.IV.I.

 

Amice.

Ontvang met Uwe vrouw ons beider hartelijke gelukwenschen met de geboorte der nieuwe Wereldburgeres.171 Wij hopen, dat het moeder en dochter goed gaat, en wenschen U veel pleizier toe met de kleine meid!

Wat de bloemen aangaat, die men U gezonden heeft van de Riviera, ik moet helaas bekennen, dat wij het niet waren, die de aardige gedachte hadden U ze te zenden!

Babel heb ik nagezien, en ik zend U heden de proeven terug. In vel 9 zijn nog leelijke fouten; daarvan had ik dus gaarne nog revizie, tenzij gij zelve er revizie van vraagt en het voor mij wilt nazien: druk ook op het hart nu goed en verstandig af te drukken, dat er geen fouten of eigenwijsheden van correctors in komen.- Ik ben benieuwd naar Toorops band.

Ik zoû U gaarne willen vragen: is in het Hollandsch al vertaald:

La Mort des Dieux (titelblad hierbij). Het is een mooi boek; men stelt het gelijk met Quo Vadis;172 zoo vindt ik het nu niet, maar er is heel veel moois in. Mijn vrouw heeft pleizier er een vertaling van te maken (ten minste uit het Fransch, niet uit het Russisch); zoudt gij genegen zijn het uit te geven? Dan zal zij er haar best op doen. Zoo ja, teeken het dan aan, wilt ge? 480 bladzijden. En is een honorarium, als zij kreeg voor Wilde en Moore, dan te veel?

Verder geen reden tot meer; nog eens vele groeten en beste wensen!

 

Vale!

Louis Couperus.

268

Nice
Villa Jules
Avenue St. Maurice.
22.VI.I*

 

Amice.

Ik kan mij wel vereenigen met Uwe berekening wat De Familie en de kennissen aangaat, en, als ge wilt, kunt ge dus de contracten in dien zin opmaken. Willen wij dan de volgende uitgaven houden op het klassieke getal van ƒ 1800.-?

Mijne vrouw spijt het zeer dat het Russische boek is aangeteekend:173 zij had er juist veel pleizier in!

Ik wilde U nog zeggen, dat ik nu dezen keer met Babel ... eens geene prezentex: wil rondzenden aan mijn vrienden etc. Het wordt den laatsten tijd zoo eenvoudig weg als een verplichting beschouwd, en niet als een beleefdheid, dat ik nauwelijks een dankje krijg, en ik maak dus grève, en laat den volke weten, dat ik voortaan géene presentex. meer zend.

Ik maak een uitzondering voor mijn schoonmoeder:

Mevrouw Ricus Baud-Steenstra Toussaint, Gabroe, Blitar, Java.

Zend aan dit adres dus s.v.p. een presentex:, verder mij een stuk of vier ex:; en dan éen aan Georges Khnopff;

Widen Mayerstrasse 5/IV links.

München. Bayern.

Ge weet Khnopff stelt zich tot taak mij heelemaal in het Fransch te vertalen: hij zoû met mij de bénéfices deelen: totnogtoe geloof ik echter niet dat hij bij de Fransche uitgevers veel succes heeft gehad. Hij vertaalt heel mooi. Ik heb U verteld van mijn Italiaansche gravin: Contessa di Sordevole, die vertaalt (onder toezicht van Verga,) Wereldvrede in het Italiaansch, maar ... uit het Fransch. Zij heeft mij gezonden de Ital: vertaling, om eens na te lezen: het is toch nog al goed geworden.174

Ik vind het plaatje Duitsche illustratie ... erg Duitsch en niet heel mooi.- Maar zoo is het dikwijls: handige teekenaars zijn dikwijls niet artistiek, en artistieke zijn dikwijls niet handig!

Verder geen reden tot meer. Wij hopen dat het Moeder en dochter goed gaat, ons beider hartelijke groeten aan U beiden.

 

Gaarne

t.à.v.

Louis Couperus.

 

De Boeken der Kleine Zielen

I. De Familie en de kennissen

II. De Late Liefde.

269

Nice
Villa Jules.
21.V.I.

 

Amice.

Hierbij de contracten terug: ik ben er meê in de laatte, dus mille excuses! Wanneer verschijnt Babel?

Zoo, zal vriend Frans Babel critizeeren!175 Als hij het dan maar beter leest dan hij Psyche deed,176 en geen Rijk der Toekomst meer zoekt in de bosschen van Bacchus! Voor overwerking ben ik niet bang - en wees het dus ook niet, waarde uitgever! Het geheim van mijne productiviteit is eenvoudig, dat ik geregeld werk (voorbeeld papa Zola: het kon minder). De Holl. Revue te dirigeeren zoû mij doodmaken na 3 maanden.177 Zo heeft ieder van God het zijne gekregen, en woekere er meê.

Hier is de zomer in het land, en wij zitten begraven in de rozen!

Adio, onze hartelijke groeten aan Uw vrouw en gaarne

 

Uw dw.

Louis Couperus.

 

Het artikel van v. Deventer - Frans is altijd in de war - was geen beulswerk:178 ten minste, als een recensent verklaart, dat iedere Hollander mij dankbaar moge zijn voor een boek als De Stille kracht (laat staan of dat waar is); dan noem ik zoo een artikel geen beulswerk. Maar Frans heeft nooit kunnen lezen. Artikel v. Deyssel ... connais pas: ge zondt het mij niet en ik las het niet! Of vergist Frans zich nog eens??

Mijne vrouw vraagt mij U te vragen of er al Holl. vertalingen zijn verschenen van de heroische romans van Sienkiewicz (Par le Fer et le Feu; Deluge; en Pan Michael). Zoo niet, zoû dat niet iets zijn voor haar om te vertalen? Het zijn schitterende boeken, en, met weglating van enkele cruditeiten ook jongensboeken! Wat denkt ge? Of zijn ze al in de wacht gesleept?

Ge ziet: ik heb de titel veranderd van het tweede deel der ‘Zielen’ in Het Late Leven.



illustratie
Frans Netscher.


270

Nice
Villa Jules
Avenue St.Maurice
15.VI.I.

 

Amice.

Ik zie tevergeefs uit ... naar Babel! komt het gauw?

Ik vergat U verleden te schrijven, dat ik volgaarne op Uw verzoek aan U afsta de oorspronkelijke manuscripten van De Stille Kracht en Babel. Zoodra ik energie heb een pak te maken, zal ik ze U zenden, tegelijk met het exemplaar Tweemaandelijksch. Nu, als mijn romans fraîcheur missen ... dan zoû ik zeggen dat Van Deyssels kritieken ze ook verloren hebben:179 het is niet eens een aardige uitmakerij-voor-alles-wat-leelijk-is, wat hij indertijd geestig kon doen, maar een allermakst artikeltje, vind ik. En wat een gezanik zijn die andere kritieken!! (Over Ary Prins).

De Kleine Zielen vorderen goed. De Familie en de kennissen zijn gereed en worden geleidelijk overgeschreven, en aan Het Late Leven ben ik begonnen. Ik zoû heel gaarne hebben dat ge de beide boeken nog van dit najaar tegelijkertijd uitgaaft, maar vier deelen, dat is misschien te veel? Het Late Leven vervolgt direct Fam. en kenn. Ik denk wel dat Het Late Leven bij tijds zal klaarkomen; de moeilijkheid is het copieeren, mijne vrouw laat mij in de steek, ik ben bang dat het hare oogen wat vermoeit. Maar met een paar bladzijden overschrijven per dag, kom ik er. Zoudt gij de beide boeken durven geven tegelijkertijd?

De Boeken der Kleine Zielen zullen in vier romans geschreven worden; dus met III en IV kom ik later bij U aan. Mijn vrouw, - strengste recensent, die ik heb - was zeer tevreden over De Fam. en de kennissen en vond in het begin van Het Late Leven veel moois. In boek III gebeuren de groote tragedies; in boek IV is mijn kleine held, nu 13 jaren, een man.- Zoo ge kans ziet I en II tegelijkertijd in Nov. a.s. te geven, zoudt ge, ‘als God het wil’, III en IV voor het volgende jaar hebben ...

Ik kreeg een charmanten brief van Van Hall, verzoekende om een bijdrage, want zij hadden niet veel novellistisch' meer. Hij sprak over de oprichting van dat nieuwe blad, waar Haspels ook in schrijven zal. Ik moest hem wel zeggen, dat ik de arbeid, waaraan ik nu bezig ben, al aan U gegeven heb. Zoudt ge er tegen hebben, dat ik de zeven eerste bladzijden van deel II van De Familie en kennissen als Gidsbijdrage gaf?? Ook niet meer. Van Hall vroeg mij om een ‘fragment’, als dat kon. Intusschen, hebt ge het liever niet, dan zegt ge het natuurlijk ronduit, en zijt natuurlijk in Uw recht.

Ik heb anders voor de Gids nog wel een kleinigheid - sprookjes-artig - en portefeuille, van een paar bladzijden.

Wij gaan in Juli en Aug. ‘ergens heen’ of Zee alpen, of Zwitserland. Nu is het hier nog heerlijk, maar dan is het te warm. En - gek - wij zijn nu zoo verwend aan ons gezellig home, dat we niets geen lust hebben den koffer te pakken. Maar het moet wel.

Adio, ons beider hartelijke groeten aan Uw vrouw

 

steeds t.à.v.

Louis Couperus.

 

Het ligt niet in mijn plan III en IV aan de Gids aan te bieden: ze moeten er eens een tijdje maar zonder mij zien te komen, ten minste zonder groote dingen.

Ik hoop U, vóor wij op reis gaan, het MS van De Fam. en de kennissen te zenden.

271

Nice.
20.VI.I.

 

Amice.

Ik heb nog geen Babel ontvangen ... en al een bedankje uit Beieren, van Khnopff. C'est trop fort: misschien de schuld van de spoor: ik ga vanmiddag naar het station, want ik verlang naar mijn jongste spruit!

Frans N. doet prachtig in het ‘Nieuws’!180

Hierbij een kritiek van van Deventer en een genereuze verdediging tegen van Deyssel.181 Ge moet beide die stukken eens overnemen in Veens Nieuws, dat zoû ik wel goed vinden, maar dan niet over een maand: doe het dan binnen 14 dagen, kan dat niet?

Ik krijg de artikels terug, niet waar?

Zend s.v.p. een exemplaar (present) van Babel aan mijn vriend. Jhr. J.H. Ram, kapitein der Grenadiers ... ja, maar waar is de kerel gedetacheerd op het moment: adresseer maar naar de papa:

adres. Hoog WelGeb. Heer Jhr. Ram van Bottenstein,* Zeist.-

 

Adio!

Louis Couperus.

 

N.B. Zeker omdat ge het mij zendt als postpakket en de enkele exemplaren als drukwerk! Dat gaat vlugger.

272

Nice
[z.j.]

 

Amice.

Ik zend U de oorspronkelijke Manuscripten van De Stille Kracht en van Babel. en de copie van Boek I (deel I en begin deel II.) De titel F. en K. bevalt mij in eens niet bizonder: ook zie ik Haverschmidt, Familie en kennissen!!!182

Dus stel ik U voor alzoo te betitelen:

De Boeken der Kleine Zielen

De kleine Zielen

Daar het eerste Boek een entrée-en-matière is voor de 3 anderen, is de titel ook zoo heel goed. Het Late Leven blijft. Voor III en IV zit ik mij ziek te denken, hoewel ik precies weet hoe de boeken worden, vind ik nog geen ondertitels. Wij zoeken nog ...

Ik geloof niet dat v. Deventer iets zal hebben tegen overname artikel,183 met bijvoeging herkomst ...

Het Late Leven vordert goed en wordt ... heel mooi, al zeg ik het zelf. Ook de andere boeken zullen goed worden, zullen we hopen. Mijn vrouw heeft het directrice-schap der Copie weêr aanvaard: gelukkig! Ik dicteer: zoo blijven de oogen gespaard.

 

Meer niet voor heden.

t.à.v.

L.C.

 

Ik zoû niet de nummers vermelden I, II etc, op de Boeken - het staat niet mooi, vind ik.

273

Nice
Villa Jules
28.VI.I.

 

Amice.

Juist na mijn brief kwam het pakket aan, maar drukwerk gaat altijd vlugger; zend mij dus voortaan 1 ex: drukwerk vooruit. Babel ziet er netjes uit; geen drukfouten; de band is wel wat cliché Toorop: ‘hij kan dat nu zoo en ik weet dat hij het zoo kan’, maar het is toch ‘nog al aardig’. Meer niet. ‘Metamorfoze’ en Fidessa's kopje vind ik altijd het mooiste. Die dame is zeker ‘Astarte met uitgestrekte armen.’184

Zie nu toch v. Deventers verdediging te zetten in dat fameuze ‘Nieuws’. Waar is het er anders voor?? De Locomotief wordt niet veel gelezen in Holland en juist omdat de verdediging van v. Deventer was, deed ze mij goed. Ik ken hem persoonlijk heelemaal niet.

Ja, dat kunt ge begrijpen: De Kleine Zielen drukken naar het origineele M.S.! Nooit en nimmer! Daar heb ik te veel menschenliefde voor, voor zetter en mijzelve. Wat een proeven heb ik met De Stille kracht ontvangen: ik ben er gek van geworden ... en Van Hall indertijd ook!! Neen, ge krijgt spoedig een pakket: met een groot stuk copie Zielen (het eerste deel van Boek I). en dan is het goed dat ge zetten laat: dan kan ik geleidelijk nu al de proeven nazien.

Het Late Leven vordert: komt het af, dan wilt ge dus: Boek I in Nov. geven en Boek II in Dec.?? Of hoe?

Voor III en IV nog geen titels: Boek IV misschien: De Man der Eeuw ... maar dat is nog onzeker ... Dat is dan mijn kleine held van toen ... Ja, titels I en II blijven zoo, onderdeel voor de algemeene titel: Zielen. Ik schrijf geregeld over, dus wees niet bang: zij komen er.

Illuzie ook ziet er digne uit,185 als een jongere zuster, van kostschool gekomen, nu come-out, samen uitgaande met de deftigere oudere zusters ... Neen, de vergelijking is totaal mank: want Illuzie is juist een oudere zuster ... Maar de oudste boeken-kinderen blijven altijd de jongste ... Zie er uit wijs te worden, uit deze vaderlijke filozofie over mijn spruiten ... en volg ze niet na, waar het Uw eigen nakomelingschap betreft!

 

Vale en beleefde groet aan de vrouw.

Louis Couperus.

 

Ja, III en IV worden ongeveer van de zelfde grootte; type groot boek; op een 30, 40 bl: kan ik het natuurlijk niet zeggen, maar al de Zielen worden ± gelijk.-

274

Nice [20.VII.01]

 

Zend s.v.p. proeven etc. naar:

Berthemont,

Vallée de la Vésubie,

Alpes Maritimes.

Hôtel Tarelli.

Wij gaan er Zaterdag heen en blijven er de maand Augustus.

 

Adio.

L.C. In haast!

 

Wilt ge s.v.p. een presentex: van mijne Reisimpressies zenden aan mijne tante: Baronne Taets d'Amerongen. 15 Rue Scaliero Nice.

275

Berthemont
Vallée de la Vésubie
Hôtel Tarelli
[z.j.]

Ge hebt klaarblijkelijk gemeend, dat ge al het geheele Eerste Boek hadt!!

 

Amice.

Het doet mij leed dat ge niet wel zijt, het is een gesukkel in de wereld; ook mijn vrouw is nog al souffrant, voet verstuikt, koorts etc. en dat als men van de frissche berglucht wil profiteeren. Het is hier wel wat te koud, wij zitten soms tusschen de wolken. Maar cher ami, ge moet U vergissen met Uw berekening!! Ge kunt ook nog niet berekenen, want ge hebt nog niet alles: ik zond U (niet het eerste Boek) maar het eerste Deel van het eerste Boek + het begin van het tweede deel van het eerste boek: hoe wilt ge nu al zoo pessimistisch berekenen! En ge hoeft heelemaal niet met titels te werken om het boek dik te maken: het boek is dik! De Kleine Zielen zijn 200 bladzijden van mijne (oorspronkelijke) copie, terwijl bv. De Stille kracht er 162 telde. Ge hoeft dus niet bang te zijn: het is heusch een werk groot formaat: Het Late Leven is precies even groot als De Stille kracht. 160 bladzijden van mijn copie. Het worden dus dikke boeken, wees er niet bang voor, en, ge moet het mij niet kwalijk nemen, maar Uw ziekte heeft U een beetje laten soezen, hoor!

Babel is maar 60 bladzijden (na copie van mijn oorspronkelijk Ms.) en De Kleine Zielen 200 oorspronkelijk!!! Enfin, ge zult wel zien: wees maar zonder vreeze!

Die kritieken over Babel waren mooi; maar wat verschijnen er weinige: waar zit toch de Holl: kritiek, of zendt ge mij alleen de mooie artikels???

De ziekte van mijn vrouw heeft het copieeren weêr doen staken, maar we zullen toch maken, dat De Kleine Zielen bij tijds zullen overgeschreven worden.

En nu geen pessimisme meer: gij kunt op mij rekenen als ik op U: en ik hoû U op mijn woord van eer niet met open oogen voor den gek!

Heb dus geduld tot ge het overige ontvangt van De Kleine Zielen (het eerste boek) en bereken dan!

 

La patte!

Uwe dw.

Louis Couperus

 

Ik zond Van Hall een sprookje (7 bladzijden) voor de Gids,186 Sept. en als fragment zouden wij dan zenden de 8 eerste bladzijden van Deel II Boek I: nl: de Haagsche straat ...187

276

Berthemont
[28.VIII.01]

 

Amice.

Ja, nog steeds te Berthemont en een beetje lui om te werken. Ik beloof U echter, dat, zoodra wij te Nice terug zijn (± 1 Sept.) ik geregeld proeven en copie zal zenden: gij kunt rekenen dat ge half September alle copie eerste Boekt zult hèbben ontvangen.

Op het oogenblik zijn er echter veel afleidingen: mooie natuur en mooie geestige vrouwen ... Ik hoop, dat ge spoedig weêr de oude zijt, dat sukkelen is beroerd. Mijn vrouw gaat vrij wel, merci.

Veel hartelijke groeten aan Uw vrouw, en geloof mij t.t.

 

L.C.


Vorige Volgende

Over het gehele werk

auteurs


Over dit hoofdstuk/artikel

datums